Μύθοι και πραγματικότητα για τον καρκίνο του μαστού
1) Μύθος: Μόνο οι γυναίκες με οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του μαστού βρίσκονται σε κίνδυνο ανάπτυξης του ίδιου καρκίνου.
Πραγματικότητα: Περίπου το 80% των γυναικών που διαγιγνώσκονται με καρκίνο του μαστού δεν έχουν αναγνωρίσιμους παράγοντες κινδύνου για τη νόσο αυτή. Ο οικογενειακός κίνδυνος αναλύεται ως εξής:
Εάν ένας συγγενής πρώτου βαθμού (μητέρα, αδελφή ή κόρη) είχε ή έχει καρκίνο του μαστού, ο κίνδυνος εμφάνισης της νόσου περίπου διπλασιάζεται. Με δύο συγγενείς πρώτου βαθμού, ο κίνδυνος αυξάνεται ακόμα περισσότερο (τριπλασιάζεται).
Από την άλλη, δεν είναι γνωστός ο ακριβής κίνδυνος σε γυναίκες με οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του μαστού στον πατέρα ή και/ή αδελφό (δηλαδή με παρουσία καρκίνου του μαστού σε άνδρα), αλλά και αυτές έχουν επίσης αυξημένο κίνδυνο. Συνολικά, λιγότερο από το 15% των γυναικών με καρκίνο του μαστού έχουν ένα μέλος της οικογένειας τους με τη νόσο αυτή.
Αυτό σημαίνει ότι οι περισσότερες γυναίκες (πάνω από το 85%) που αναπτύσσουν καρκίνο του μαστού δεν έχουν θετικό οικογενειακό ιστορικό.
2) Μύθος: Οι στηθόδεσμοι με “μπανέλες” αυξάνουν τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του μαστού.
Πραγματικότητα: Ο ισχυρισμός ότι οι στηθόδεσμοι με “μπανέλες” πιθανώς να συμπιέζουν το λεμφικό σύστημα του μαστού περιορίζοντας την αμυντική του ικανότητα και προκαλώντας καρκίνο του μαστού, έχει ευρέως καταρριφθεί από την ιατρική κοινότητα (το λεμφικό σύστημα αποτελείται από τη λέμφο που κυκλοφορεί στα λεμφαγγεία, τους λεμφαδένες και άλλα όργανα αποτελώντας μέρος του αμυντικού μηχανισμού του σώματος.
Καθαρίζει τους ιστούς από “τοξίνες” και διάφορους παθογόνους μικροοργανισμούς και στη συνέχεια περνά και φιλτράρεται μέσα από τους λεμφαδένες, ενώ τέλος ενώνεται με την φλεβική κυκλοφορία). Υπάρχει ομοφωνία στην ιατρική κοινότητα στο ότι ούτε ο τύπος του στηθόδεσμου ούτε το πόσο σφιχτά είναι τα εσώρουχα ή άλλα ρούχα που φοράτε έχουν καμία σχέση με τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού.
3) Μύθος: Η εύρεση ενός οζιδίου (ψηλαφητή μάζα) στο μαστό σημαίνει καρκίνος.
Πραγματικότητα: Περίπου το 90% των οζιδίων στο στήθος των γυναικών προκαλούνται από καλοήθεις παθήσεις (noncancerous), κύστεις, ινοαδενώματα ή άλλα. Οι ογκολόγοι ενθαρρύνουν τις γυναίκες να αναφέρουν πάντα στον ιατρό τους τυχόν αλλαγές και νέα ευρήματα στους μαστούς τους, καθώς η έγκαιρη αναγνώριση του καρκίνου του μαστού μετατρέπει τον καρκίνο σε ιάσιμη νόσο.
Ο ογκολόγος (ο ογκολόγος δεν ασχολείται μόνο με την αντιμετώπιση των κακοήθων νοσημάτων αλλά και με την πρόληψη και έγκαιρη διάγνωση τους) μπορεί να σας εξετάσει κλινικά και να σας συστήσει μια μαστογραφία, ένα υπερηχογράφημα ή μια βιοψία προκειμένου να διαπιστωθεί αν το οζίδιο αυτό είναι καρκίνος.
