Σήμερα το πρωί 27/9 από τις 9π.μ. δικάζεται στο δικαστήριο του Ναυπλίου η 22χρονη κοπέλα από την Κόρινθο που σκότωσε τον επίδοξο βιαστή της προσπαθώντας να αμυνθεί. Η κατηγορία; Ανθρωποκτονία από πρόθεση σε ήρεμη ψυχική κατάσταση. Θα είμαστε εκεί. Για να μην εδραιωθεί η κουλτούρα του βιασμού. Για το δικαίωμα στην αυτοάμυνα έναντι των σεξουαλικών επιθέσεων.
Αυτό είναι το κακούργημα για το οποίο παραπέμπεται να δικαστεί η κατηγορούμενη Π.Α. στις 27 Σεπτεμβρίου στο Μικτό Ορκωτό Δικαστήριο Ναυπλίου.
Αντίθετα, εμείς γνωρίζουμε ότι η 22χρονη βρέθηκε σε κατάσταση άμυνας και προσπάθησε να αντισταθεί στην παρενόχληση και την επίθεση που πραγματοποιούσε εναντίον της ίδιας και της ανήλικης φίλης της το θύμα, δεν τον γνώριζε, και δεν είχε καμιά πρόθεση να τον σκοτώσει. Και όμως, παρά όλα τα στοιχεία που βγήκαν στη δημοσιότητα τότε, ο δικηγόρος της οικογένειας δήλωσε ότι “Ο Νίκος έπεσε θύμα ψυχρής δολοφονικής ενέργειας”.
Η ίδια έχει δηλώσει στο Μωβ σε επίσκεψή μας πριν ένα χρόνο στη φυλακή, ότι έβγαλε το μαχαίρι για την αυτοπροστασία της και αυτό το έκανε από το φόβο που της προξένησε η επίθεση που δέχθηκαν.
Τα στοιχεία δείχνουν ότι η νεαρή κοπέλα λέει την αλήθεια, και μάλιστα υπάρχει οπτικό υλικό από βίντεο ασφαλείας παρακείμενου καταστήματος, το οποίο δείχνει τη σκηνή, που έγινε σε πολυσύχναστο σημείο της Κορίνθου, στις 3 τα ξημερώματα της 22/6/2016.
Από την ανάκριση προέκυψε ότι οι κοπέλες τριγυρνούσαν μέσα στη νύχτα στο κέντρο της Κορίνθου, το θύμα τις παρενόχλησε με λόγια και πράξεις, με διαθέσεις βιασμού όπως η ίδια η κατηγορούμενη ισχυρίζεται, και κάποια στιγμή έκανε μια κίνηση να βγάλει κάτι από την πίσω τσέπη του, που θεώρησαν ότι θα ήταν μαχαίρι. Εκεί έβγαλε και η Π.Α. το μαχαίρι που έφερε μαζί της, και δυστυχώς το χτύπημα ήταν θανατηφόρο.
Μπαίνουν λοιπόν τα ερωτήματα, γιατί οι κοπέλες τριγυρνούσαν μέσα στη νύχτα, και γιατί η κατηγορούμενη έφερε στην τσάντα της μαχαίρι.
Έχουν γραφτεί αρκετά, από τον τοπικό τύπο και από το Μωβ, που απαντούν σ’ αυτά, και το σημαντικότερο εμφανίστηκαν στην ανάκριση και τα γνωρίζουν οι τρεις γυναίκες δικαστίνες που συνέταξαν το βούλευμα, ενώ φαίνεται ότι δεν γνωρίζουν πόσο διαδεδομένη είναι η βία κατά των γυναικών και ο βιασμός ως κουλτούρα και ως πράξη, αλλιώς θα προσέγγιζαν διαφορετικά τις κατηγορούμενες, και δεν θα τους απέδιδαν ανθρωποκτόνο πρόθεση.
