Τη δυνατότητα αυτοδιαγνωστικού ελέγχου για τον ιό HPV, με σκοπό την πρόληψη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας προωθεί η χώρα μας, κατά το πρότυπο του γνωστού self test για τον κορωνοϊό.
Πρόκειται για μια καινοτομία που εφαρμόζεται με επιτυχία σε άλλες χώρες της Ευρώπης, με πλέον χαρακτηριστικό το παράδειγμα της Σουηδίας.
Το self-sampling για τον έλεγχο του HPV έχει ενταχθεί ως εξέταση 2ης γραμμής στο πρόγραμμα προσυμπτωματικού ελέγχου για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας που αναμένεται να ξεκινήσει τον Ιούνιο για τις Ελληνίδες 21 – 65 ετών. Την ίδια στιγμή, δύο τεστ που γίνονται στο σπίτι θα περιλαμβάνονται, κατά πάσα πιθανότητα, στο πρόγραμμα που θα ακολουθήσει και αφορά στην πρόληψη του καρκίνου του παχέος εντέρου.
Πρόκειται για ένα ειδικό τεστ, το οποίο ανιχνεύει την παρουσία αίματος στα κόπρανα. Το self test για αυτό το είδος καρκίνου θα χορηγείται στο πλαίσιο του προγράμματος προληπτικού ελέγχου του υπουργείου Υγείας και θα δίνεται σε όλους τους πολίτες ηλικίας ηλικίας 50 έως 70 ετών, οι οποίοι θα ειδοποιούνται με sms.
Γενικότερα, το παχύ έντερο αποτελεί το τελικό τμήμα του γαστρεντερικού σωλήνα. Ο καρκίνος του παχέος εντέρου αφορά κυρίως μεγάλες ηλικίες αν και δυστυχώς δύναται να εμφανιστεί και σε νεότερες ηλικίες. Ο καρκίνος του παχέος εντέρου συνήθως αρχίζει ως πολύποδας που αργά εξαλλάσσεται σε καρκίνο. Η ιδιαιτερότητά του είναι ότι παρουσιάζει ιδιαίτερα καλή πρόγνωση σε περίπτωση έγκαιρης διάγνωσης και αυτό καθιστά τον προληπτικό έλεγχο επιτακτική ανάγκη.
Ο προληπτικός έλεγχος με τη διαδικασία της κολονοσκόπησης σε ασυμπτωματικούς ασθενείς είναι στα 45 έτη στις Η.Π.Α. ενώ στην Ευρώπη στα 50 έτη. Τα αίτια δημιουργίας του καρκίνου του εντέρου δεν είναι πλήρως κατανοητά ακόμη και σήμερα. Θεωρείται ότι ο καρκίνος ξεκινάει από μεταλλάξεις που συμβαίνουν στο DNA των κυττάρων και στη συνέχεια αυτά πολλαπλασιάζονται δημιουργώντας έναν όγκο.
Συμπτώματα
Τα συμπτώματα ποικίλουν και διαφέρουν ανάλογα με το μέρος που βρίσκεται ο όγκος σε σχέση με το παχύ έντερο.
