Θεσπίστηκε τέλος ανταποδοτικού χαρακτήρα 3 λεπτών για το 2018 και 7 λεπτών από την 1.1.2019, σε όλες τις λεπτές πλαστικές σακούλες μιας χρήσης (πάχους 0-50 μm), με εξαίρεση τις πλαστικές σακούλες μεταφοράς με πάχος μικρότερο από 15 μm, οι οποίες απαιτούνται για λόγους υγιεινής ή παρέχονται ως πρωτογενής συσκευασία χύδην τροφίμων, ύστερα από την υπογραφή σχετικής ΚΥΑ. Ποσοτικοί στόχοι που τίθενται από την σχετική Ευρωπαϊκή οδηγία είναι το όριο κατανάλωσης των 90 λεπτών σακουλών μεταφοράς κατά κεφαλήν μέχρι τις 31.12.2019 και των 40 μέχρι 31.12.2025.
Ωστόσο, σήμερα η ετήσια κατανάλωση των λεπτών πλαστικών σακουλών στην Ελλάδα, σύμφωνα με επίσημα στοιχεία, ανέρχεται σε 363 τεμάχια ανά άτομο, ενώ ο ευρωπαϊκός μέσος όρος είναι 175 σακ/κατ. «Η πολύ υψηλή κατανάλωση πλαστικών σακουλών μίας χρήσης στη χώρα μας, η ανεξέλεγκτη διάθεσή τους μετά τη χρήση και η ανθεκτικότητά τους στη φθορά, βλάπτουν σοβαρά το περιβάλλον, συμπεριλαμβανομένων των θαλάσσιων οικοσυστημάτων. Ταυτόχρονα μεγάλο μέρος τους διατίθεται σε χώρους υγειονομικής ταφής και δεν ανακτάται» δήλωσε ο αν. υπουργός Περιβάλλοντος Σωκράτης Φάμελλος.
Η περιβαλλοντική επιβάρυνση που προκαλούν οι πλαστικές σακούλες είναι ιδιαίτερα σοβαρή, καθώς διασπώνται σε εκατομμύρια μικρά τεμάχια και στην ουσία μέσω των εδαφών και των υδάτων τα χημικά συστατικά τους περνάνε στη διατροφική αλυσίδα, με σοβαρές επιπτώσεις στην χλωρίδα, την πανίδα, αλλά και τον άνθρωπο.
Σύμφωνα με τον κ. Φάμελλο, «το ειδικό ανταποδοτικό τέλος στην πλαστική σακούλα, το οποίο ο καταναλωτής θα καταβάλλει στα σούπερ μάρκετ ή όπου αγοράζει προϊόντα (εκτός από περίπτερα και λαϊκές), θα επιστρέφεται 100% στην κοινωνία με εναλλακτικά είδη, όπως σακούλες επαναχρησιμοποιήσιμες, ή λιπασματοποιήσιμες, τις οποίες θα μοιράζουμε μέσα από τον οργανισμό ανακύκλωσης και τους Δήμους. Το μέτρο αυτό, αποτρεπτικού χαρακτήρα, θα εφαρμοστεί βαθμιαία, ξεκινώντας από τα 3 λεπτά ανά τεμάχιο. Ανάλογα εργαλεία και κίνητρα για πολίτες και Δήμους προβλέπονται και στον νέο νόμο για την ανακύκλωση».
Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε, «θέτουμε το πλαίσιο συνεργασίας των πολιτών, της Αυτοδιοίκησης, των παραγωγών και των εμπόρων ώστε να βγάλουμε την πλαστική σακούλα από τις καταναλωτικές μας συνήθειες και να προσεγγίσουμε μια κοινωνική και οικονομική λειτουργία χωρίς απορρίμματα».
Ειδικότερα, το τέλος θα είναι απολύτως ανταποδοτικό και θα διατίθεται από τον Ελληνικό Οργανισμό Ανακύκλωσης σε συνεργασία με τους δήμους για τη δωρεάν διάθεση στους πολίτες εναλλακτικών μέσων (επαναχρησιμοποιούμενη πλαστική πολλών χρήσεων, πάνινη, διχτάκι, βιοαποδομήσιμη σακούλα), τα οποία θα μειώνουν την κατανάλωση και θα προάγουν την επαναχρησιμοποίηση και την ανακύκλωση.
