Παιδική παχυσαρκία

Το φαινόμενο αυτό δεν νομίζουμε ότι χρειάζεται επιπλέον αναλύσεις, για να κατανοήσει κανείς ότι μια τέτοια διαπίστωση είναι πάρα πολύ πιθανό στο εγγύς μέλλον να έχει δυσάρεστες επιπτώσεις τόσο σε ατομικό επίπεδο για λόγους ιατρικούς, κοινωνικούς, ψυχολογικούς αλλά και αισθητικούς όσο και συλλογικό, επίπεδο ως χώρα.

  Είναι επιστημονικά αποδεδειγμένο και απολύτως βέβαιον οτι η παχυσαρκία είναι ένας ύπουλος και επικίνδυνος εχθρός για την ανθρώπινη υπόσταση στο σύνολο της και προφανώς αυτό ισχύει σε υπερθετικό βαθμό όταν εμφανίζεται στην παιδική ηλικία. Με δεδομένο τον βιολογικό εκφυλισμό και τις οργανικές δυσλειτουργίες που προκαλεί τις περισσότερες φόρες οδηγεί μακροπρόθεσμα σε προβλήματα υγείας που θα ταλαιπωρήσουν και θα υποβαθμίσουν δραματικά την ποιότητα ζωής και δυστυχώς εν τέλη θα μειώσουν αισθητά το προσδόκιμο επιβίωσης.

  Μετά από αυτές τις αρχικές αναφορές μας, είναι σημαντικό να επισημανθεί ότι την κύρια και μεγάλη ευθύνη- φροντίδα για την αντιμετώπιση της παιδικής παχυσαρκίας την έχουν πρωτίστως οι ΓΟΝΕΙΣ κατόπιν το ΣΧΟΛΕΙΟ αλλά και (γιατί όχι) οι ΑΘΛΗΤΙΚΟΙ ΣΥΛΛΟΓΟΙ που λειτουργούν τμήματα με μικρά παιδιά (οι “AKAΔΗΜΙΕΣ” όπως αναφέρονται συνήθως..)

  Προς τούτο θεωρούμε χρήσιμο στο σημερινό μας σημείωμα να παραθέσουμε κάποιες προτάσεις, απόψεις, οδηγίες, ιδέες και συμβουλές που προτείνονται από εξειδικευμένους επιστήμονες αθλητιατροι διατροφολόγοι, ψυχολόγοι, εργοφυσιολόγοι, γυμναστές) και που κατά πάσα βεβαιότητα μπορεί να βοηθήσουν στην ΠΡΟΛΗΨΗ (το πιο ουσιώδες…) και την αντιμετώπιση αυτού του ανεπιθύμητου και εν πολλοίς επικίνδυνου για την Υγεία (Βιολογική και Ψυχική) φαινομένου.

  Κατ’ αρχήν θα πρέπει να σημειώσουμε ένα πρόγραμμα για τον έλεγχο και την αξιολόγηση του ΣΩΜΑΤΙΚΟΥ ΒΑΡΟΥΣ στηρίζεται σχεδόν αποκλειστικά πάνω σε δύο πυλώνες δηλαδή ΕΝΑ: την διαχείριση της ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ κ ΔΥΟ: την ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΌΤΗΤΑ, υπό την προϋπόθεση ασφαλώς οτι συντρέχουν και οι ψυχοπνευματικοί παράγοντες που απαιτούνται για μια τέτοια συστηματική προσπάθεια (λ.χ. θέληση, αποφασιστικότητα,  υπομονή, επιμονή συνέπεια, αυτοέλεγχο κ.ο.κ.).

  Έτσι λοιπόν πριν απ΄ όλα οι παλαιές συνήθειες  και συμπεριφορές  (σχετικά με το θέμα) πρέπει να αλλάξουν , και αυτό αφορά τόσο τους ΓΟΝΕΙΣ όσο και το ΠΑΙΔΙ. Όσο πιο γρήγορα ένα σωστό μακροπρόθεσμο πλάνο μπει σε εφαρμογή τόσο το καλύτερο. Είναι πιο εύκολο να αλλάξουμε συνήθειες σ’ ένα παιδί απ΄οτι σε έναν ενήλικα.

Α. ΓΙΑ ΤΗΝ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ.

