Είμαστε άραγε ασφαλείς;
Το άρθρο του Timothy F. Geithner «Are We Safe Yet? How To Manage
Financial Crises» σε μετάφραση της Γκέλης Ντηλιά.
Παρόλο που η παγκόσμια οικονομική κρίση του 2008 αποτέλεσε το πιο
καταστροφικό γεγονός στις Η.Π.Α. μετά το κραχ , αυτή ξεπεράστηκε
γρηγορότερα από οπουδήποτε αλλού. Όμως οι συνέπειες της, άφησαν
πολιτικά και οικονομικά σημάδια. Για να αποφευχθεί κάτι ανάλογο στο
μέλλον ,το Κογκρέσο θέσπισε ένα νομοσχέδιο, που μαζί με άλλες
μεταρρυθμίσεις κάνει ασφαλέστερο το οικονομικό σύστημα της Αμερικής,
που μπορεί σήμερα να μην αντιμετωπίζει τέτοιο πρόβλημα, αλλά αυτό δεν
είναι κάτι που δεν θα μπορούσε να προκύψει.
Το αμερικανικό οικονομικό σύστημα είναι ευάλωτο σε κρίσεις και εξαρτάται
από το πόσο δυνατά είναι σχεδιασμένοι οι κανόνες που θα αποτρέψουν κάτι
τέτοιο. Υπάρχουν 3 διαστάσεις εξέτασης. Πρώτα να αξιολογήσουμε τις
βαθύτερες αιτίες της ευθραυστότητας. Ύστερα τι δυνατότητες διαθέτουμε
ώστε να περιοριστεί η ένταση της κρίσης; Τέλος ποιες άλλες δυνάμεις
χρειάζονται στο να μη βγει αυτή εκτός ελέγχου; Τελικά το αποτέλεσμα είναι η
αμερικανική οικονομία να είναι λιγότερο ευάλωτη σε μια μέτρια κρίση αλλά
πιο πολύ σε μια ακραία. Αυτό συμβαίνει επειδή η νομισματική και
δημοσιονομική πολιτική είναι πιο συγκρατημένες τώρα παρά στο παρελθόν.
Το βασικό είναι να καταλάβουμε γιατί τα οικονομικά συστήματα είναι τόσο
ευάλωτα στις κρίσεις. Κατ’ αρχάς είναι γεννημένα στο να πανικοβάλλονται
και να το βάζουν στα πόδια. Ο κίνδυνος μεγαλώνει όταν ο πλούτος αυξάνεται
και όλοι είναι αισιόδοξοι. Νιώθουν ασφαλείς ότι η ρευστότητα θα είναι άμεσα
διαθέσιμη και πολλά άλλα. Το μεσοπρόθεσμο παθητικό, όπως οι τραπεζικές
καταθέσεις, μπορεί να γίνει απαιτητό άμεσα ενώ το μακροπρόθεσμο μη
ρευστοποιημένο ενεργητικό, όπως τα τραπεζικά δάνεια, διατρέχουν μεγάλους
κινδύνους
Όμως οι πανικοί δεν σημαίνουν και καταρρεύσεις. Εξαρτάται από τι πολιτικές
επιλογές υπάρχουν εκείνη τη στιγμή. Μια αβεβαιότητα μπορεί να οδηγήσει σε
γενική μείωση της χρηματοδότησης σε μια ευρεία γκάμα ιδρυμάτων που
μπορεί να τα εξαναγκάσει να ρευστοποιήσουν το ενεργητικό τους σε
εξευτελιστικές τιμές που θα δείξει ότι είναι πτωχευμένα μεγάλα μέρη του
οικονομικού συστήματος, κάτι που δεν αυτοδιορθώνεται. Στο ρίσκο μιας
οικονομικής κατάρρευσης η πρόκληση για την κυβέρνηση είναι να
σταματήσει τον πανικό με το να μειώσει τα κίνητρα των ιδιωτών να
εγκαταλείψουν τα ιδρύματα.
Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε για τις κρίσεις ότι δεν υπάρχει περίπτωση να
προστατευτεί μια οικονομία από ένα σύστημα που χρεοκοπεί χωρίς να
παρατάξουμε δημόσιους πόρους χρηματοδότησης.
Οι νομοθέτες μπορούν να επιτρέψουν στον πανικό να ξεπεραστεί, το
οικονομικό σύστημα να καταρρεύσει και η οικονομία να πέσει σε ύφεση.
Μόνο η κυβέρνηση έχει τη δυνατότητα να αντισταθμίσει την πτώση και να
διατηρήσει τη λειτουργικότητα του πιστωτικού συστήματος που είναι
αναγκαία για την οικονομική ανάπτυξη αλλά με ασυνήθιστες παρεμβάσεις.
Η έμφυτη ευθραυστότητα του συστήματος δεν σημαίνει ότι δεν μπορεί να
γίνει ασφαλέστερο. Σχεδιάζοντας όμως μεταρρυθμίσεις σημασία έχει ο
στόχος. Καμιά φορά η πτώση των τραπεζών ή των ιδρυμάτων έχει και τα καλά
της. Είναι σημαντικό να καινοτομήσουμε και να προωθήσουμε την
αποτελεσματικότητα. Το οικονομικό σύστημα πρέπει να είναι ικανό να
εκτελεί τις βασικές του λειτουργίες ακόμα και κάτω από μεγάλο στρες , όπως
να πληρώνει, να συμψηφίζει , να διακανονίζει.
Η ιστορία των κρίσεων στις οικονομίες έχει αποδείξει ότι τα ρίσκα είναι
υψηλοτέρα μετά από μεγάλες περιόδους αισιοδοξίας όπου η πίστωση έχει
αυξηθεί ραγδαία σε σχέση με το εισόδημα και οι τράπεζες έχουν αναλάβει
μεγαλύτερο ρίσκο.
Έχει δοθεί νομοθετικά εξουσία σε μη τραπεζικά οικονομικά ιδρύματα
ορίζοντας τα ως συστημικά και έχουν θεσπιστεί πρόσθετες κατηγορίες
οικονομικών δραστηριοτήτων που απορροφούν το σοκ των απωλειών και έτσι
μειώνουν το ρίσκο των μεταδιδόμενων διαφυγών.
Με τον χρόνο , όμως, κάποιες τραπεζικές συναλλαγές έφυγαν από τις
τράπεζες και απευθύνθηκαν σε λιγότερο νομοθετημένα ιδρύματα, κάτι που
δεν έχουμε δει ακόμα στις Η.Π.Α . Όπως και να έχει πάντα η νομοθεσία θα
μένει πίσω, ακόμη κι αν όλα πηγαίνουν καλά.
Εν κατακλείδι, η οικονομική κρίση δεν μπορεί να προβλεφτεί. Συμβαίνει λόγω
αναπόφευκτων παραλήψεων της φαντασίας και της μνήμης.
©Γκέλη Ντηλιά, Μάης 2020
ΠΗΓΗ:
https://heinonline.org/HOL/LandingPage?handle=hein.journals/fora96&div=12&id=&page=
