Η 25η Νοεμβρίου έχει καθιερωθεί ως Παγκόσμια Ημέρα για την Εξάλειψη της Βίας κατά των Γυναικών και Κοριτσιών από τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών, υπενθυμίζοντας την επείγουσα ανάγκη για δράση κατά ενός παγκόσμιου φαινομένου που πλήττει εκατομμύρια γυναίκες κάθε χρόνο. Η ημέρα αυτή αποτελεί φόρο τιμής στις αδελφές Μιραμπάλ, τρεις αγωνίστριες από τη Δομινικανή Δημοκρατία, οι οποίες δολοφονήθηκαν βάναυσα το 1960 λόγω της πολιτικής τους δράσης κατά του δικτατορικού καθεστώτος.
Η βία κατά των γυναικών και κοριτσιών είναι μία από τις πιο διαδεδομένες παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Σύμφωνα με στοιχεία του ΟΗΕ:
- Μία στις τρεις γυναίκες παγκοσμίως έχει υποστεί σωματική ή σεξουαλική βία στη διάρκεια της ζωής της.
- Περίπου 137 γυναίκες σκοτώνονται καθημερινά από σύντροφο ή μέλος της οικογένειάς τους.
- Η διαδικτυακή βία κατά των γυναικών και κοριτσιών αυξάνεται, με το 85% των γυναικών να δηλώνει ότι έχει υποστεί κάποια μορφή παρενόχλησης στο διαδίκτυο.
Η Αναγκαιότητα της Δράσης
Η εξάλειψη της βίας απαιτεί συλλογική προσπάθεια από κυβερνήσεις, οργανώσεις, κοινότητες, αλλά και κάθε άτομο ξεχωριστά. Η ημέρα αυτή στοχεύει στην ευαισθητοποίηση του κοινού, την εκπαίδευση, και τη δημιουργία δομών στήριξης για τις επιζήσασες. Η εκπαίδευση, η ενίσχυση της νομοθεσίας και η πρόσβαση σε ασφαλείς χώρους είναι κρίσιμα βήματα για την πρόληψη της βίας.
«Πορτοκαλί ο Κόσμος»: Η Καμπάνια του ΟΗΕ
Η πρωτοβουλία “Orange the World” καλεί τους ανθρώπους παγκοσμίως να φορέσουν πορτοκαλί, το χρώμα που συμβολίζει ένα μέλλον χωρίς βία. Από τις 25 Νοεμβρίου έως τις 10 Δεκεμβρίου (Παγκόσμια Ημέρα Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων), η καμπάνια ενθαρρύνει δράσεις που προάγουν την ισότητα και προστατεύουν τις γυναίκες και τα κορίτσια.
Τι Μπορούμε να Κάνουμε
- Ενημέρωση και Ευαισθητοποίηση: Συμμετοχή σε εκδηλώσεις και καμπάνιες, διάδοση πληροφοριών στα κοινωνικά δίκτυα.
- Στήριξη των Επιζήσασων: Ενθάρρυνση για καταγγελία περιστατικών βίας και πρόσβαση σε ψυχολογική και νομική βοήθεια.
- Καταπολέμηση Στερεοτύπων: Προώθηση της ισότητας σε κάθε πτυχή της ζωής μας, από την εκπαίδευση μέχρι την εργασία.
- Πίεση για Πολιτική Δράση: Υποστήριξη μέτρων που ενισχύουν τη δικαιοσύνη και την προστασία των θυμάτων.
Η βία κατά των γυναικών δεν είναι ιδιωτική υπόθεση· είναι κοινωνικό πρόβλημα που μας αφορά όλους. Ας δεσμευτούμε σήμερα για έναν κόσμο όπου κάθε γυναίκα και κορίτσι θα ζει με ασφάλεια, αξιοπρέπεια και σεβασμό.
Η Αντιμετώπιση της Βίας κατά των Γυναικών στην Ελλάδα
Η Ελλάδα, όπως και πολλές άλλες χώρες, αντιμετωπίζει το φαινόμενο της βίας κατά των γυναικών ως ένα σοβαρό κοινωνικό ζήτημα. Παρότι τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει σημαντικά βήματα, οι προκλήσεις παραμένουν, ιδιαίτερα όσον αφορά την πρόληψη, τη στήριξη των θυμάτων και την εξάλειψη των κοινωνικών στερεοτύπων.
Η Ελληνική Νομοθεσία και τα Θεσμικά Μέτρα
- Ενίσχυση Νομικού Πλαισίου:
- Το ελληνικό νομικό σύστημα έχει ενσωματώσει διεθνείς συμφωνίες, όπως η Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης (2018), η οποία στοχεύει στην πρόληψη και καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών.
- Τα εγκλήματα ενδοοικογενειακής βίας αντιμετωπίζονται ως ξεχωριστές ποινικές παραβάσεις. Η παρενόχληση και η σεξουαλική κακοποίηση τιμωρούνται αυστηρά.
- Καμπάνιες Ευαισθητοποίησης:
Το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, μαζί με μη κυβερνητικές οργανώσεις, υλοποιεί καμπάνιες ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης με στόχο την πρόληψη της βίας και την ενδυνάμωση των γυναικών. - Δομές Υποστήριξης:
- Λειτουργούν 43 Συμβουλευτικά Κέντρα και 19 Ξενώνες Φιλοξενίας για θύματα βίας.