•Πολύ σημαντικό οι ΓΟΝΕΙΣ να φροντίσετε να ενημερωθείτε για τις διατροφικές ανάγκες του παιδιού σας, για να μπορείτε και μέσα από τη δύναμη της συνήθειας να τα βοηθήσετε να ασπαστούν μια υγιεινή στάση όσον αφορά  το φαγητό. Έτσι θα “μάθει” να κάνει σωστή διατροφή (ποσοτικά και ποιοτικά…) γιατί αυτό θα τον ικανοποιεί (αρέσει) και όχι γιατί “πρέπει” κάτι εξ’ άλλου που στις περισσότερες φορές τον ακολουθεί για όλη την μετέπειτα ζωή τους.

•Μην υπαγορεύετε ακριβώς στο παιδί τι πρέπει να φάει. Βοηθήστε το να αισθάνεται οτι κατά κάποιο τρόπο συμμετέχει στην επιλογή και την ποσότητα του φαγητού που πρόκειται να καταναλώσει.

•Ενθαρρύνετε το παιδί σας να τρώει αργά. Αυτό βοηθάει να καταλάβουν το αίσθημα του κορεσμού και να σταματήσουν να τρώνε όταν έχουν ήδη χορτάσει.

•Αναγνωρίστε καταστάσεις “υψηλού κινδύνου” όπως η ύπαρξη πολλών τροφών με υψηλές θερμίδες στο σπίτι (π.χ. πατατάκια, γαριδάκια, αναψυκτικά κ.τ.λ.) ή η παρακολούθηση τηλεόρασης κατά την διάρκεια του φαγητού. Με την υπερβολική προσήλωση στην τηλεόραση, πολλά άτομα τρώνε (ασυναίσθητα..) παραπάνω από όσο χρειάζονται και από΄ όσο πρέπει.

•Οπότε είναι δυνατόν η ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ πρέπει  να τρώει όλη μαζί. Η ώρα του φαγητού να είναι ευχάριστη και η οικογένεια μπορεί και πρέπει να συζητά και να μοιράζεται τα γεγονότα της μέρας και της τρέχουσας επικαιρότητας.

•Το μεγαλύτερο μέρος της διατροφής πρέπει να καταλαμβάνεται από σιτηρά ολικής αλέσεως, φρούτα και λαχανικά. Γι’ αυτό συμπεριλάβετε μεγάλη ποικιλία από πράσινα, κόκκινα, κίτρινα και πορτοκαλί ,λαχανικά , φρέσκα φρούτα, και ζυμαρικά και ψωμί ή ρύζι ολικής αλέσεως. Μια υγιεινή διατροφή επίσης περιλαμβάνει δύο με τρεις μερίδες τροφών από την κατηγορία του κρέατος και των οσπρίων. Σ’ αυτές τις τροφές περιλαμβάνονται το άπαχο κόκκινο κρέας, το κοτόπουλο, το ψάρι, τα όσπρια, τα αυγά και οι ξηροί καρποί (σχεδόν καθημερινά αλλά σε μικρές ποσότητες …) Περιορίστε τα λιπαρά  στο 25%-30% των συνολικών θερμίδων. Ακόμα καταναλώστε δύο με τρείς μερίδες γάλα ή γιαούρτι χαμηλών λιπαρών κάθε μέρα.

•Επιλέξτε νόστιμες και ταυτόχρονα υγιεινές τροφές για τα “σνακ” του παιδιού σας όπως λ.χ.

-Φρούτα φρέσκα και αποξηραμένα

-Γιαούρτι και τυρί χαμηλών λιπαρών

-Ωμούς ξηρούς καρπούς και σπόρια

-Φρυγανιές ολικής αλέσεως και ρυζογκοφρέτες με ταχίνι ή μέλι ή φυστικοβούτυρο

-Σπιτικά υγιεινά κέικ και τοστ

•ΑΠΟΦΕΥΓΕΤΕ κατά το δυνατόν τα ΤΗΓΑΝΗΤΑ

•Ενθαρρύνετε το παιδί να πίνει ΝΕΡΟ σε κάθε ευκαιρία. Μην περιμένετε να διψάσει το παιδί για να πιει νερό. Προσφέρετε στο παιδί νερό μόνο και μόνο για να δροσιστεί.

•Μη στερείτε από το παιδί περιστασιακά κεράσματα όπως  πατατάκια, σοκολάτες, παγωτό, ιδιαίτερα σε γιορτές, γενέθλια και κοινωνικά γεγονότα. Ως γνωστόν οι κανόνες έχουν και τις εξαιρέσεις τους. Γι΄αυτό και μην τρώτε σε ταχυφαγεία πάνω από μια φορά τη βδομάδα.

