3η ετήσια έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής: Ο μηχανισμός ανάκαμψης και ανθεκτικότητας εξακολουθεί να παράγει αποτελέσματα
Η εφαρμογή του μηχανισμού ανάκαμψης και ανθεκτικότητας (ΜΑΑ), το οποίο βρίσκεται στο επίκεντρο του μέσου ανάκαμψης NextGenerationEU της ΕΕ, επιταχύνεται και προωθεί τη συνεχή πρόοδο των μεταρρυθμίσεων και των επενδύσεων στα κράτη μέλη. Όπως καταδεικνύεται στην τρίτη ετήσια έκθεση της Επιτροπής σχετικά με τον ΜΑΑ που εγκρίθηκε σήμερα, η Επιτροπή στηρίζει τα κράτη μέλη στην πλήρη και έγκαιρη υλοποίηση των σχεδίων τους μέσω πιο εξορθολογισμένων διαδικασιών και έχει βελτιώσει περαιτέρω τόσο τη διαφάνεια όσο και τους μηχανισμούς για την προστασία των οικονομικών συμφερόντων της ΕΕ.
Ο ΜΑΑ, με κεφάλαια ύψους 650 δισ. ευρώ σε επιχορηγήσεις και δάνεια, είναι καθοριστικός μοχλός φιλόδοξων επενδύσεων και μεταρρυθμίσεων, σε όλα τα κράτη μέλη, σε πρωτοβουλίες που προωθούν την πράσινη και την ψηφιακή μετάβαση και ενισχύουν την ανθεκτικότητα και την ανταγωνιστικότητα της ΕΕ.
Από τη θέσπισή του, ο ΜΑΑ έχει κινητοποιήσει πάνω από 82 δισ. ευρώ σε επενδύσεις που στηρίζουν άμεσα τις επιχειρήσεις. Υλοποιούνται πάνω από 900 μεταρρυθμίσεις με σκοπό τη μείωση της γραφειοκρατίας και την επιτάχυνση των επιχειρηματικών διαδικασιών για την απόκτηση αδειών, παραδείγματος χάριν, γεγονός που συμβάλλει στο να καταστεί η βιομηχανία της ΕΕ πιο ανταγωνιστική. Με τη στήριξη του ΜΑΑ, εξοικονομήθηκαν 34 εκατομμύρια μεγαβατώρες κατανάλωσης ενέργειας, πάνω από 11,8 εκατομμύρια άτομα συμμετείχαν σε προγράμματα εκπαίδευσης και κατάρτισης, και 9,8 εκατομμύρια άτομα επωφελήθηκαν από μέτρα προστασίας από καταστροφές που σχετίζονται με το κλίμα.
Η Επιτροπή, τα κράτη μέλη και όλα τα σχετικά ενδιαφερόμενα μέρη, καθώς και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο, συνεργάστηκαν στενά για την επίτευξη αυτών των αποτελεσμάτων.
Αναμένεται να εκταμιευθούν πάνω από 300 δισ. ευρώ σε κονδύλια του ΜΑΑ έως το τέλος του 2024
Η εφαρμογή και οι εκταμιεύσεις στο πλαίσιο του ΜΑΑ επιταχύνθηκαν μετά από ορισμένες καθυστερήσεις το 2023, οι οποίες συνδέονται σε μεγάλο βαθμό με την παράνομη εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, τον υψηλό πληθωρισμό, τους περιορισμούς εφοδιασμού και την ανάγκη έγκρισης κεφαλαίων για το REPowerEU. Μέχρι στιγμής το Συμβούλιο έχει εγκρίνει 26 κεφάλαια αυτού του είδους, τα οποία παρέχουν πρόσθετα κονδύλια για την υλοποίηση μεταρρυθμίσεων και επενδύσεων που διαφοροποιούν τον ενεργειακό εφοδιασμό της ΕΕ, επιταχύνουν την πράσινη μετάβαση και στηρίζουν τα ευάλωτα νοικοκυριά.
Μέχρι σήμερα η Επιτροπή έλαβε 69 αιτήσεις πληρωμής από 25 κράτη μέλη και εκταμίευσε πάνω από 267 δισ. ευρώ, δηλαδή πάνω από το 40 % της διαθέσιμης χρηματοδότησης από τον ΜΑΑ. Έως το τέλος του έτους αναμένεται να εκταμιευθούν πάνω από 300 δισ. ευρώ σε κονδύλια του ΜΑΑ. Η έκθεση περιγράφει λεπτομερώς πολυάριθμα παραδείγματα του τρόπου με τον οποίο η πρόοδος των μεταρρυθμίσεων και των επενδύσεων στους έξι πυλώνες πολιτικής του ΜΑΑ έχει απτό και θετικό αντίκτυπο τόσο στους πολίτες όσο και στις επιχειρήσεις.
Η Ένωση συνέχισε επίσης να αντλεί επιτυχώς κεφάλαια από τις κεφαλαιαγορές για τη χρηματοδότηση του μηχανισμού, με την έκδοση, μέχρι σήμερα, πάνω από 60,2 δισ. ευρώ πράσινων ομολόγων NextGenerationEU.
Απλούστευση της εφαρμογής από τα κράτη μέλη
Δεδομένου του χρονικά δεσμευτικού χαρακτήρα του ΜΑΑ, όλες οι προσπάθειες θα πρέπει να εξακολουθήσουν να επικεντρώνονται στην πλήρη και έγκαιρη εφαρμογή των σχεδίων έως το 2026. Τα κράτη μέλη πρέπει να συνεχίσουν να εφαρμόζουν ταχέως και πλήρως τα οικεία σχέδια ανάκαμψης και ανθεκτικότητας, η δε Επιτροπή τα στηρίζει ενεργά στις προσπάθειες αυτές.