Στο βούλευμα, αναφέρουν μεταξύ άλλων: “…και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας αμφοτέρων και δη: τη διαβίωση κάτω από συνθήκες που δεν αρμόζουν σε άτομα μικρής ηλικίας, την πλημμελή επιτήρηση από το οικογενειακό τους περιβάλλον, την εγκατάλειψη της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, συναναστροφές με άτομα που υποκόσμου…”
Η κατηγορούμενη άφησε την δευτεροβάθμια εκπαίδευση γιατί έπρεπε να βοηθά και να συνοδεύει την άρρωστη μητέρα της, το οικογενειακό της περιβάλλον ήταν μεγάλη φτώχια και προπαντός καθημερινή και μακρόχρονη βία από τον πατέρα, που την οδήγησε τρεις μήνες πριν το φόνο να εγκαταλείψει το σπίτι της και να ζει στο δρόμο, όπου βρέθηκε και την επίμαχη νύχτα.
Αυτά εμφανίστηκαν στην ανάκριση και συνεπώς οι δικαστίνες τα ξέρουν, και παρ’ όλα αυτά κατηγορούν την Π.Α. γιατί ήταν θύμα ενός τέτοιου οικογενειακού και κοινωνικού πλαισίου.
Ναι, δεν αρμόζει σε άτομα νεαρής ηλικίας να ζουν με την καθημερινή βία μέσα στο σπίτι τους, άρα θα έπρεπε οι δικαστίνες να κατανοήσουν γιατί η κατηγορούμενη ζούσε στο δρόμο αφού δεν μπορούσε να αντέξει την βία αλλά και δεν είχε χρήματα για τίποτε, φυσικά ούτε δουλειά, ποια νέα κοπέλα με δυσκολίες έχει δουλειά σήμερα; Αντίθετα αυτό το περιγράφουν ως δικό τους σφάλμα.
Επίσης, όταν αναφέρεται το βούλευμα σε άτομα του υποκόσμου, δεν ξέρουμε τι εννοεί, και μήπως υπόκοσμος είναι άλλα αγόρια ή κορίτσια που ζουν στο δρόμο. Γιατί στις σημερινές συνθήκες αυτό είναι συχνό, και αυξάνεται, και σίγουρα δεν είναι ψόγος για τέτοια άτομα, αλλά για την κοινωνία που μέσα από διάφορα κανάλια περιθωριοποιεί τμήματα ανθρώπων.
Το γεγονός ότι το θύμα κυκλοφορούσε στο δρόμο στις 3 τα ξημερώματα δεν αξιολογείται στο βούλευμα, και καμία δικαστίνα δεν ρωτά γιατί κυκλοφορούσε τέτοια ώρα, τι έκανε, και γιατί επιτέθηκε στις κοπέλες, πράγμα που απ’ ότι μαθαίνουμε έκανε την ίδια νύχτα σε προηγούμενο επεισόδιο, αλλά και γενικότερα στο παρελθόν. Γυναίκες που καταγγέλλουν τέτοιες συμπεριφορές σε προσωπικές εκμυστηρεύσεις, δύσκολα πάνε στο δικαστήριο να καταγγείλουν, και ακόμα πιο δύσκολα θα πάνε μάρτυρες σε μια δίκη για να υπερασπίσουν μια κατηγορούμενη.
Δεν ξεχνάμε εξάλλου, ότι το θύμα θεωρείτο ένας αξιοπρεπής πολίτης της Κορίνθου, ενώ οι κατηγορούμενες ήταν και είναι στο περιθώριο, στο μεταξύ στη φυλακή (η ανήλικη για 6 μήνες) και για το μέλλον δύσκολο να ξεφύγουν από το πλαίσιο που τις οδήγησε στη φυλακή.