4) Μύθος: Κατά τη διάρκεια της χειρουργικής αφαίρεσης του καρκίνου του μαστού υπάρχει ο κίνδυνος εξάπλωσης του καρκίνου.
Πραγματικότητα: Η χειρουργική επέμβαση δεν προκαλεί την εξάπλωση του καρκίνου του μαστού.Ο χειρουργός σας όμως, μπορεί κατά τη διάρκεια της χειρουργικής επέμβασης να ανακαλύψει ότι ο καρκίνος είναι πιο εκτεταμένος από αυτό που αρχικά πιστεύαμε βάσει της κλινικής εξέτασης και των απεικονιστικών εξετάσεων.
5) Μύθος: Η αυξητική επέμβαση στήθους μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού.
Πραγματικότητα: Σύμφωνα με έρευνες, οι γυναίκες με εμφυτεύματα στήθους δεν διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού.
6) Μύθος:-Όλες οι γυναίκες έχουν 1 στις 8 πιθανότητες να εμφανίσουν καρκίνο του μαστού -Όσο αυξάνεται η ηλικία μειώνεται ο κίνδυνος ανάπτυξης καρκίνου του μαστού.
Πραγματικότητα: Ο κίνδυνος ανάπτυξης καρκίνου του μαστού αυξάνεται όσο αυξάνεται η ηλικία. Η πιθανότητα μιας γυναίκας να διαγνωστεί με καρκίνο του μαστού είναι περίπου 1 στις 233 όταν είναι στα 30 της, και αυξάνεται σε 1 στις 8 φτάνοντας στα 85.
Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι οι νεότερες γυναίκες μπορούν να κάνουν λιγότερο τακτικά τον έλεγχο τους, καθώς ο καρκίνος που εμφανίζεται στις νεότερες γυναίκες, μπορεί να είναι πιο σπάνιος αλλά είναι ιδιαίτερα επιθετικός, με ταχύτατη εξέλιξη και χρήζει γρήγορης και έγκαιρης διάγνωσης.
7) Μύθος: Η χρήση αντιιδρωτικών αποσμητικών αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού.
Πραγματικότητα: Η Αμερικανική Αντικαρκινική Εταιρεία διαψεύδει αυτή τη φήμη, αλλά παραδέχεται ότι χρειάζεται περισσότερη έρευνα. Υπήρξε στο παρελθόν μια μικρή μελέτη σύμφωνα με την οποία, ίχνη ορισμένων συντηρητικών που χρησιμοποιούνται στα καλλυντικά και στα αντιιδρωτικά (parabens) βρέθηκαν σε ένα μικρό δείγμα καρκίνων του μαστού.
Τα Parabens, που χρησιμοποιούνται ως συντηρητικά σε ορισμένα αποσμητικά σώματος, έχουν “ασθενή” οιστρογονική δράση, αλλά η εν λόγω μελέτη δεν κατάφερε να συνδέσει τα συντηρητικά αυτά με τον καρκίνο του μαστού, ούτε να αναγνωρίσει με βεβαιότητα την προέλευση τους. Η αμερικανική Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA), η οποία είναι υπεύθυνη για τα τρόφιμα, τα καλλυντικά, τα φάρμακα, και τις ιατρικές συσκευές, δεν έχει κανένα αποδεικτικό στοιχείο από έρευνες ότι τα συστατικά των αντιιδρωτικών και των αποσμητικών προκαλούν καρκίνο.
8) Μύθος: Οι γυναίκες με μικρό στήθος έχουν λιγότερες πιθανότητες ανάπτυξης καρκίνου του μαστού.
Πραγματικότητα: Δεν υπάρχει καμία συσχέτιση μεταξύ του μεγέθους του στήθους και του κίνδυνου ανάπτυξης καρκίνου του μαστού. Στα μεγάλα στήθη είναι όμως σαφώς πιο δύσκολη η εξέταση από ότι στο μικρότερο στήθος, είτε με την κλινική εξέταση-ψηλάφηση του μαστού είτε με τη μαστογραφία. Έτσι, όλες οι γυναίκες, ανεξάρτητα από το μέγεθος του μαστού, θα πρέπει να υποβάλλονται στις ίδιες εξετάσεις ρουτίνας.
