Χθες, 28 Σεπτεμβρίου 2021 μέρα μνήμης της δολοφονίας του Ι.Καποδίστρια είχα την τιμή να βρεθώ μεταξύ σπουδαίων ανθρώπων ,πολιτικών, καθηγητών, συγγραφέων ,αυτοδιοικητικών, ομιλητών και λοιπών παρευρισκομένων στο παράρτημα της Εθνικής μας Πινακοθήκης , με αφορμή το αξιόλογο βιβλίο του Θ.Καλλιάνου “Χωρίς πυξίδα?”.Η συζήτηση για την Ευρώπη.
Την Ευρώπη που εμείς στρέψαμε τα μάτια να την κοιτάξουμε μετά την απελευθέρωση μας από τη σκλαβιά.Και μας τη γνώρισαν ο Ρήγας,οι φιλέλληνες και φυσικά ο Καποδίστριας. Αυτός που πίστεψε πως μόνο μέσα από την εκπαίδευση των παιδιών μπορεί αυτό το εξαθλιωμένο έθνος να ” επανασυσταθεί “…..
Ο μόνος πολιτικός που στην κυριολεξία παρέλαβε χάος και έφτιαξε κράτος, αφηγείται ο ίδιος:
«…είδα πολλά εις την ζωήν μου, αλλά σαν το θέαμα εδώ εις την Αίγιναν, δεν είδα τι παρόμοιο ποτέ, και άλλος να μην το ιδεί… γυναίκες αναμαλλιάρες, άνδρες με λαβωματιές πολέμου, ορφανά γδυτά κατεβασμένα από τες σπηλιές (…) γέροντες μου ζητούσαν να αναστήσω τους αποθαμένους τους, μανάδες μου έδειχναν εις το βυζί τα παιδιά τους και μου έλεγαν να τα ζήσω και ότι δεν τους απέμεναν παρά εκείνα και εγώ».
Το ενδιαφέρον του για τα παιδιά , όμως, ήταν πάνω απ’όλα. Τις πρώτες κιόλας ημέρες της διακυβέρνησής του μετέβη στο στρατόπεδο στην Τροιζήνα για να αναδιοργανώσει το στράτευμα. Εκεί είδε ένα θλιβερό θέαμα, που δεν προβλημάτιζε μάλλον κανέναν άλλο παρά μόνο τον ίδιο…. Δεκάδες παιδιά 8-12 ετών δούλευαν ως υπηρέτες σε οπλαρχηγούς. Υποτίθεται ότι τους βοηθούσαν στη μάχη φέρνοντας τους νερό και βόλια, αλλά υπόκειντο σε κάθε είδους εξευτελισμό. Ο Κυβερνήτης απαίτησε από τους οπλαρχηγούς την αποδέσμευση των παιδιών. Λιγότερους από δύο μήνες μετά την ορκωμοσία του, 160 παιδιά μεταφέρθηκαν στην Μονή της Ζωοδόχου Πηγής στον Πόρο ενώ μάζεψε άλλα 250 από όλη την Πελοπόννησο και τα έφερε στο Ναύπλιο. Εκεί μέσα σε λίγους μήνες χτίστηκαν κτίρια για να τα στεγάσουν και αμέσως λειτούργησε σχολείο, ώστε να μη χαθεί ούτε μία ώρα μάθησης.
Στην Αίγινα, εγκαινιάστηκε το περίφημο Ορφανοτροφείο για τα παιδιά του Πόρου, του Ναυπλίου και άλλα 66 που αγοράστηκαν από τους Αιγυπτίους. Οι μαθητές έμεναν σε δωμάτια των 35 ατόμων και την πρώτη χρονιά έφτασαν τα 495. Ο Κυβερνήτης έχτισε εκκλησία στο μεγάλο κτήμα που βρισκόταν το Ορφανοτροφείο, φύτεψε δέντρα και καλλιέργησε τη γη, αντιγράφοντας το Ελβετικό σύστημα που υποστήριζε ότι τα παιδιά πρέπει να μεγαλώνουν ευτυχισμένα και να μαθαίνουν μέσα στη φύση. Για τη μόρφωση τους υπήρχαν 7 δάσκαλοι, μάθαιναν, εκτός από τα εγκύκλια γράμματα, ευρωπαϊκή μουσική, ζωγραφική, ενώ έκαναν και γυμναστική. Από τον ξυλουργό, τον ράφτη, τον βιβλιοδέτη μάθαιναν τέχνες ενώ υπήρχαν γιατρός και ιερέας.
Κανένα παιδί δεν άφησε στην τύχη του. Αυτά που δεν είχαν δυνατότητες στα γράμματα τα μάθαινε τέχνη και τους μάζευε από 1 φοίνικα κάθε εβδομάδα, ώστε όταν φτάσουν στην ηλικία να φύγουν από το ίδρυμα ,να μπορούν να εξασκήσουν την τέχνη που έμαθαν αγοράζοντας τα αναγκαία εργαλεία. Τα πιο δυνατάστα γράμματα, 21 τον αριθμό, τα έστειλε στο Παρίσι, με πρόσκληση του Γάλλου βασιλιά κι άλλα στο Κεντρικό Σχολείο Πολέμου στο Ναύπλιο και σε έναν ακόμα λόχο που δημιούργησε στην πρωτεύουσα και που του έδωσε το όνομα «Ευέλπιδες». Μέσα σε μόλις τρία χρόνια, έθεσε σε λειτουργία πάνω από 100 σχολεία με 10.000 μαθητές!!
Εντυπωσιάζει λοιπόν αυτή η έγνοια του για τα παιδιά. Το έτος 1828, ο Κυβερνήτης απαγόρεψε στην εκπαίδευση τη σωματική τιμωρία με την βέργα που επανήλθε αμέσως μετά τον θάνατο του!
Είμαι τόσο υπερήφανη , συγκινημένη κι ευγνώμων που ζω εδώ στο Ναύπλιο και περπατώ στα σοκάκια που βάδισε κι άφησε τα χνάρια του αυτός ο μοναδικός φιλόπατρις Κυβερνήτης…..που έκανε πράξη την αξία της παιδείας!
Μαρίνα Σταματοπούλου
