Ένα τσιγάρο ήταν αρκετό για να καούν τα μισά Κύθηρα! Ένα τσιγάρο στο πάρκινγκ του νοσοκομείου. Σας φαίνεται απίστευτο; Που να δείτε τι πήγε να γίνει την Κυριακή, τρίτη ημέρα της πυρκαγιάς. Κάποιοι συμπολίτες μας είπαν να δουν το καμένο τοπίο από ψηλά και σήκωσαν drones, δημιουργώντας κινδύνους για τα πυροσβεστικά αεροπλάνα! Ανυπολόγιστες οι συνέπειες της ανθρώπινης βλακείας.
Αγαπώ τα Κύθηρα και τα επισκέπτομαι συνεχώς τα τελευταία χρόνια, απ΄ όταν τα γνώρισα. Η καταστροφική πυρκαγιά με βρήκε στο νησί. Αλλά και να μην με έβρισκε, θα έπαιρνα το πρώτο μέσο που θα έβρισκα για να δω με τα μάτια μου τι ακριβώς έχει γίνει.
Η ψυχή μου κλαίει αντικρίζοντας τις κατάμαυρες από την στάχτη χαράδρες. Παρθένα δάση με πλούσια πανίδα έχουν εξαφανιστεί. Δεν υπάρχουν λόγια για να περιγραφεί το μέγεθος της καταστροφής. Είμαι σίγουρος, πάντως, ότι όταν μιλώ στο μέλλον γι αυτή την φωτιά θα μου έρχεται στο νου μία εικόνα: την ώρα που επιχειρούσαν τα πυροσβεστικά αυτοκίνητα έξω από το σπίτι μας κι ενώ η φωτιά απειλούσε να μας καταπιεί, ένας λαγός βγήκε μέσα από τις φλόγες και με μεγάλη ταχύτητα προσπαθούσε να αποφύγει τον θάνατο. Η δύναμη της ζωής…
Ξεκίνησα να λέω για το τσιγάρο και τα drones κι αυτή είναι πράγματι η μία όψη των πραγμάτων. Δεν ξέρω τι γινότανε στο παρελθόν. Οι άνθρωποι πετάγανε το τσιγάρο τους από το παράθυρο του αυτοκινήτου και στο παρελθόν. Αυτό είναι σίγουρο. Drones δεν είχαμε πριν είκοσι ή σαράντα χρόνια, αλλά κι αυτό δεν σημαίνει ότι ήμασταν τότε καλύτεροι άνθρωποι. Δεν ξέρω αν σήμερα είμαστε χειρότεροι.
Επίσης, σήμερα έχουμε το διαδίκτυο και έτσι οι πληροφορίες ταξιδεύουν μα απίστευτη ταχύτητα. Έχουμε και social media, οπότε έχουμε την ίδια ώρα συνεδρίαση εκτάκτων στρατοδικείων. Κάποτε τον ρόλο αυτόν τον φύλαγαν για τον εαυτό τους μόνο οι δημοσιογράφοι και ίσως μας κακοφαίνεται που τον έχουν αναλάβει κι άλλοι. Που δεν έχουμε εμείς το μονοπώλιο…
Πολλοί άνθρωποι ήταν καχύποπτοι στην είδηση ότι η φωτιά ξεκίνησε από ένα τσιγάρο. Κι όμως! Αν κάποιος ήθελε να κάψει το δάσος είχε όλη την ευχέρεια να το κάνει. Δεν υπήρχε λόγος να την ξεκινήσει από τον χώρο πάρκινγκ του νοσοκομείου. Η φωτιά ξεκίνησε από το νοσοκομείο, έτρεξε κατά μήκος του δημόσιου δρόμου μερικές εκατοντάδες μέτρα και ύστερα μπήκε μέσα στα δασικά, περνώντας από τις αυλές των σπιτιών.
Υπάρχει μία μικρή λεπτομέρεια. Στην χώρο δέσποζαν ψηλά και ξερά χόρτα, όπως και στο μεγαλύτερο μέρος του νησιού. Για το γεγονός αυτό ασκήθηκε έντονη κριτική στον Δήμο. Η αλήθεια είναι ότι οι πολλές βροχές έχουν μεγαλύτερη ευθύνη απ’ όλες τις υπηρεσίες του κράτους. Για τα ψηλά τα ξερά τα χόρτα λόγος. Για τα άλλα, πιο μετά! Κι είναι κατανοητή η διάθεση της κοινής γνώμης να βρει τον ένοχο και να πάμε έτσι παρακάτω. Είδα το σπίτι μου να κινδυνεύει από τις φλόγες. Είναι η ώρα που σου φταίνε οι πάντες και τα πάντα. Έχοντας και μία πένα είναι σαν να είσαι ένας «θυμωμένος Δίας» και να μοιράζεις τους κεραυνούς σου. Αλλά δεν είναι έτσι. Θα μου ήταν πολύ πιο εύκολο και κάτω από την συναισθηματική μου φόρτιση να αρχίζω να μοιράζω «ευθύνες» και «κατάρες». Έπειτα από 35 χρόνια δεν θα έπεφτα σε μία τόσο φθηνή παγίδα. Δεν θα ήμουν χρήσιμος. Προσπάθησα λοιπόν να απογυμνώσω το κείμενο αυτό από οποιοδήποτε συναίσθημα και να σας πω μόνο αυτά που είδα.