9) Μύθος: Ο καρκίνος του μαστού παρουσιάζεται πάντα με τη μορφή ενός οζιδίου.
Πραγματικότητα: Τα οζίδια μπορεί να αποτελούν ένδειξη καρκίνου του μαστού (ή μία από τις πολλές καλοήθεις παθήσεις του μαστού), αλλά οι γυναίκες θα πρέπει να είναι σε επιφυλακή και για άλλες αλλαγές που μπορεί να αποτελούν σημεία του καρκίνου του μαστού. Αυτές περιλαμβάνουν: εισολκή σε κάποιο σημείο του δέρματος του μαστού, αλλαγές στο δέρμα του στήθους (ρυτίδωση ή ερυθρότητα ή πάχυνση), αλλαγές στο μέγεθος ή το σχήμα του μαστού, εισολκή της θηλής, “πρήξιμο” ή πόνο στο στήθος, πόνο ή έκκριμα (κυρίως αιματηρό) της θηλής, “πρήξιμο” ή μάζα σε μασχαλιαίο, υπερκλείδιο ή άλλο κοντινό λεμφαδένα.
10) Μύθος: Δεν μπορεί να αναπτυχθεί καρκίνος του μαστού μετά από μαστεκτομή (μαστεκτομή είναι η ολική αφαίρεση του μαστού).
Πραγματικότητα: Μερικές γυναίκες παρουσιάζουν καρκίνο του μαστού μετά από μαστεκτομή, συχνά μάλιστα στο σημείο της τομής. Οι γυναίκες με ιδιαίτερα υψηλό κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού που έχουν υποβληθεί σε προφυλακτική μαστεκτομή, συνεχίζουν να βρίσκονται σε κίνδυνο, αν και σαφώς μικρότερο. Μετά την προφυλακτική μαστεκτομή ο κίνδυνος μιας γυναίκας να αναπτύξει καρκίνο του μαστού μειώνεται κατά 90%.
11) Μύθος: Το οικογενειακό ιστορικό του πατέρα δεν επηρεάζει τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του μαστού όσο το οικογενειακό ιστορικό της μητέρας.
Πραγματικότητα: Το οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του μαστού στην οικογένεια του πατέρα είναι εξίσου σημαντικό όσο και εκείνο της μητέρας. Άλλοι τύποι καρκίνου σε συγγενείς πρώτου βαθμού (όπως ο καρκίνος ωοθηκών στις γυναίκες και ο καρκίνος του προστάτη στους άνδρες μικρότερης ηλικίας (κάτω των 55 ετών) ή του παχέος εντέρου σε μικρότερη ηλικία (κάτω των 55 ετών) σε άνδρες και γυναίκες είναι επίσης σημαντικοί παράγοντες που πρέπει να ληφθούν υπόψη όταν εκτιμούμε τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του μαστού μέσα από το οικογενειακό ιστορικό.
12) Μύθος: Η καφεΐνη προκαλεί καρκίνο του μαστού.
Πραγματικότητα: Καμία σχέση δεν έχει επιβεβαιωθεί μεταξύ της κατανάλωσης καφεΐνης και του καρκίνου του μαστού. Στην πραγματικότητα, μερικές έρευνες έχουν δείξει ότι η καφεΐνη μπορεί ίσως να μειώσει τον κίνδυνο. Μέχρι στιγμής, η μόνη σύνδεση της καφεΐνης με τον μαστό είναι, αν και όχι απόλυτα αποδεδειγμένο, η σχέση της με τη μαστωδυνία που προκαλείται στις καλοήθεις παθήσεις στους ινοκυστικούς μαστούς.
13) Μύθος: Εάν βρίσκεστε σε αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του μαστού (όπως για παράδειγμα οι γυναίκες με έντονο κληρονομικό ιστορικό, με ατομικό ιστορικό θεραπευμένου καρκίνου του μαστού, με ιστορικό λήψης ορμονικής θεραπείας υποκατάστασης κ.ά.), δεν μπορείτε να κάνετε τίποτε άλλο από το να είστε να είστε ιδιαίτερα προσεκτικές ώστε να ανακαλύψετε εγκαίρως τα συμπτώματα και σημεία που προκαλεί ο καρκίνος.
