Πρὸς
τοὺς εὐσεβεῖς χριστιανούς
τῆς καθ᾿ ἡμᾶς Ἱερᾶς Μητροπόλεως
Ἀγαπητοί ἀδελφοί,
σὲ μιὰ ἐποχή ποὺ οἱ ἄνθρωποι βιώνουν μὲ τραγικό τρόπο τὸν πνευματικό σκοτασμό καὶ τὶς ὀλέθριες συνέπειές του, ἡ Ἐκκλησία ὑποδέχεται αὐτές τὶς ἡμέρες μέσα στὴ λειτουργική ἐμβίωση τοῦ μυστηρίου τῆς θείας οἰκονομίας τὸ ἄδυτο καὶ ἐλπιδοφόρο φῶς τοῦ ἀστέρα τῆς Βηθλεέμ.
Ἄν καταφέρουμε νὰ ξεφύγουμε ἀπό τὸν ἐπιφανειακό συναισθηματισμό καὶ τὴν ρομαντική διάθεση τῆς ἐκκοσμικευμένης γιορτῆς καὶ ἀξιολογήσουμε μὲ αὐθεντικά θεολογικά κριτήρια τὸ νόημα τοῦ φανέντος ἀστέρος, θὰ κατανοήσουμε ὅτι δὲν πρόκειται γιὰ κάποιο συμβολικό φῶς μὲ ποιητική καὶ μεταφορική ἔννοια, ἀλλά γιὰ τὸ ἀληθινό φῶς τῆς παρουσίας τοῦ θεανθρώπου Χριστοῦ.
Ἡ ἐμφάνιση τοῦ ἀστέρος τῆς Βηθλεέμ ἀπασχόλησε ἀκόμη καὶ τὴν ἐπιστήμη τῆς ἀστρονομίας, χωρίς βέβαια νὰ δοθεῖ ἀσφαλής ἐπιστημονική ἐξήγηση, μιᾶς καὶ δὲν ἐπρόκειτο γιὰ ἁπλό φυσικό φαινόμενο, ἀλλά γιὰ κορυφαῖο σημεῖο θεοφανείας, φανέρωσης δηλαδή καὶ ἀποκάλυψης τοῦ σαρκωθέντος Θεοῦ.
Οἱ μεγάλοι νηπτικοί πατέρες τῆς ὀρθοδόξου παραδόσεως, προσεγγίζοντας τὸ μυστήριο τοῦ ἀστέρος τῆς Χριστοῦ Γεννήσεως, ἔκαναν λόγο γιὰ ἄκτιστο φῶς τῶν ἐνεργειῶν τοῦ Θεοῦ, τὸ ἴδιο ἐκεῖνο φῶς ποὺ ἔλαμψε στὸ Θαβώρ κατά τὴν Μεταμόρφωση τοῦ Σωτῆρος καὶ σὲ ἄλλες περιπτώσεις.
Τὸ ἀστέρι αὐτό, θεολογικός τύπος τῆς Θεοτόκου Μαρίας κατά τὴν σχολή τοῦ Ρωμανοῦ τοῦ μελωδοῦ, εἶναι ὁ ἀστέρας ποὺ ἐμφαίνει τὸν ἀνέσπερο ἥλιο τῆς δικαιοσύνης, ὅπως ὁ Αὐγερινός, δηλαδή ὁ πλανήτης Ἀφροδίτη, μὲ τὴν ἐμφάνισή του στὸ αἴσθητό στερέωμα προμηνύει τὴν ἀνατολή τοῦ φυσικοῦ ἡλίου. Ὅπως οἱ φυσικοί ἀστέρες σὰν ἑτερόφωτα οὐράνια σώματα ἀντανακλοῦν καὶ διαχέουν τὸ φῶς τοῦ αἰσθητοῦ ἡλίου, ἔτσι καὶ ὁ ὑπερφυσικός ἀστέρας τῆς Βηθλεέμ σκορπίζει στὴν κοσμική σκοτία τὸ φῶς τοῦ Χριστοῦ.
Στὸ ἱερό βιβλίο τῆς Πεντατεύχου ποὺ λέγεται Ἀριθμοί, ὁ Μεσσίας χαρακτηρίζεται ὡς «ἄστρον τοῦ Ἰακώβ». Ἄλλωστε καὶ ὁ ἴδιος ὁ Ἰησοῦς στὴν Ἀποκάλυψη τοῦ Ἰωάννη ἀποκαλεῖ τὸν ἑαυτό Του ἀστέρα: «Ἐγώ εἰμί ἡ ῥίζα καὶ τὸ γένος τοῦ Δαυίδ, ὁ ἀστήρ ὁ λαμπρός καὶ ὀρθρινός». Ἀστήρ λαμπρός, γιατί κατά τὴν προσφυέστατη ἑρμηνεία τοῦ Πατριάρχου Ἱεροσολύμων Ἀνθίμου, φωτίζει κάθε ἄνθρωπο ποὺ ἔρχεται στὸν κόσμο, ὀρθρινός δὲ γιατί ἀνατέλλει στὶς καρδιές τῶν ἀνθρώπων καὶ τοὺς ἐξασφαλίζει μία νέα φωτεινή πνευματική πορεία.