Γαλαντόμες στην εκτόξευση βαριών κατηγοριών φαίνονται οι τρεις δικαστίνες που συνέταξαν το βούλευμα, ενώ δείχνει την έλλειψη συνειδητοποίησης για το τι σημαίνει έμφυλη βία και απειλή βιασμού μέσα στη νύχτα, όταν κατηγορούν την ανήλικη ως συναυτουργό με τις ίδιες κατηγορίες, ενώ το μαχαίρι το κρατούσε η Π.Α., που έτσι κι αλλιώς δεν ήθελε να σκοτώσει. Η ανήλικη θα δικαστεί από άλλο δικαστήριο. Απλώς, η ανήλικη ήταν στη σκηνή του εγκλήματος, υπέστη σωματική και λεκτική παρενόχληση, αντιστάθηκε με τα λόγια της απ’ ότι μαθαίνουμε, αλλά δεν κρατούσε το μαχαίρι. Πώς λοιπόν κατηγορείται ως συναυτουργός;
Η Π.Α. αρνείται την κατηγορία, και αντίθετα δήλωσε κατά την ανάκριση ότι βρέθηκε σε κατάσταση αυτοάμυνας. Στα άρθρα του ΠΚ 22, 23, 24, 25, 32 φαίνεται καθαρά ότι προβλέπονται οι περιπτώσεις αυτοάμυνας, οπότε αν αυτό αναγνωριστεί, θα υπάρξει απαλλαγή ή μικρή ποινή. Ας ελπίσουμε ότι θα εμβαθύνει το δικαστήριο και οι ένορκοι στην υπόθεση συνολικά, αλλά και στα πραγματικά περιστατικά που φαίνονται.
Το πρόβλημα μεγάλου μέρους της κοινωνίας και της Δικαιοσύνης, είναι η περιφρόνηση του δικαιώματος των γυναικών στην αυτονομία και αυτοδιάθεση του σώματός μας και μόνο η επιλεκτική αναγνώρισή του. Όταν ένα δικαστήριο δικάζει ένα βιασμό, συχνότατα αθωώνει ή απαλλάσσει τον ή τους κατηγορούμενους, όπως έγινε εξάλλου στην Καβάλα τον περασμένο Ιανουάριο, με τον ομαδικό βιασμό. Και μάλιστα, το δικαστήριο παραβλέπει ή αρνείται να εξετάσει σημαντικά στοιχεία, όπως έγινε στην προκειμένη δίκη με την εξέταση αίματος της εγκαλούσας.
Χρειάστηκαν χρόνια και δεκαετίες αγώνων για να αναγνωρίζουν τα δικαστήρια, διεθνώς, και να καταδικάζουν το βιασμό και άλλες σεξουαλικά επιθετικές πράξεις έμφυλης βίας ή αντίστασης, αλλά ακόμα και στο φόνο βρίσκουν δικαιολογίες αν η γυναίκα τον απατούσε, ή αν τον σκότωσε ενώ κοιμόταν και άλλα.
Τα πράγματα βέβαια αλλάζουν, αλλά πολύ αργά.
Υπάρχει τεράστιο υλικό και μακρόχρονη συζήτηση στους φεμινιστικούς και τους νομικούς κύκλους για το τι είναι αυτοάμυνα, και πώς αντιμετωπίζεται από τα δικαστήρια.
Τον Αύγουστο του 1972 η Yvonne Wanrow από την Washington πυροβόλησε θανάσιμα τον 62χρονο William Wesler, έναν γνωστό παιδόφιλο, μετά την επίθεσή του εναντίον του μικρού γιου της. Βέβαια, δεν ήταν έμφυλη βία κλασικής μορφής, ήταν σεξουαλική βία κατά ανηλίκου. Αρχικά η γυναίκα καταδικάστηκε σε 20 χρόνια φυλακή, ενώ σε δεύτερο δικαστήριο, με ενόρκους, η ποινή μειώθηκε σε λίγους μήνες, και σύντομα βγήκε έξω. Η συζήτηση ήταν και συνεχίζει εδώ και πολλά χρόνια, ποιός είναι ο κύριος υπεύθυνος και όχι ποιος είναι ο υπεύθυνος της στιγμιαίας ενέργειας (φόνου στην περίπτωσή μας). Το ερώτημα αυτό δεν γνωρίζουμε αν θα απασχολήσει το δικαστήριο στο Ναύπλιο, ενώ θα έπρεπε. Πάντως η κατηγορία που απευθύνεται στις δύο νέες γυναίκες, είναι η βαρύτερη δυνατή.
