Την επόμενη εβδομάδα, πιθανότατα στις 9 Ιουνίου θα γίνει η συνάντηση Τσίπρα – Ζάεφ στις Πρέσπες και η πανηγυρική επικύρωση της συμφωνίας για το όνομα, εφόσον κλείσουν όλες οι λεπτομέρειες. Όμως, ακόμη και με μια λύση πάνω στο τραπέζι, οι δυσκολίες θα είναι μεγάλες, όχι μόνο στην Ελλάδα όπου θα πρέπει η Βουλή να επικυρώσει τη συμφωνία, αλλά και στην γειτονική χώρα.
Ολοι όσοι διάβασαν για το βέτο του προέδρου Γκιόρκι Ιβανόφ, μένουν μόνο στην επιφάνεια. Αλλωστε, πολιτικοί αναλυτές εκτιμούν ότι ο πρόεδρος της ΠΓΔΜ ουσιαστικά χρησιμοποίησε ένα ανενεργό βέτο καθώς δεν έχει τη δύναμη να μπλοκάρει μια διεθνή συνθήκη.
Το εσωτερικό πολιτικό σκηνικό στα Σκόπια είναι τόσο περίπλοκο που δύσκολα ο Ζόραν Ζάεφ θα περάσει τη συμφωνία που βρίσκεται στα σκαριά.
Καλά πληροφορημένες πηγές στη γειτονική χώρα αναφέρουν τα εξής:
1. Το κυβερνών κόμμα SDSM φαίνεται να είναι «μπετόν». Τόσο ηγεσία υπό τον Ζάεφ όσο και η βάση στηρίζουν τη λύση ώστε να ανοίξει ο ευρωπαϊκός δρόμος και αυτός προς το ΝΑΤΟ. Επομένως από εκεί δεν αναμένονται εκπλήξεις, ούτε όταν η συμφωνία πάει στη Βουλή των Σκοπίων είτε όταν γίνει το δημοψήφισμα το φθινόπωρο.
2. Τα κόμματα που συμμετέχουν στην κυβέρνηση, ιδιαίτερα το μεγαλύτερο αλβανικό, το DUI του Αλί Αχμέτι, προτίθεται να στηρίξει την επίλυση του θέματος της ονομασίας και την αναθέρμανση των σχέσεων με την Ελλάδα.
3. Αδιέξοδο και σύγκρουση μεταξύ του SDSM και του DUI ενδεχομένως να υπάρξει σε σχέση με το όνομα στο δημοψήφισμα, καθώς το DUI έχει δηλώσει στο παρελθόν ότι δεν επιθυμεί τη διεξαγωγή του και προτιμά την κύρωση της συμφωνίας από το κοινοβούλιο. Ωστόσο, σύμφωνα με δημοσιεύματα πηγές του DUI υπογραμμίζουν ότι σε κάθε περίπτωση το κόμμα, όπως και τα μικρότερα αλβανικά κόμματα, δεν θα μποϋκοτάρουν ένα δημοψήφισμα, από την έκβαση και την επιτυχία του οποίου εξαρτάται η ένταξη της χώρας στο ΝΑΤΟ και την ΕΕ.
4. Κι εδώ ξεκινούν τα δύσκολα καθώς η αξιωματική αντιπολίτευση το VMRO-DPMNE είναι σίγουρο ότι θα τραβήξει το σχοινί με τον Ζάεφ. Το κόμμα του Γκρουέφσκι (και του Ιβανόφ) είναι απαραίτητο να πειστεί γιατί χρειάζεται και στην ψήφιση των τροπολογιών του Συντάγματος στο κοινοβούλιο και στις κάλπες. Αν η αντιπολίτευση μποϋκοτάρει το δημοψήφισμα, θα είναι δύσκολο αλλά όχι ανέφικτο να εξασφαλιστεί το απαιτούμενο κατώτατο όριο συμμετοχής (50% των εγγεγραμμένων ψηφοφόρων) προκειμένου αυτό να είναι έγκυρο. Ωστόσο, σε περίπτωση αποχής του VMRO-DPMNE, ακόμα και αν εξασφαλιστεί το απαιτούμενο ποσοστό συμμετοχής, το ίδιο το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος θα αμφισβητηθεί από εθνοτική σκοπιά, καθώς θα αποδοθεί στην μαζική προσέλευση των Αλβανών ψηφοφόρων.
5. Οι σκληρές θέσεις που έχει αναπτύξει κατά καιρούς το VMRO ως προς την συνταγματική τροποποίηση, είναι στοιχείο της δυσκολίας να βρεθεί μια χρυσή τομή.
