Γεννήθηκε στις 18 Οκτωβρίου του 1920 στην Αθήνα. Ήταν εγγονή του Δημάρχου Αθηναίων Σπύρου Μερκούρη και κόρη του βουλευτή της ΕΔΑ και υπουργού, Σταμάτη Μερκούρη. Η οικογένεια ήταν αρβανίτικης καταγωγής και προερχόταν από την Αργολίδα.
Το 1938 έγινε δεκτή στην Σχολή του Εθνικού Θεάτρου σε ηλικία 18 ετών. Στα 19 της χρόνια θα παντρευτεί τον κτηματία Παναγή Χαροκόπο.
Το 1944 θα κάνει ντεμπούτο πάνω στην σκηνή. Από εκείνη την στιγμή και μετά θα συμμετέχει σε δεκάδες παραστάσεις, όπως τα έργα «Λεωφορείον ο πόθος», «Το πορτραίτο του Ντόριαν Γκρέυ», «Ανατολικά του Σουέζ» κ.α.
Με τον Παναγή Χαροκόπο πέρασε τα χρόνια της κατοχής, αλλά μέσα σε αυτά τα δύσκολα χρόνια ερωτεύτηκε ένα άνδρα με καλή φήμη στον υπόκοσμο. Αυτός ήταν ο Φειδίας (Αλέξης) Γιαδικιάρογλου, που ήταν μαυραγορίτης και συνεργάτης των Γερμανών. Η περηφάνεια της Μελίνας δεν θα την παρασύρει και η σχέση της με τον μαυραγορίτη θα τελειώσει σύντομα. Η Μελίνα πάντα ντρεπόταν γι’ αυτήν τη σχέση.
Μετά τον χωρισμό της, είχε σχέση με τον Αξιωματικό του Πολεμικού Ναυτικού, Πύρρο Σπυρομήλιο. Με τον σύζυγό της έμεινε μαζί μέχρι και το 1962, όταν και πήρε διαζύγιο.
Από το 1951, η Μελίνα έγινε πρωταγωνίστρια και την Γαλλική Θεατρική Σκηνή. Ο μεγάλος θεατρικός συγγραφέας, Μαρσέλ Ασάρ, την διάλεξε για να γίνει μούσα του. Συνεχίζει να παίζει όμως και στην Αθήνα, με τις μετακινήσεις στο Παρίσι, να είναι κάτι περισσότερο από συχνές. Την δεκαετία του ’60, μαζί με τον Νίκο Κούρκουλο, θα ταξιδέψει στο Broadway της Νέας Υόρκης, για να ανεβάσει την παράσταση «Ilya Darling».
Είχε όμως προηγηθεί και η κινηματογραφική καταξίωση. Το «Ilya Darling» ήταν η θεατρική διασκευή της ταινίας «Ποτέ την Κυριακή» (1960), που της είχε χαρίσει παγκόσμια αναγνώριση. Ήταν η δεύτερη ταινία με τον μεγάλο έρωτα της ζωής της, τον Ζυλ Ντασέν, αφού είχε προηγηθεί το 1956 η ταινία «Ο Χριστός ξανασταυρώνεται», που βασίστηκε στο μυθιστόρημα του Νίκου Καζαντζάκη. Το ντεμπούτο της στο σινεμά είχε γίνει με μια από της κλασσικές ελληνικές ταινίες, την «Στέλλα», το 1955.
Το 1964 ο Ντασέν και η Μερκούρη ανήγγειλαν πως θέλουν να δεσμευτούν. Παντρεύτηκαν με πολιτικό γάμο στο δημαρχείο της Λοζάνης, στις 18 Μάϊου του 1966. Το 1967, όταν έγινε το πραξικόπημα των συνταγματαρχών βρισκόταν στις ΗΠΑ. Η πρώτη της αντίδραση ήταν να πει στις κάμερες «Σας παρακαλώ μην πάτε στη χώρα μου». Γι’ αυτό τον λόγο, στις 12 Ιουλίου του 1967, της αφαιρέθηκε η ελληνική ιθαγένεια. Το 1968 πέθανε ο πατέρας της, αλλά δεν μπόρεσε να παρευρεθεί στην κηδεία του. Το έκανε τέσσερα χρόνια αργότερα, όταν πήρε ειδική άδεια, για να παρευρεθεί στην κηδεία της μητέρας της.
Με την πτώση της δικτατορίας επέστρεψε στην Ελλάδα. Ανέβασε στο Θέατρο «Κάππα» την παράσταση «Όπερα της Πεντάρας», ξανά μαζί με τον Νίκο Κούρκουλο. Είχε όμως αποφασίσει να ασχοληθεί με την πολιτική, αν και δεν παράτησε τις θεατρικές παραστάσεις μέχρι το 1980. Εξελέγη πρώτη φορά βουλευτής το 1977 με το ΠΑΣΟΚ. Από το 1981 μέχρι και το 1989, διετέλεσε υπουργός Πολιτισμού. Από τότε έκανε σκοπό της ζωής της να κάνει ότι περνάει από το χέρι της, για να επιστρέψουν τα μάρμαρα του Παρθενώνα στην Ελλάδα.
Επίσης, θεωρείται η εμπνεύστρια του θεσμού της Πολιτιστικής πρωτεύουσας της Ευρώπης, όταν το ξεκίνησε το 1985, με πρώτη Πολιτιστική Πρωτεύουσα την Αθήνα. Το 1990 διεκδίκησε και την δημαρχία της Αθήνας αλλά ηττήθηκε από τον Αντώνη Τρίτση.
Άφησε την τελευταία της πνοή στο νοσοκομείο «Memorial» της Νέας Υόρκης στις 6 Μαρτίου του 1994, καταπονημένη από την πολύχρονη μάχη με τον καρκίνο. Η σορός της μεταφέρθηκε στην Ελλάδα δυο μέρες αργότερα και τέθηκε σε διήμερο λαϊκό προσκύνημα ενώ ταυτόχρονα κηρύχθηκε τριήμερο εθνικό πένθος. Η Μελίνα των Ελλήνων, «έφυγε» σε ηλικία 74 ετών. Ο σύζυγός της Ζυλ Ντασέν, ίδρυσε σύμφωνα με την επιθυμία της και την βοήθεια πολλών προσωπικοτήτων, το «Ίδρυμα Μελίνα Μερκούρη», του οποίου κύριος στόχος είναι η επιστροφή των μαρμάρων του Παρθενώνα.
http://www.sdna.gr/