Στο θέμα της ενδοοικογενειακής βίας και αντίστασης, εμβληματική είναι η περίπτωση της Kiranjit Ahluwalia που σκότωσε τον σύζυγό της Deepak στο Λονδίνο όπου ζούσαν (και οι δύο ασιατικής καταγωγής), το 1989, μετά από 10 χρόνια γάμου, 10 χρόνια κακοποίησης. Μετά από την τελευταία της κακοποίηση, αυτός έπεσε για ύπνο. Εκείνη είπε, πώς είναι δυνατόν να κοιμάται μετά από αυτό που μου έκανε; Έλουσε τα πόδια του με βενζίνη, μετά του έβαλε φωτιά και εκείνος πέθανε μετά από 10 ημέρες στο νοσοκομείο. Αρχικά καταδικάστηκε σε 20 χρόνια φυλακής. Στη συνέχεια η φεμινιστική ομάδα Southall Black Sisters κινητοποιήθηκε για επανάληψη της δίκης, και η ποινή μετατράπηκε από ανθρωποκτονία από πρόθεση σε ανθρωποκτονία εξ αμελείας. Κορυφαία νομική ερμηνεία που δημιούργησε και δεδικασμένο, είναι ότι στις περιπτώσεις συστηματικής βίας η έννοια του βρασμού ψυχής, την οποία επικαλέστηκε η γυναίκα, λειτουργεί αργά, ως βραδύκαυστη θρυαλλίς. Το 2007 γυρίστηκε η ταινία Provoked, βασισμένη στην αυτοβιογραφία της.
Στην περίπτωση της δικής μας Σανιέ Οσμάνογλου, που σκότωσε τον άντρα της το 2005 μετά από 19 χρόνια γάμου – 19 χρόνια κακοποίησης και με 8 ανήλικα, είχαμε βαριά καταδίκη 12 ετών κάθειρξης, παρά τα επιχειρήματα της υπεράσπισης περί αυτοάμυνας. Δυστυχώς, σ’ αυτή την περίπτωση η γυναικεία μας συλλογικότητα ενεπλάκη μόνο κατά το Εφετείο, επειδή τότε μας κάλεσαν άλλες αλληλέγγυες, αλλά δεν κατορθώθηκε μείωση ποινής. Στη συνέχεια προχωρήσαμε την υπόθεση στον Άρειο Πάγο, με αιματηρούς εράνους για τα έξοδα, αλλά εκεί η υπόθεση περιφρονήθηκε και αποπέμφθηκε σε λίγα λεπτά, με αποτέλεσμα να μην μειωθεί καν η ποινή. Η γυναίκα εξέτισε τα 2/3 σύμφωνα με το νόμο, και τα ανήλικα σε ιδρύματα. Ήταν και ρομά, ήταν και πομάκα, ποιος να ασχοληθεί;
Τέλος να αναφέρουμε το νόμο στη Φλόριντα των ΗΠΑ, του 2005, με τίτλο Stand your ground, που σημαίνει υπεράσπισε το έδαφός σου, μην φεύγεις από το έδαφός σου. Ο νόμος αυτός έχει τη φιλοσοφία ότι εσύ μπορείς να μείνεις εκεί που είσαι όταν σου επιτίθενται και έχεις δικαίωμα να αμυνθείς, αυτός που πρέπει να κάνει πίσω είναι ο επιτιθέμενος. Δυστυχώς, εδώ εμπλέκονται και τα νόμιμα πυροβόλα όπλα της Αμερικής, οπότε η υπόθεση αλλάζει διαστάσεις.
Πάντως το μόνιμο αίτημα των φεμινιστικών κινημάτων είναι δεν φεύγουμε, δεν υποχωρούμε, δεν μειώνουμε τις δραστηριότητές μας από το φόβο του βιασμού, όπως άλλωστε έκανε αυθόρμητα και η κατηγορούμενη στην παρούσα δίκη, απλώς απαιτούμε το σεβασμό του σώματός μας και των επιλογών μας, σε όποιες συνθήκες και να βρισκόμαστε, στο νυφικό κρεβάτι ή τα ξημερώματα στους δρόμους της Κορίνθου.