Έτσι, ο ασθενής μπορεί να εμφανίσει τα παρακάτω:
- Αιμορραγία από τον πρωκτό: Το χρώμα του αίματος ανάλογα με τη θέση του όγκου μπορεί να είναι από ζωηρό κόκκινο μέχρι σκούρο μαύρο
- Μαύρα κόπρανα όταν ο όγκος βρίσκεται στην αρχή του παχέος εντέρου
- Διαταραχές στις κενώσεις οι οποίες περιλαμβάνουν διάρροια ή δυσκοιλιότητα ή μεταβολή στην ποσότητα των κοπράνων
- Κοιλιακό πόνο ή δυσφορία
- Αδυναμία, εύκολη κόπωση και γενική κακουχία
- Ανεξήγητο χάσιμο βάρους
- Αναιμία
Προδιαθεσικοί παράγοντες
Παράγοντες που αυξάνουν τις πιθανότητες καρκίνου του παχέος εντέρου είναι:
- Μεγάλη ηλικία. Στην πλειοψηφία των περιπτώσεων εμφανίζεται σε ηλικίες άνω των 50 ετών
- Έγχρωμες φυλές
- Άτομα με προϋπάρχουν καρκίνο εντέρου ή πολύποδες παχέος εντέρου
- Άτομα που πάσχουν από φλεγμονώδη νοσήματα του εντέρου
- Οικογενειακό ιστορικό καρκίνου παχέος εντέρου
- Δίαιτα με χαμηλές φυτικές ίνες και υψηλά λιπαρά
- Σακχαρώδης διαβήτης
- Παχυσαρκία
- Κάπνισμα
- Αλκοόλ
- Γενετικά σύνδρομα όπως η αδενωματώδης πολυποδίαση και το σύνδρομο Lynch
- Άτομα που δεν ασκούνται καθόλου
Διάγνωση
Για την διάγνωση του καρκίνου του παχέος εντέρου εξέταση εκλογής είναι κολονοσκόπηση με ταυτόχρονη βιοψία αν κριθεί απαραίτητο. Στην κολονοσκόπηση εισάγουμε έναν σωλήνα με κάμερα από τον πρωκτό και τον προωθούμε σταδιακά μέχρι το τελικό τμήμα του παχέος εντέρου. Με τον τρόπο αυτό επισκοπούμε πλήρως όλο το παχύ έντερο. Είναι μια διαδικασία η οποία μπορεί να πραγματοποιηθεί και στο ιατρείο.
Ασυμπτωματικοί ασθενείς είναι προτείνεται να προβούν στην ηλικία μεταξύ 45-50 ενώ ασθενείς με συμπτώματα άμεσα. Δεν υπάρχουν ειδικές εξετάσεις αίματος που εντοπίζουν τον καρκίνο του παχέος εντέρου όμως υπάρχουν κάποιοι καρκινικοί δείκτες ( CEA , C19-9 ) που σε ένα βαθμό μπορεί να συμβάλλουν στη διάγνωση.
Αν τεθεί η διάγνωση καρκίνου του παχέος εντέρου τότε πρέπει αρχικά να γίνει σταδιοποίηση της νόσου με την οποία καθορίζουμε την επέκταση της νόσου.
Αυτή επιτυγχάνεται με μια σειρά απεικονιστικών εξετάσεων που ανάλογα με τη θέση του όγκου περιλαμβάνουν:
- Αξονική τομογραφία κοιλίας και θώρακος
- Μαγνητική τομογραφία πυέλου
- Ενδοορθικός υπέρηχος
Θεραπεία
Η θεραπεία εξαρτάται από το σημείο του παχέος εντέρου που εντοπίζεται ο καρκίνος και από το στάδιο του. Κατά κανόνα η αντιμετώπιση της νόσου είναι χειρουργική. Αναλόγως της εντόπισης και της επέκτασης της νόσου μπορεί να γίνει χρήση χημειοθεραπείας, ανοσοθεραπείας και ακτινοβολίας προεγχειρητικά ή μεταγχειρητικά.
Κατά την επέμβαση αφαιρούμε ένα τμήμα του παχέος εντέρου ( κολεκτομή ) ενώ ταυτόχρονα πραγματοποιούμε και ριζικό λεμφαδενικό καθαρισμό της περιοχής γεγονός που έχει ιδιαίτερη σημασία για την πρόγνωση της νόσου. Η αφαίρεση του σωστού αριθμού λεμφαδένων είναι εξαιρετικά σημαντική ώστε να έχουμε το επιθυμητό ογκολογικό αποτέλεσμα και μπορεί να επηρεάσει το προσδόκιμο του ασθενούς. Αυτού του είδους τα χειρουργεία πρέπει να πραγματοποιούνται μόνο από χειρουργούς που έχουν εξειδικευτεί στον τομέα αυτό. Έτσι, ανάλογα με την εντόπιση του όγκου μπορεί να πραγματοποιηθεί δεξιά κολεκτομή, δεξιά εκτεταμένη κολεκτομή, αριστερή κολεκτομή, σιγμοειδεκτομή, χαμηλή πρόσθια εκτομή και κοιλιοπερινεϊκή εκτομή του ορθού.