Ἡ ὑπόθεση τῆς σωτηρίας διαδραματίζεται ἀνάμεσα σὲ δύο πόλους, ποὺ δὲν ἔχουν ἁπλά ἠθικό χαρακτῆρα, δηλαδή καλό καὶ κακό, ἀλλά ὀντολογικό, δηλαδή ζωή καὶ θάνατος. Στὴ ζωή ἀντιστοιχεῖ τὸ φῶς, ἐνῶ στὸ θάνατο τὸ σκότος.
Ὁ ἄνθρωπος ποὺ εἶναι ἑνωμένος μὲ τὸ Θεό ἐλλάμπεται ἀπό τὸ φῶς τῆς χάριτος καὶ τῆς παρουσίας Του, ἀντιθέτως ἐκεῖνος ποὺ ἔχει ἀποξενωθεῖ ἀπό τὴ ζωή τοῦ Θεοῦ μὲ τὴν ἁμαρτία βυθίζεται στὸ πνευματικό σκοτάδι. Σὲ τέτοιο πνευματικό σκοτάδι βρισκόταν ἡ ἀνθρωπότητα κατά τὴν προχριστιανική ἐποχή. Ἡ μακρυά ἀπό τὸν Θεό ἀνθρωπότητα εἶναι ὁ «λαός ὁ καθήμενος ἐν σκότει καὶ σκιᾷ θανάτου». Γι᾿ αὐτόν τὸν ἐσκοτισμένο λαό ὁ προφήτης κάνει τὴν αἰσιόδοξη πρόβλεψη: «φῶς λάμψει ἐφ᾿ ὑμᾶς». Ἡ πρόβλεψη αὐτή γίνεται πραγματικότητα μέσα στὸν ἱστορικό χρόνο μὲ τὴ Γέννηση τοῦ Χριστοῦ στὴ Βηθλεέμ «ἐν ἡμέραις Ἠρώδου τοῦ βασιλέως».
Τὸ Εὐαγγέλιο χαιρετίζει στὸ πρόσωπο τοῦ σαρκωθέντος Θεοῦ τὸν ἀνατέλλοντα Ἥλιο ποὺ θὰ φωτίσει ὅσους βρίσκονται στὰ σκότη, τὸ φῶς ποὺ θὰ φωτίσει ὅλα τὰ ἔθνη καὶ θὰ εἶναι ἡ δόξα τῶν πνευματικῶν παραδόσεων τοῦ λαοῦ Ἰσραήλ.
Ὁ Χριστός ποὺ ἦλθε στὴ γῆ γιὰ νὰ εἶναι τὸ φῶς τοῦ κόσμου μεταμορφώνει σὲ «υἱούς φωτός» καὶ φῶς, ὅσους μὲ ἀγαθή προαίρεση ἑνώνονται διὰ πίστεως μαζί Του. Ὁ ἄνθρωπος ποὺ ἔχει γίνει υἱός φωτός κάνει νὰ ἀκτινοβολεῖ μεταξύ τῶν ἀνθρώπων τὸ θεῖο φῶς τοῦ ὁποίου εἶναι θεματοφύλακας.
Ἄν στρέψουμε τὸ βλέμμα γύρω μας, θὰ διακρίνουμε αὐτές τὶς ἡμέρες παντοῦ, ἰδίως στὰ ἀστικά κέντρα, ἕνα ὑπερβολικό φόρτο φωτεινῶν χριστουγεννιάτικων διακοσμήσεων. Ὅμως, αὐτός ὁ φωτισμός ποὺ σχετίζεται περισσότερο μὲ τὸν καταναλωτισμό, παρά τὸ πνευματικό νόημα τῆς ἑορτῆς, εἶναι ἀπατηλός καὶ φευγαλέος. Εἴθε στὴ δική μας ζωή νὰ λάμψει τὸ ἀληθινό ἔκπαγλο φῶς τοῦ ἀστέρος τῆς Βηθλεέμ, τὸ ὁποῖο μᾶς ὁδηγεῖ, ὅπως ἐκείνους τοὺς καλοπροαίρετους Μάγους τῆς Ἀνατολῆς, σ᾿ Ἐκεῖνον ποὺ ἦταν, εἶναι καὶ θὰ εἶναι ἡ μόνη ἐλπίδα γιὰ τὴ σωτηρία μας.
Μετ᾿ εὐχῶν
Ὁ Μητροπολίτης
† ὁ Ἀργολίδος Νεκτάριος