Δίπλα στην κατηγορούμενη είμαστε από την αρχή αρκετές φεμινιστικές συλλογικότητες, που την επισκεπτόμαστε στη φυλακή, την έχουμε στηρίξει παντοιοτρόπως και έχουμε διαπιστώσει επίσης πολλά από τα στοιχεία που η ίδια επικαλείται, όπως φαίνεται και από δύο παλιότερα δημοσιεύματα του Μωβ. Θα είμαστε και στο δικαστήριο, θα είμαστε και μετά τη δίκη, και στην έφεση, και στη στήριξή της όταν αποφυλακιστεί. Το φεμινιστικό κίνημα δυναμώνει, προσφέρει όπου μπορεί αλληλεγγύη, και απαιτεί τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις στους νόμους και στα μυαλά, την αναγνώριση της αξιοπρέπειας των γυναικών και της ισότητας των δύο φύλων.
Εξάλλου, επειδή η υπόθεση είναι εμβληματική, θα δοθεί δημοσιότητα και για την ενημέρωση του διεθνούς φεμινιστικού κινήματος, όποια και να είναι η απόφαση του δικαστηρίου της 27ης Σεπτεμβρίου, στο Ναύπλιο. Χαρακτηριστικό της αλληλεγγύης, πανό που έχει αναρτηθεί στο δημόσιο χώρο.
Παράρτημα:
Το θέμα της βίας κατά των γυναικών απασχολεί επιτέλους και τους διεθνείς οργανισμούς τα τελευταία χρόνια, όπως ο ΟΗΕ και το Συμβούλιο της Ευρώπης. Έχει ήδη συνταχθεί η Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης από το Συμβούλιο της Ευρώπης, που υπογράφηκε από 44 χώρες (μεταξύ των οποίων η Ελλάδα) το 2011 και τέθηκε σε ισχύ το 2014. Η Ελλάδα δεν την έχει κυρώσει ακόμα, αλλά το υπουργείο Δικαιοσύνης βεβαιώνει ότι θα γίνει σύντομα.
Δεν αναφέρεται στο θέμα της αυτοάμυνας, αλλά μόνο στην εξάλειψη και την πάταξη της βίας αυτής. Μερικά χαρακτηριστικά εδάφια, που σχετίζονται με την υπόθεση:
ΚΕΦ ΙΙΙ
Άρθρο 12 – 3
Οποιαδήποτε μέτρα λαμβάνονται σύμφωνα με το παρόν κεφάλαιο θα λαμβάνουν υπόψη και θα αντιμετωπίζουν τις ειδικές ανάγκες ατόμων τα οποία έχουν καταστεί ευάλωτα συνέπεια ιδιαιτέρων περιστάσεων και θα τοποθετούν τα ανθρώπινα δικαιώματα όλων των θυμάτων στο επίκεντρό τους.
ΚΕΦ V
Άρθρο 34 – Μη εμφανής παρακολούθηση ή παρενόχληση (Stalking)
Τα Μέρη θα λαμβάνουν τα αναγκαία νομοθετικά ή άλλα μέτρα προκειμένου να διασφαλίσουν την ποινικοποίηση της εσκεμμένης συμπεριφοράς η οποία κατατείνει στην επαναλαμβανόμενη απειλητική συμπεριφορά κατά άλλου προσώπου, προκαλώντας τον φόβο για τον ίδιο ή την ασφάλειά του.
Άρθρο 35- Σωματική βία
Τα Μέρη θα λαμβάνουν τα αναγκαία νομοθετικά ή άλλα μέτρα που θα διασφαλίζουν την ποινικοποίηση της εκ προθέσεως συμπεριφοράς η οποία κατατείνει στην διάπραξη πράξεων σωματικής βίας κατά άλλου προσώπου.
Άρθρο 40- Σεξουαλική παρενόχληση
Τα Μέρη θα λαμβάνουν τα αναγκαία νομοθετικά ή άλλα μέτρα προκειμένου να διασφαλιστεί ότι οποιαδήποτε μορφή ανεπιθύμητης λεκτικής, μη λεκτικής ή φυσικής συμπεριφοράς σεξουαλικής φύσεως η οποία αποσκοπεί ή κατατείνει στην παραβίαση της αξιοπρέπειας του ατόμου, συγκεκριμένα σε περίπτωση δημιουργίας ενός εκφοβιστικού, εχθρικού, μειωτικού, ταπεινωτικού ή προσβλητικού περιβάλλοντος, θα υπόκειται σε ποινικές ή άλλες νομικές κυρώσεις.
