“Δεν παίζεις μόνο εσύ…υπάρχουν κι άλλοι” ή “Εκπαιδεύοντας μικρούς νάρκισσους”
Οδηγία ορθής ανάγνωσης των κάτωθι καθημερινών ιστοριών:
Την ίδια στιγμή που διαβάζουμε τις ιστορίες με πρωταγωνιστές τους μικρούς ανήλικους γιους, κόρες, μαθητές, ανιψιούς, αθλητές μας, καλό είναι να κάνουμε την αναγωγή στον ενήλικο εαυτό μας σε κάθε ρόλο που αναλαμβάνουμε ως γονιοί, δάσκαλοι, θείοι, παππούδες, φίλοι, συγγενείς.
Ιστορία πρώτη
Το πάρτυ της δεκάχρονης Σοφίας είναι κανονισμένο για αύριο το βράδυ. Τα δέκατα της γενέθλια θέλουν οι γονείς της να τα θυμούνται όλοι! Παραμονές της γιορτής η γιαγιά που ζει πολύ κοντά πεθαίνει. Η μικρή Σοφία επιμένει και τελικά το πάρτυ γίνεται σα να μην έχει συμβεί τίποτα.
Το καλοκαίρι η Σοφία και οι γονείς της επισκέπτονται ένα μικρό κυκλαδίτικο νησί. Ανυπομονούν το ίδιο βράδυ να παραστούν στο περιβόητο πανηγύρι του Αυγούστου. Αναζητώντας πληροφορίες ,την προσοχή τραβάει μια ανακοίνωση τυπωμένη σε χαρτί: “Λόγω του θανάτου του συγχωριανού μας Τάδε Ταδοπούλου το προγραμματισμένο πανηγύρι του χωριού ακυρώνεται”. Εμφανής η απορία και η δυσαρέσκεια των γονιών και της Σοφίας που η ελληνική επαρχία τιμά ακόμα τις διαβατήριες τελετές των μελών της.
Είναι μια απόδειξη της ύπαρξης ενσυναίσθησης και της τιμής που αποδίδουμε στο πρόσωπο του συνάνθρώπου μας και στη σχέση που είχαμε μαζί του. Ακατανόητο ε…;
Ιστορία δεύτερη
Προετοιμασία χριστουγεννιάτικου δείπνου. Πιατέλες και πιατάκια πάνε και έρχονται, οι οικοδεσπότες διαγράφουν χιλιόμετρα για να ικανοποιήσουν τους καλεσμένους που βρίσκονται ήδη καθισμένοι στην τραπεζαρία. Όλοι προφανώς πεινούν και τα εδέσματα βασανίζουν την υπομονή τους. Την παγωμένη εικόνα σπάει το χέρι του δωδεκάχρονου Δημήτρη που απλώνεται και γεμίζει το πιάτο του ικανοποιώντας μια ανείπωτη ηδονή.
Διακριτικά η θεία του που κάθεται δίπλα στον αγαπημένο ανιψιό του εξηγεί πόσο ωραίο θα ήταν για την οικοδέσποινα να καθίσει μαζί με τους συνδαιτημόνες και να ανταμειφθεί για όλη αυτή την κοπιαστική προετοιμασία .Ο Δημήτρης δείχνει να καταλαβαίνει την ορθότητα της ευγενικής παραίνεσης όταν η γιαγιά διακόπτει: “Παιδί είναι πείνασε, πως κάνεις έτσι, αφού ξέρεις πάντα έτσι κάνει…δε χάθηκε ο κόσμος. Όταν κάνεις δικά σου παιδιά θα καταλάβεις”.
Ιστορία τρίτη
«Ωραία, άργησα λιγάκι στο φροντιστήριο, ξεχάστηκα με το κινητό και ήθελα να φάω και κάτι! Αλλά η καθηγήτρια έπρεπε να με περιμένει οπωσδήποτε! Αφού το ξέρει ότι πάντα αργώ! Να της τηλεφωνήσεις και να της πεις ότι δεν μπορώ να αγχώνομαι και για αυτό, άλλη φορά να περιμένει αλλιώς θα αλλάξω φροντιστήριο».
Ιστορία Τετάρτη
Νεαρός έφηβος ερωτεύεται συμμαθήτριά του. Κι εκείνη το ίδιο. Ο νεαρός είναι ο ωραίος ,ο ετοιμόλογος, ο δημοφιλής, ο καλοντυμένος, η ψυχή της παρέας, ο επιτυχημένος σα να λέμε. Ανίκανος να υποστηρίξει τα συναισθήματα του και να δεσμευτεί υπεύθυνα σε μια ισότιμη σχέση απομακρύνεται χωρίς προφανή λόγο. Θέλει το χρόνο και το χώρο του. Δυο χρόνια αργότερα -είναι φοιτητές πια και οι δυο- μαθαίνει πως η Έλενα έχει σχέση με ένα νέο όμορφο, έξυπνο, με χιλιάδες followers, ευκατάστατο, απόφοιτο του Πολυτεχνείου, επιτυχημένο σα να λέμε…!
Η πρώτη σκέψη που έρχεται στο μυαλό του: ” Βρήκε κάποιον όμοιο μ’ έμενα, δε με ξεπέρασε ποτέ”.
Σε όλες αυτές τις ιστορίες πρωταγωνιστούν αξιόλογα καθημερινά παιδιά που έχουν αξιολογότατους γονείς, δασκάλους και συγγενείς, που ποτέ δεν είχαν συνειδητή πρόθεση να βλάψουν κανέναν. Οι καταστάσεις που βιώνουν δεν έχουν καμία ιδιαιτερότητα, η απώλεια ενός αγαπημένου, ένα εορταστικό δείπνο, μια ώρα μάθημα σ ένα φροντιστήριο, ένας εφηβικός έρωτας.
Συμβαίνουν και στις καλύτερες οικογένειες.
Απλά ξέχασαν και τα παιδιά και οι ενήλικοι στο περιβάλλον τους το βασικό κανόνα της ισότιμης σχέσης: “Δεν παίζεις μόνο εσύ…υπάρχουν κι άλλοι”.
Ας αφήσουμε τώρα τα παιδιά μας και ας αναλογιστούμε τη δική μας ευθύνη, τις δικές μας ναρκισσιστικές παραισθήσεις, τη δική μας αναπηρία στις ανθρώπινες σχέσεις, τη δική μας συναισθηματική ανευθυνότητα και ατροφία .
Μήπως και εμείς ως ενήλικες παίζουμε μόνοι μας παραβλέποντας τους άλλους συμπαίκτες της ζωής και του κόσμου μας;
Μήπως όταν φερόμαστε σαν “συναισθηματικά ανεύθυνοι άρχοντες” δίνουμε έναν στρεβλό ορισμό του “εαυτού “και της “σχέσης ” στα παιδιά μας;
Ίσως είναι πολύ δύσκολο πλέον να καλλιεργήσουμε τα παιδιά μας ως αντινάρκισσσους σ ’ένα πεδίο κόσμου γεμάτο νάρκισσους, γιατί φοβόμαστε ότι θα τους ξεριζώσουν με τη δύναμή τους και θα τους συντρίψουν.
Ευχαριστώ για τον προβληματισμό το Νίκο Σιδέρη.
Αναστασία Τζαβάρα, φιλόλογος