Πραγματικότητα: Υπάρχουν πολλά που μπορούν οι γυναίκες να κάνουν ώστε για να μειώσουν τον κίνδυνο, όπως η απώλεια βάρους, η τακτική άσκηση, η μείωση ή εξάλειψη της κατανάλωσης αλκοόλ, η τακτική εξέταση των μαστών, τόσο κλινικά με την ψηλάφηση του μαστού από τον ογκολόγο όσο και απεικονιστικά με τη μαστογραφία και το υπερηχογράφημα. Επίσης η διακοπή του καπνίσματος μπορεί να βοηθήσει.
Μερικές γυναίκες με υψηλό κίνδυνο επιλέγουν να υποβληθούν σε προφυλακτική μαστεκτομή μειώνοντας έτσι τον κίνδυνο κατά περίπου 90%. Άλλα προληπτικά μέτρα, μπορούν να είναι η τακτική MRI μαστών και η χημειοπροφύλαξη με θεραπείες, όπως η ταμοξιφαίνη (ο ογκολόγος σας σε αυτή τη περίπτωση θα σας ενημερώσει για τον τακτικό μακροχρόνιο έλεγχο τον οποίο θα ακολουθήσετε).
14) Μύθος: Οι γυναίκες με ινοκυστικούς μαστούς (ινοκυστική μαστοπάθεια) έχουν υψηλότερο κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του μαστού.
Πραγματικότητα: Στο παρελθόν, οι γυναίκες με οζώδεις, πυκνούς, ή ινοκυστικούς μαστούς πίστευαν ότι βρίσκονται σε μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού, αλλά φαίνεται πως αυτό δεν αληθεύει καθώς οι καλοήθεις παθήσεις του μαστού δύσκολα μετατρέπονται σε καρκίνο.
Ωστόσο, όταν υπάρχουν διάφορα καλοήθη οζίδια είναι πιο δύσκολο να διαφοροποιηθεί ο φυσιολογικός ή καλοήθης από τον καρκινικό ιστό, έτσι ώστε μπορούν να εμφανιστούν τόσο ψευδώς θετικά όσο και ψευδώς αρνητικά αποτελέσματα. Οι γυναίκες με ινοκυστικούς μαστούς πρέπει να συνδυάζουν τη μαστογραφία τους με ένα υπερηχογράφημα.
15) Μύθος: Η ετήσια μαστογραφία σας εκθέτει σε ακτινοβολία αυξάνοντας τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου.
Πραγματικότητα: Αν και είναι αλήθεια ότι η μαστογραφία χρησιμοποιεί ακτινοβολία, η δόση είναι τόσο μικρή ώστε οι τυχόν κίνδυνοι να είναι ελάχιστοι και ασήμαντοι σε σύγκριση με τα τεράστια οφέλη που αποκομίζει η γυναίκα από τον προληπτικό έλεγχο.
Η μαστογραφία μπορεί να εντοπίσει ύποπτα ευρήματα πολύ πριν αυτά να γίνουν αισθητά και αναγνωρίσιμα με άλλους τρόπους και όπως είναι ευρέως γνωστό, όσο συντομότερα ανακαλυφθεί μια κακοήθη βλάβη, τόσο αυξάνονται οι πιθανότητες για ίαση. Η Αμερικανική Αντικαρκινική Εταιρεία συστήνει στις γυναίκες ηλικίας 40 ετών και άνω να υποβάλλονται σε μια μαστογραφία κάθε έτος.
16) Μύθος: Η βιοψία με βελόνα μπορεί να διαταράξει την αρχιτεκτονική δομή του όγκου και να προκαλέσει την εξάπλωση των καρκινικών κυττάρων σε άλλα μέρη του σώματος.