Εξαιρούνται από το τέλος οι σακούλες που διατίθενται από περίπτερα και υπαίθριο εμπόριο.
Παράλληλα καθιερώνονται υποχρεωτικά η «επώνυμη» σακούλα με αριθμό μητρώου παραγωγού, ημερομηνία και τόπο παραγωγής, η διακριτή χρέωση των σακουλών πάχους 50-70 μm από τα καταστήματα (χωρίς τέλος), η προώθηση από τα σούπερ μάρκετ σακουλών πολλαπλής χρήσης ή βιοαποδομήσιμων με χρέωση ή χωρίς, ή με αντάλλαγμα χρησιμοποιημένες πλαστικές σακούλες προς ανακύκλωση, η αναγραφή του κόστους πώλησης της σακούλας, καθώς και του τέλους στα παραστατικά.
Όπως ανέφερε ο κ. Φάμελλος, «πρώτο μας μέλημα είναι η μείωση της χρήσης της πλαστικής σακούλας για να περιορίσουμε τις επιπτώσεις στο περιβάλλον. Επιδιώκουμε την αλλαγή της καταναλωτικής συμπεριφοράς, έχοντας -ως πολίτες- γνώση των επιπτώσεων στο περιβάλλον. Παράλληλα επιδιώκουμε τη μετατροπή της παραγωγικής διαδικασίας, προσαρμοσμένης στα νέα πρότυπα μιας κυκλικής οικονομίας, χωρίς απώλεια εθνικού προϊόντος και εργασίας αλλά με νέα εργασία. Αυτές οι αλλαγές πρέπει να χαρακτηρίσουν συνολικά τη χρήση των πλαστικών στην κοινωνία μας».
Επίσης, σύμφωνα με το ΥΠΕΝ, για να ενθαρρυνθεί η επαναχρησιμοποίηση και η ανακύκλωση, υποχρεούνται οι παραγωγοί πλαστικών σακουλών να συμβάλλονται με συστήματα ανακύκλωσης, τα σούπερ μάρκετ να ενθαρρύνουν την επαναχρησιμοποίηση και να συνδράμουν στην ανακύκλωση της πλαστικής σακούλας με διάφορα κίνητρα προς τους πελάτες τους και ο Ελληνικός Οργανισμός Ανακύκλωσης να ενημερώνει τους πολίτες και να παρακολουθεί την παραγωγή, εμπορία και πώληση σακουλών σε συνεργασία με την Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων, τη Γενική Γραμματεία Εμπορίου.
Όπως επεσήμανε ο κ. Φάμελλος, «δίνουμε προτεραιότητα στην πρόληψη παραγωγής απορριμμάτων από τη χρήση πλαστικής σακούλας, στην επαναχρησιμοποίηση, στην αποδοτικότητα των πόρων, στη διαλογή στην πηγή. Για την επιτυχία αυτών των μέτρων ένας σημαντικός άξονας δράσεων θα αφορά την πληροφόρηση, την ευαισθητοποίηση και την περιβαλλοντική εκπαίδευση».
Σύμφωνα με το ΥΠΕΝ, υπήρξε ουσιαστική προεργασία της ΚΥΑ, με διαδικασίες διαλόγου και σύνθεσης, ώστε να επιλέξουμε ρυθμίσεις που θα ευνοούν τη μείωση της κατανάλωσης, την επαναχρησιμοποίηση και την ανακύκλωση.
Σημειώνεται τέλος, ότι η σχετική Απόφαση υπογράφηκε από τον υπουργό Οικονομίας & Ανάπτυξης Δημήτρη Παπαδημητρίου, τον αναπληρωτή Υπουργού Οικονομίας & Ανάπτυξης Αλέξη Χαρίτση, τον αναπληρωτή Υπουργού Περιβάλλοντος & Ενέργειας Σωκράτη Φάμελλου, την υφυπουργού Οικονομικών Κατερίνας Παπανάτσιου και τον διοικητή της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων Γεωργίου Πιτσιλή.