- Η τηλεφωνική γραμμή 15900 προσφέρει δωρεάν συμβουλευτική και ψυχολογική υποστήριξη όλο το 24ωρο.
- Ειδικά Σχέδια Δράσης:
Το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Ισότητα των Φύλων (2021-2025) περιλαμβάνει δράσεις για την καταπολέμηση της έμφυλης βίας, όπως εκπαιδευτικά προγράμματα σε σχολεία και σεμινάρια για επαγγελματίες πρώτης γραμμής (αστυνομικούς, ιατρούς, κοινωνικούς λειτουργούς). - Οι μορφές βίας που περιλαμβάνονται στην έρευνα EU-GBV: Έννοιες και ορισμοί Οι μορφές βίας οι οποίες ορίζονται σε αυτήν την ενότητα συγκροτούν τις βασικές
μεταβλητές/ έννοιες της έρευνας και ορίζονται βάσει της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης, η οποία επικυρώθηκε από το Συμβούλιο της Ευρώπης το 2011 που αφορά την πρόληψη και την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών, καθώς και των διαφορετικών μορφών ενδοοικογενειακής βίας. Η Σύμβαση αυτή θα πρέπεινα εφαρμόζεται σε όλες τις μορφές βίας κατά των γυναικών, συμπεριλαμβανομένης της ενδοοικογενειακής βίας, η οποία πλήττει δυσανάλογα τις γυναίκες. Ως εκ τούτου, οι μορφές βίας όπως διερευνώνται στο πλαίσιο υλοποίησης της έρευνας EU-GBV και ορίζονται βάσει της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης συνίστανται στις εξής μορφές: ● Ψυχολογική βία (συμπεριλαμβανομένης της οικονομικής βίας). ● Μη εμφανής παρακολούθηση/παρενόχληση (stalking). ● Σωματική βία. ● Σεξουαλική βία (συμπεριλαμβανομένου του βιασμού). ● Σεξουαλική παρενόχληση (καλύπτεται μόνο για καταστάσεις στην εργασία).
Παρά την πρόοδο, υπάρχουν σοβαρές προκλήσεις:
- Χαμηλά Ποσοστά Καταγγελιών: Πολλές γυναίκες φοβούνται να καταγγείλουν περιστατικά βίας λόγω κοινωνικών πιέσεων, φόβου εκδίκησης ή έλλειψης εμπιστοσύνης στο σύστημα.
- Ανεπαρκής Εκπαίδευση Προσωπικού: Παρά τις βελτιώσεις, ορισμένοι επαγγελματίες δεν διαθέτουν την απαραίτητη εκπαίδευση για να χειριστούν σωστά τα θύματα.
- Έλλειψη Συστηματικής Παρακολούθησης: Η Ελλάδα στερείται ολοκληρωμένων στατιστικών δεδομένων για την έκταση και τη μορφή της έμφυλης βίας.
Κοινωνική Ευαισθητοποίηση
Η αλλαγή νοοτροπίας είναι κρίσιμη για την εξάλειψη της βίας. Σχολικά προγράμματα, δημόσιες συζητήσεις και δράσεις που αμφισβητούν τα παραδοσιακά έμφυλα στερεότυπα είναι απαραίτητα για τη διαμόρφωση μιας κοινωνίας όπου η ισότητα και ο σεβασμός είναι αυτονόητα.
Το Μήνυμα της 25ης Νοεμβρίου στην Ελλάδα
Η σημερινή ημέρα υπενθυμίζει την ανάγκη για συλλογική ευθύνη. Ο καθένας από εμάς μπορεί να γίνει μέρος της λύσης, είτε καταγγέλλοντας περιστατικά βίας, είτε υποστηρίζοντας τις επιζήσας, είτε συμβάλλοντας στη διάδοση του μηνύματος ότι η βία κατά των γυναικών δεν είναι αποδεκτή.
Η εξάλειψη της βίας απαιτεί θάρρος, αλλαγή στάσεων και διαρκή δέσμευση. Στην Ελλάδα, η δέσμευση αυτή πρέπει να γίνει πιο ισχυρή και αποτελεσματική, ώστε καμία γυναίκα να μη βιώνει τη βία ή την αδικία. Να αντιδράσουμε δυναμικά και να στιρήξουμε της γυναίκες αυτές όχι μόνο σε παγκόσμιες ημέρες αλλά κάθε ημέρα πρέπει να υπάρχει αντίδραση και να νιώθουν οτι “ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΜΟΝΕΣ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΜΟΝΕΣ”
Άρθρο της Βασιλικής Ντουφεξή
Auditing Committee της Διεθνούς Ένωσης Ευρωπαίων Δημοσιογράφων (Association of European Journalists – AEJ).
Πρόεδρος Πειθαρχικού Συμβουλίου Ένωσης Ευρωπαίων Δημοσιογράφων ( Ελληνικό τμήμα). Υπεύθυνη του τμήματος για την Βία Γυναικών και κοριτσιών.