Πραγματικότητα: Δεν υπάρχουν πειστικές αποδείξεις για τον ισχυρισμό αυτό. Παρά τις κάποιες παλαιότερες ανησυχίες, μια μεγάλη μελέτη του 2004 δεν επιβεβαίωσε καμία αύξηση της εξάπλωσης του καρκίνου σε ασθενείς που υποβλήθηκαν σε βιοψίες με βελόνα σε σύγκριση με εκείνους που δεν υποβλήθηκαν σε αυτή τη διαδικασία.
17) Μύθος: Μετά τις καρδιακές παθήσεις, ο καρκίνος του μαστού είναι η δεύτερη συχνότερη αιτία θανάτου στις γυναίκες.
Πραγματικότητα: Αν και ο καρκίνος του μαστού είναι ο συχνότερος καρκίνος στις γυναίκες με 230.480 νέες περιπτώσεις κάθε χρόνο διηθητικού καρκίνου του μαστού και 57.650 νέες περιπτώσεις μη-διηθητικού (in situ) καρκίνου του μαστού, μόνο στις ΗΠΑ, είναι η αιτία θανάτου για ΜΟΝΟ περίπου 40.000 γυναίκες το χρόνο στις Ηνωμένες Πολιτείες, ενώ τα εγκεφαλικά επεισόδια (96.000 θάνατοι), ο καρκίνος του πνεύμονα (71.000), και οι χρόνια αναπνευστική πνευμονοπάθεια (67.000) ευθύνονται για περισσότερους θανάτους ετησίως.
(Γιατί αναφερόμαστε στα στατιστικά στοιχεία των Η.Π.Α και όχι της Ελλάδος; η Ελλάδα είναι ίσως η μοναδική δυτική, ανεπτυγμένη χώρα στην οποία δεν καταγράφονται και δεν καταμετρώνται η συχνότητα εμφάνισης και θανάτου από καρκίνο).
18) Μύθος: Η μαστογραφία ανακαλύπτει όλους τους καρκίνους του μαστού και επομένως εάν η απάντηση της μαστογραφίας είναι αρνητική, δεν πρέπει να κάνετε τίποτε άλλο μέχρι τον έλεγχο του επόμενου έτους.
Πραγματικότητα: Παρά τη τεράστια σημασία της στη διάγνωση του καρκίνου του μαστού, η μαστογραφία αποτυγχάνει να ανιχνεύσει περίπου το 10% έως 20% των καρκίνων αυτών. Αυτός είναι ο λόγος της αναγκαιότητας της συμπληρωματικής κλινικής εξέτασης από ογκολόγο αμέσως μετά τη μαστογραφία κάθε χρόνο και, σε σημαντικό βαθμό, της μηνιαίας αυτοεξέτασης του μαστού.
Δεν πρέπει επίσης να ξεχνάμε ότι σε ορισμένες περιπτώσεις η ταχύτητα εξέλιξης του καρκίνου είναι τέτοια, κυρίως στις νεότερες ηλικίες, ώστε ο καρκίνος μέσα στο χρονικό διάστημα του ενός έτους να μπορεί να αναπτυχθεί, χάνοντας, με τη μόνη μαστογραφία ανά έτος, τη δυνατότητα να τον ανακαλύψουμε σε αρχικό στάδιο.
19) Μύθος: Η μαστεκτομή (αφαίρεση ολόκληρου του μαστού) δίνει καλύτερα αποτελέσματα επιβίωσης από τη νόσο σε σχέση με την ογκεκτομή (αφαίρεση μόνο του όγκου με μικρή έκταση υγιούς ιστού γύρω από αυτόν) σε συνδυασμό με ακτινοθεραπεία.
Πραγματικότητα: Τα ποσοστά επιβίωσης είναι τα ίδια για τις γυναίκες που υποβάλλονται σε μαστεκτομή και τις γυναίκες που επιλέγουν τη διατήρηση του μαστού με την αφαίρεση ενός μικρότερου τμήματος σε συνδυασμό με ακτινοθεραπεία. Ωστόσο, υπάρχουν μερικές περιπτώσεις, όπως στη ταυτόχρονη παρουσία εκτεταμένης DCIS νόσου (βλέπε “καρκίνος του μαστού” – “σταδιοποίηση”), την παρουσία BRCA μεταλλάξεων, ή τους ιδιαίτερα μεγάλους όγκους, όπου ο συνδυασμός ογκεκτομής και ακτινοβολίας δεν είναι κατάλληλη επιλογή θεραπείας.