Όπως λένε σκοπιανά ΜΜΕ, το μήνυμα που έστειλε ο πρόεδρος Ιβανόφ ήταν ξεκάθαρο. Ο Ζάεφ πολύ δύσκολα θα πείσει το δεξιό VMRO να αποδεχθεί συμφωνία erga omnes, με αποτέλεσμα να κινδυνεύει να τιναχθεί στον αέρα το δημοψήφισμα. Κι ενδεχομένως γι’ αυτό να καταρρεύσει η συμφωνία…
Η Εκκλησία της Αχρίδας
Η αλλαγή ονομασίας της Εκκλησίας της γείτονος από «Μακεδονική Ορθόδοξη Εκκλησία» σε «Εκκλησία της Αχρίδας», δεν εντάσσεται στο πακέτο που διαπραγματεύτηκε η Ελλάδα με την ΠΓΔΜ. Πρόκειται για μια εκκλησιαστική υπόθεση που κρατά καιρό. Αλλωστε οι εκπρόσωποι της Εκκλησίας της γείτονος είχαν προσπαθήσει να προσεγγίσουν τη Βουλγαρική Ορθόδοξη Εκκλησία η οποία δεν αποδέχθηκε πρόσκληση της εκκλησίας της πΓΔΜ να συμμετάσχει στον εορτασμό της χιλιετηρίδας της Αρχιεπισκοπής της Αχρίδας. Το Νοέμβριο του 2017 έγινε συνάντηση του Προέδρου της Βουλγαρίας με τον Πατριάρχη για το αίτημα αναγνώρισης της ««Μακεδονικής» Ορθόδοξης Εκκλησίας».
Ο Βούλγαρος ΠτΔ Ρούμεν Ράντεφ και ο Πατριάρχης της Βουλγαρικής Ορθοδόξου Εκκλησίας Νεόφυτος συναντήθηκαν και ο Πατριάρχης Νεόφυτος είχε ενημερώσει τον Βούλγαρο πρόεδρο για την επιστολή της ««Μακεδονικής» Ορθόδοξης Εκκλησίας», με την οποία ζητά να αποκατασταθεί η ευχαριστιακή κοινωνία της Βουλγαρικής Ορθόδοξης Εκκλησίας με την «αποκαταστημένη «Μακεδονική» Ορθόδοξη Εκκλησία-Αρχιεπισκοπή Αχρίδος», καθώς και τον διαβεβαίωσε για την καλή θέληση του Βουλγαρικού Πατριαρχείου να αναζητηθούν τρόπο επίλυσης του ζητήματος αυτού.
Μετά την απόσχισή της, το 1967, από την Ορθόδοξη Εκκλησία της Σερβίας, η ««Μακεδονική» Ορθόδοξη Εκκλησία» δεν έχει αναγνωριστεί από καμιά αυτοκέφαλη Εκκλησία.
Τον Ιανουάριο του 2018 ο υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Κοτζιάς, σε συνέντευξή του στην ΕΡΤ, όταν ερωτήθη για την «εκκλησιαστική» διάσταση του ονοματολογικού, είπε: «Ποιο είναι το πρόβλημα που προτάσσει η Εκκλησία; Ο Αρχιεπίσκοπός είπε ότι πέρα απ’ όλα τα άλλα τα εθνικά ζητήματα, υπάρχει πρόβλημα για την ονομασία της Εκκλησίας της fYROM το οποίο θα αντανακλάται από το κρατικό όνομα. Αυτό δεν είναι ακριβές, επιστημονικά δεν είναι ακριβές. Υπάρχει η συμφωνία του Νις του 2002, στην οποία συμφωνία προβλέπεται η Εκκλησία η ονομαζόμενη «Μακεδονική Ορθόδοξη Εκκλησία της fYROM» να γίνει αυτόνομη, ή ακόμη και αυτοκέφαλη, Εκκλησία και να μετονομαστεί σε «Εκκλησία της Αχρίδος», όπως λεγόταν στο Μεσαίωνα, όπου είχε κι ένα συνοδευτικό που δεν χρειάζεται τώρα να το θέσω. Νομίζω ότι θα ήταν πάρα πολύ καλό η Ελληνική Εκκλησία να βοηθήσει μαζί με τους αρμόδιους εκκλησιαστικούς φορείς στην επανάκαμψη της ονομασίας αυτής της Εκκλησίας σε «Αρχιεπισκοπή της Αχρίδος». Αυτό νομίζω ότι είναι το κύριο καθήκον, αν μπορώ να το πω, της Εκκλησίας».