•Τέλος και πολύ συνοπτικά

– Μην πιέζετε το παιδί να φάει όταν δεν πεινάει

-Μην επιμένετε να φάει το παιδί όλο του το φαγητό

-Μην πιέζετε το παιδί να τελειώσει γρήγορα το γεύμα του γιατί γενικά τρώμε περισσότερο όταν τρώμε γρήγορα.

-Μην χρησιμοποιείτε το φαγητό για επιβράβευση ή παρηγοριά.

-Μην προσφέρετε γλυκό ως επιβράβευση για την κατανάλωση όλου του φαγητού

-Αποφεύγετε τα αναψυκτικά και τα ποτά με επιπλέον ζάχαρη

Β. ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ

  Το καλύτερο πράγμα που μπορείτε να κάνετε για το παιδί σας είναι να περιορίσετε το χρόνο που περνάει παρακολουθώντας τηλεόραση ή καθισμένο στον ηλεκτρονικό υπολογιστή ή παίζοντας ηλεκτρονικά παιχνίδια. Αυτές οι δραστηριότητες χρειάζονται λίγες θερμίδες και προωθούν την κατανάλωση σνακ. Οι συστάσεις για ένα παιδί όσον αφορά την αθλητική του δραστηριότητα είναι 60’-90’ μέτριας έντασης ,τουλάχιστον 3 φορές την εβδομάδα.

• Ενθαρρύνετε τα παιδιά να ασχοληθούν με δραστηριότητες που “καίνε” πολλές θερμίδες και χρησιμοποιούν  πολλές διαφορετικές μυϊκές ομάδες όπως η ΚΟΛΥΜΒΗΣΗ, ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ με ΤΡΕΞΙΜΟ, ΠΟΔΗΛΑΤΟ, ΜΠΑΛΑ (ποδόσφαιρο, μπάσκετ, χάντμπολ, βόλεϊ). Χρειάζεται προσοχή και ιδιαίτερη φροντίδα έτσι ώστε σε αυτές τις δραστηριότητες οι παλμοί της καρδιάς να αυξάνουν σε μέτρια επίπεδα και να προκαλούν εφίδρωση. Το παιδί δεν πρέπει να εξαντληθεί, υπερθερμανθεί ή να λαχανιάσει πάρα πολύ έντονα.

• Αφήστε το κάθε παιδί να δοκιμάσει διάφορες δραστηριότητες για να δει τι του αρέσει.

• Ο ιδανικός στόχος είναι το παιδί να συμμετέχει σχεδόν καθημερινά σε μία αθλητική δραστηριότητα μέτριας έντασης και διάρκειας περίπου 60’.

• Να είστε το καλό παράδειγμα για το παιδί σας αν σας δουν να είστε δραστήριοι να αθλείστε και να περνάτε καλά είναι πιο πιθανό να δραστηριοποιηθούν και αυτά να αρχίσουν να απολαμβάνουν την συμμετοχή τους στον Αθλητισμό, μια συνήθεια που θα τους ακολουθεί μετέπειτα στη ζωή τους.

• Προγραμματίστε οικογενειακές δραστηριότητες τα Σαββατοκύριακα όπου όλη η οικογένεια μπορεί να περάσει καλά. Πηγαίνετε για πεζοπορία χορέψτε ή κάνετε ποδήλατο όλοι μαζί.

• Μην επιβάλλετε στο παιδί να συμμετέχει σε μία δραστηριότητα που δεν του αρέσει και πολύ περισσότερο όταν τον δυσαρεστεί ή ακόμα και όταν του προκαλεί αμηχανία. Σε κάθε περίπτωση ωστόσο με οποιαδήποτε δραστηριότητα αποφασίσει το παιδί να ασχοληθεί ,πρέπει να είστε σίγουροι ότι είναι κατάλληλη για την ηλικία του και την ανάπτυξη του. Επίσης βεβαιωθείτε ότι το παιδί έχει μαζί του αρκετό νερό και είναι κατάλληλα ΕΝΥΔΑΤΩΜΕΝΟ.

• Τελικό συμπέρασμα ενθαρρύνετε σε κάθε ευκαιρία το παιδί να ασχοληθεί με αθλητικές δραστηριότητες όπως μπάλα, κολύμβηση, ποδήλατο, κλασικό αθλητισμό ή και σχοινάκι. Ακόμα καλύτερα κάνετε αυτές τις δραστηριότητες μαζί με το παιδί σας.