Ένα τσιγάρο, λοιπόν, είναι αρκετό! Αρκεί να υπάρχουν κι άλλες προϋποθέσεις. Κι αυτές, δυστυχώς, ήταν παρούσες. Όλες μαζί την ίδια ώρα! Καταρχήν ο αέρας. Έκανε τις φλόγες να χοροπηδούν δεξιά και Αριστερά. Έτρεξαν οι ντόπιοι να αντιμετωπίσουν κατά μέτωπο την φωτιά, πριν αυτή περάσει στο δάσος. Ούτε που κατάλαβαν πώς τους προσπέρασε…
Ένα πρόβλημα συντονισμού υπήρχε. Ήταν φανερό σε όλες τις ενέργειες. Όλες οι δυνάμεις ήσαν πάντα ένα βήμα πίσω από τα γεγονότα, τα κυνηγούσαν. Οι εθελοντές ήταν εκεί. Υδροφόρες υπήρχαν. Συντονισμός δεν υπήρχε καλός. Επίσης δεν υπήρχαν αεροπλάνα! Εμφανίστηκαν προς το βράδυ της πρώτης ημέρας. Την δεύτερη εξαφανίστηκαν και έγινε ό,τι έγινε. Κάνανε λάθος. Εγκληματικό λάθος.
Δεν είχε νόημα που φέρανε μετά στρατιώτες. Σε αυτή την φωτιά, όπως και σε άλλες, λείπουν οι δασοκομάντος. Λείπει ένα σώμα ανδρών καλά εκπαιδευμένων που θα μπορούσαν να χρησιμοποιούνται στις πυρκαγιές, αλλά και σε άλλες φυσικές καταστροφές. Κι ας ήσαν ενταγμένοι στην πυροσβεστική, δεν θα τα χαλάγαμε εκεί. Οι πυροσβέστες δούλεψαν σκληρά. Αλλά δεν φτάνανε. Χρειαζόντουσαν μεγαλύτερες δυνάμεις που θα έφταναν άμεσα με αερομεταφορά.
Η Πολιτική Προστασία είναι ένα άλλο κεφάλαιο. Υποτίθεται ότι έχει σχέδιο, πόρους και ότι είναι έτοιμη ανά πάσα ώρα. Κρίνοντας εκ του αποτελέσματος, θα λέγαμε ότι ο Θεσμός έχει κενά και μάλιστα σημαντικά.
Στα Κύθηρα δεν θρηνήσαμε θύματα. Από θαύμα! Και από την αυτοθυσία των πυροσβεστών και των εθελοντών. Αυτή είναι η άλλη όψη της ζωής μας. Υπάρχει εκείνη με το τσιγάρο του ασυνείδητου και τα drones των ηλιθίων. Υπάρχει όμως και η άλλη όψη: Εκείνη των πυροσβεστών που πέσανε στην φωτιά με αυτοθυσία και των εθελοντών που άφησαν τις δουλειές τους, τα εστιατόρια και τα ξενοδοχεία τους, για να σώσουν τον τόπο τους. Στα Κύθηρα η σεζόν είναι μικρή, μόλις 40 με 50 μέρες. Το να αφήσει ο άλλος το εστιατόριό του και να αρχίσει να τρέχει στα λαγκάδια είναι πράξη υψηλού ηρωισμού. Επειδή δεν κοιτάει μόνο τον εαυτό του. Αυτή η όψη των πραγμάτων είναι που συνεχίζει να μας δίνει ελπίδα…
Θανάσης Μαυρίδης
ΥΓ: Δεν θέλω να μιλήσω για την ΕΡΤ. Οι άνθρωποι μετέδιδαν ότι η φωτιά είχε σβήσει και στους οικισμούς κινδύνευε η ζωή των ανθρώπων. Έλεγαν ακόμη ότι η πυρκαγιά δεν επηρέασε την ζωή των ντόπιων και των επισκεπτών. Ντροπή…