20) Μύθος: Το αυξημένο σωματικό βάρος δεν σχετίζεται με τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του μαστού.
Πραγματικότητα: Οι υπέρβαρες ή παχύσαρκες γυναίκες έχουν αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του μαστού και κυρίως οι γυναίκες που βρίσκονται σε εμμηνόπαυση.
Τα οιστρογόνα που παράγονται κατά τη διάρκεια της αναπαραγωγικής ηλικίας (όσο υπάρχει περίοδος) από τις ωοθήκες και ευθύνονται σε μεγάλο βαθμό για την ανάπτυξη καρκίνου του μαστού, μπορούν να παραχθούν και από τον λιπώδη ιστό και στις γυναίκες που βρίσκονται σε εμμηνόπαυση ο λιπώδης ιστός είναι η κύρια πηγή οιστρογόνων, αφού η λειτουργία των ωοθηκών έχει πλέον διακοπεί.
21) Μύθος: Ο καρκίνος του μαστού είναι μεταδοτικός
Πραγματικότητα: Κανένας καρκίνος δεν μπορεί να μεταφερθεί από τον έναν άνθρωπο στον άλλο, καθώς ο καρκίνος δεν είναι ένα μεταδοτικό νόσημα αλλά είναι το αποτέλεσμα της ανεξέλεγκτη κυτταρικής ανάπτυξης που οφείλεται σε βλάβη του DNA. Μεταδοτικοί, όμως, είναι ορισμένοι ιοί όπως για παράδειγμα ο ιός HPV ο οποίος μπορεί να προκαλέσει αλλοιώσεις στον τράχηλο της μήτρας και οι οποίες σε βάθος χρόνου (μετά από πολλά χρόνια) μπορούν, όχι όμως πάντα, να εξελιχθούν σε καρκίνο του τραχήλου της μήτρας.
22) Μύθος: Τα αντισυλληπτικά χάπια μπορεί να προκαλέσουν καρκίνο του μαστού
Πραγματικότητα: Παρά το γεγονός ότι τα αντισυλληπτικά χάπια περιέχουν μικρές ποσότητες οιστρογόνων, ο κίνδυνος ανάπτυξης καρκίνου του μαστού φαίνεται να μην επηρεάζεται, λόγω της ιδιαίτερα χαμηλής περιεκτικότητας των αντισυλληπτικών σκευασμάτων τελευταίας γενιάς σε οιστρογόνα. Προσοχή πρέπει να επιδείξουν όμως οι γυναίκες με αυξημένο κληρονομικό κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του μαστού.
23) Μύθος: Οι άνδρες δεν αναπτύσσουν καρκίνο του μαστού
Πραγματικότητα: Ενώ είναι αλήθεια ότι οι γυναίκες αναπτύσσουν καρκίνο του μαστού σε ένα πολύ υψηλότερο ποσοστό από ότι οι άνδρες, είναι επίσης αλήθεια ότι οι άνδρες μπορούν επίσης να αναπτύξουν καρκίνο του μαστού. Πιο συγκεκριμένα για κάθε 100 γυναίκες με καρκίνο του μαστού υπάρχει 1 άνδρας με το ίδιο νόσημα.
24) Μύθος: Ο καρκίνος του μαστού προκαλεί πάντα πόνο.
Πραγματικότητα: Ο πόνος μπορεί να είναι ένα από τα συμπτώματα του καρκίνου του μαστού αλλά σίγουρα δεν είναι βασικό χαρακτηριστικό του, καθώς ο πόνος προκαλείται κυρίως σε προχωρημένο στάδιο ή σε περίπτωση διήθησης του θωρακικού τοιχώματος από τον καρκίνο, ενώ στα αρχικά στάδια, με μικρού μεγέθους καρκίνους, συνήθως ο πόνος απουσιάζει. Επίσης, ο πόνος είναι χαρακτηριστικός των καλοήθων παθήσεων του μαστού αλλά και του φυσιολογικού μαστού πρίν την έναρξη της εμμήνου ρύσεως