  Αγαπητοί φίλοι η εσφαλμένη αντίληψη πολλών γονιών  για το ιδανικό σωματικό βάρος που πρέπει να έχουν τα παιδιά, οι μεγάλες μερίδες της γιαγιάς.. αλλά και η απουσία ΧΩΡΩΝ και ΧΡΟΝΟΥ που προάγουν την σωματική δραστηριότητα οδηγούν πολλά ελληνόπουλα σε μια ζωή με καθημερινή “μάχη” με τη ζυγαριά. Σε πρόσφατη έρευνα που έγινε στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος Feel4Diabetes για την προώθηση υγιεινού τρόπου και  την πρόληψη του διαβήτη στην οποία συμμετείχαν παιδιά και οι οικογένειες τους από έξω χώρες, ανέδειξε τα ελληνόπουλα ως τα πλέον υπέρβαρα και παχύσαρκα με το σχετικό ποσοστό να φτάνει το 36,5%. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι υπέρβαροι γονείς πολύ συχνά έχουν και υπέρβαρα παιδιά, ωστόσο ακόμα και γονείς με φυσιολογικό βάρος “μπουκώνουν” τα παιδιά τους νομίζοντας εσφαλμένα ότι έτσι τα τρέφουν σωστά .

    Το συγκεκριμένο πρόγραμμα κατέδειξε εν τέλη ότι η αντιμετώπιση της παχυσαρκίας και η πρόληψη των παθήσεων που συνδέονται με αυτή, δεν θέλει τόσο χρήματα και κόπο όσο θέλει ΤΡΟΠΟ, ΟΡΓΑΝΩΣΗ και κυρίως ΘΕΛΗΣΗ και ΑΦΟΣΙΩΣΗ στο στόχο.

    Στον επίλογο μια μικρή αναφορά σχετικά με το θέμα της διατροφής των παιδιών που συμμετέχουν σε αγωνιστικές δραστηριότητες δηλ. που γυμνάζονται συστηματικά και συμμετέχουν σε αγώνες όλοι οι νεαροί αθλητές (επίδοξοι πρωταθλητές) θα πρέπει να γνωρίζουν οτι πέρα από τα όρια που διαμορφώνονται από την κληρονομικότητα (ΤΑΛΕΝΤΟ) και την προπόνηση (ΔΟΥΛΕΙΑ) εξίσου σημαντικός παράγοντας για την αθλητική τους εξέλιξη αποτελεί η λεγόμενη ΑΘΛΗΤΙΚΗ (εξωγηπεδική…) ΖΩΗ και η οποία εν πολλοίς έχει να κάνει με την σωστή διατροφή και τον επαρκή ύπνο. Γι’ αυτό έχει μεγάλη σημασία να κατανοήσουν οτι η παρουσία και η εικόνα τους στους αγωνιστικούς χώρους εξαρτάται σε μεγάλο ποσοστό από το ΤΙ το ΠΟΣΟ το ΠΟΤΕ ακόμα και το ΠΩΣ τρώνε, πίνουν και κοιμούνται. Πρέπει ωστόσο να διευκρινισθεί ότι η σωστή διατροφή και ο επαρκής ύπνος δεν θα μεγαλώσουν το αθλητικό τους ταλέντο, όμως σίγουρα και ανάλογα με την διαχείριση (καλή ή κακή) είναι βέβαιον ότι είτε θα αυξήσουν είτε θα μειώσουν την αθλητική τους ΑΠΟΔΟΣΗ-ΕΠΙΔΟΣΗ.

  Ως εκ τούτου χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή και συστηματική συνειδητή προσπάθεια γιατί αυτή η αναγκαία συνθήκη για την αθλητική πρόοδο δηλ. η ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΔΙΑΒΙΩΣΗ για να εφαρμοσθεί με επάρκεια και σε διάρκεια απαιτείται αυτοπειθαρχία , ισχυρή θέληση και αφοσίωση και αρκετές φορές προσωπικές στερήσεις και θυσίες.

    Τελικά είναι εξαιρετικά χρήσιμο ΟΛΑ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ να ακούσουν και να ενστερνιστούν τα λόγια του σπουδαίου ολυμπιονίκη Ιωάννη Μελισσανίδη που πολύ εύστοχα έχει πει :

“Στη ζωή δεν παίρνεις ότι σου αξίζει αλλά ότι διεκδικείς με πάθος”.

ΔΙΑΤΣΙΓΚΟΣ ΔΙΟΝΥΣΗΣ  -ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