Στο πλαίσιο αυτό, η Επιτροπή έλαβε περαιτέρω μέτρα το 2024 για να στηρίξει τα κράτη μέλη στις προσπάθειες εφαρμογής του ΜΑΑ. Τον Ιούλιο του τρέχοντος έτους η Επιτροπή εισήγαγε απλούστερες διαδικασίες στις επικαιροποιημένες κατευθυντήριες γραμμές προς τα κράτη μέλη, με έμφαση στον τρόπο αναθεώρησης των σχεδίων, οι οποίες θα διατηρήσουν τη χρησιμότητά τους για την αντιμετώπιση των σημείων συμφόρησης κατά την υλοποίηση. Έχουν επίσης εξορθολογιστεί οι απαιτήσεις υποβολής εκθέσεων από τα κράτη μέλη. Επιπλέον, έχει εξασφαλιστεί μεγαλύτερη σαφήνεια σχετικά με τους τρόπους συνδυασμού του ΜΑΑ με άλλα ταμεία της ΕΕ με σκοπό την ενίσχυση των συνεργειών.
Ενισχυμένη διαφάνεια
Η Επιτροπή καταβάλλει κάθε δυνατή προσπάθεια ώστε να εξασφαλίσει μεγάλη σαφήνεια και διαφάνεια κατά την εφαρμογή του ΜΑΑ, ακόμη και πέρα από τα νομικώς επιβεβλημένα.
Για παράδειγμα, η έκθεση που εγκρίθηκε σήμερα περιλαμβάνει διεξοδική ανάλυση των δεδομένων των κρατών μελών σχετικά με τους 100 μεγαλύτερους τελικούς αποδέκτες χρηματοδότησης στο πλαίσιο του ΜΑΑ. Η Επιτροπή παρέχει επίσης περαιτέρω κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με βασικές έννοιες του κανονισμού ΜΑΑ, για λόγους διαφάνειας και σαφήνειας, οι οποίες παρατίθενται στα παραρτήματα της έκθεσης:
διευκρινίσεις σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο η Επιτροπή κρίνει πότε μια μεταρρύθμιση ή επένδυση έχει αρχίσει να διασφαλίζει την επιλεξιμότητα στο πλαίσιο του ΜΑΑ·
διευκρινίσεις σχετικά με το τι συνιστά, κατά την άποψη της Επιτροπής, τακτικές δαπάνες, οι οποίες απαγορεύονται κατά γενικό κανόνα, και τα κριτήρια που χρησιμοποιούνται για να καθοριστεί πότε μια εξαίρεση είναι δεόντως αιτιολογημένη·
την έννοια της διπλής χρηματοδότησης στο πλαίσιο του ΜΑΑ, και
την έννοια των τελικών αποδεκτών κονδυλίων του ΜΑΑ.
Ισχυρή προστασία των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης
Η προστασία των οικονομικών συμφερόντων της ΕΕ αποτελεί ύψιστη προτεραιότητα για την Επιτροπή. Ως εκ τούτου, ενισχύει συνεχώς το οικείο πλαίσιο ελέγχου και δικλίδων ελέγχου, λαμβάνοντας επίσης υπόψη τις συστάσεις του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του Συμβουλίου και του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου. Η Επιτροπή διενήργησε 17 κατασταλτικούς ελέγχους βάσει κινδύνων κατά την περίοδο Σεπτεμβρίου 2023 – Αυγούστου 2024 σχετικά με την ικανοποιητική εκπλήρωση των οροσήμων και των στόχων. Διενεργήθηκαν επίσης τέσσερις έλεγχοι συστήματος των εθνικών συστημάτων ελέγχου. Έως τα τέλη του 2023 η Επιτροπή είχε διενεργήσει έλεγχο σε όλα τα κράτη μέλη τουλάχιστον μία φορά.
Ιστορικό
Η παρούσα έκθεση είναι η τρίτη μιας σειράς ετήσιων εκθέσεων της Επιτροπής, οι οποίες καλύπτουν την εφαρμογή του ΜΑΑ καθ’ όλη τη διάρκεια λειτουργίας του, όπως απαιτείται από τον κανονισμό ΜΑΑ. Η έκθεση θα τροφοδοτήσει τον εν εξελίξει διάλογο σχετικά με την εφαρμογή του ΜΑΑ τόσο μεταξύ των θεσμικών οργάνων της Ένωσης όσο και με τα ενδιαφερόμενα μέρη.
Οι πληροφορίες που παρέχονται στην έκθεση βασίζονται στο περιεχόμενο των εγκεκριμένων σχεδίων ανάκαμψης και ανθεκτικότητας, όπως αξιολογήθηκαν από την Επιτροπή, στα δεδομένα που υπέβαλαν τα κράτη μέλη έως τον Απρίλιο του 2024 στο πλαίσιο των υποχρέωσεών τους εξαμηνιαίας υποβολής εκθέσεων και στις εξελίξεις στην εφαρμογή του ΜΑΑ έως τις 31 Αυγούστου 2024.
Η πρόοδος όσον αφορά την εφαρμογή των σχεδίων ανάκαμψης και ανθεκτικότητας μπορεί να παρακολουθείται στον πίνακα αποτελεσμάτων για την ανάκαμψη και την ανθεκτικότητα, μια διαδικτυακή πύλη την οποία δημιούργησε η Επιτροπή τον Δεκέμβριο του 2021. Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τον ΜΑΑ θα βρείτε σε αυτή τη σελίδα, η οποία περιλαμβάνει έναν διαδραστικό χάρτη των έργων που χρηματοδοτούνται από τον ΜΑΑ.
Για περισσότερες πληροφορίες
Μηχανισμός ανάκαμψης και ανθεκτικότητας
