Τα 3,5 χιλιόμετρα της περιμετρικής Καλαμάτας που πρόκειται να δοθούν στην κυκλοφορία της επόμενες ημέρες δεν θ’ αλλάξουν τον κυκλοφοριακό χάρτη της χώρας. Εχουν όμως μια συμβολική σημασία: με την παράδοσή τους ολοκληρώνεται ο πρώτος από τους πέντε αυτοκινητόδρομους που παραχωρήθηκαν σε ιδιώτες το 2008. Η ανακατασκευή της εθνικής οδού Κορίνθου – Τρίπολης – Καλαμάτας και Λεύκτρου – Σπάρτης κράτησε 8 χρόνια αντί για 4,5 και κόστισε στο Δημόσιο και την Ε.Ε. 50% περισσότερο από όσο είχε σχεδιαστεί, με τον λογαριασμό να μην έχει ακόμα κλείσει.
Η ανακατασκευή του οδικού άξονα (που είχε αρχικά ονομαστεί Ανατολική Οδός Πελοποννήσου) αποφασίστηκε το 2001 και δημοπρατήθηκε το 2006. Τον Ιανουάριο του 2007 ορίστηκε ανάδοχος η κοινοπραξία Μορέας (αρχικά: Ελληνική Τεχνοδομική 72%, Impregilo SpA 15%, Παντεχνική 10% και Intracom 3%. Σήμερα 72% ΑΚΤΩΡ, 15% J&P ΑΒΑΞ και 13% Intracom) και η σύμβαση κυρώθηκε με τον νόμο 3559/07.
Ο αυτοκινητόδρομος Κορίνθου – Καλαμάτας (158 χλμ.) και Λεύκτρου – Σπάρτης (47 χλμ.) δεν κατασκευάστηκε ολόκληρος από την αρχή. Ο Μορέας κατασκεύασε περίπου 100 χλμ. νέων τμημάτων, συμπλήρωσε ακόμα 82,5 χλμ. (σε αυτά περιλαμβάνεται η κατασκευή δεύτερου κλάδου στη σήραγγα Αρτεμισίου). Ακόμα 22,5 χλμ. κατασκευάστηκαν από το Δημόσιο και παραχωρήθηκαν στον Μορέα (Τρίπολη – Αθήναιο και Παραδείσια -Τσακώνα, που παραδόθηκε προεκλογικά το 2000 και καταστράφηκε από κατολισθήσεις τον Φεβρουάριο του 2003). Το έργο είχε συνολικό προϋπολογισμό 1,044 δισ. ευρώ, από τα οποία τα 349 εκατ. ήταν η συμμετοχή του Δημοσίου και της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Το έργο έπρεπε να κατασκευαστεί σε 4,5 χρόνια, με τον παραχωρησιούχο να διατηρεί δικαίωμα εκμετάλλευσης των διοδίων για διάστημα έως 30 έτη.
Επιπλέον (όπως αρχικά συνέβη και με τον Ε65), επειδή η Πολιτεία εκτιμούσε ότι ο κυκλοφοριακός φόρτος του άξονα δεν θα ήταν επαρκής, αποφασίστηκε να δοθεί για την 30ετία «επιδότηση λειτουργίας» έως 199 εκατ. ευρώ (αν η κυκλοφορία έπεφτε κάτω από ένα επίπεδο). Το έργο ξεκίνησε με πολύ καλούς ρυθμούς, παρότι αντιμετώπισε τα γνωστά προβλήματα (καθυστερήσεις σε απαλλοτριώσεις, αρχαιολογικά και μετακινήσεις δικτύων). Τα προβλήματα συνεπάγονταν την κατάθεση –συχνά υπέρογκων– αιτημάτων αποζημίωσης εκ μέρους των εργολάβων, με βάση τα όσα προέβλεπε η σύμβαση, σχέση που «σημάδεψε» όλες τις οδικές παραχωρήσεις. Χαρακτηριστικό είναι ότι το πρώτο αίτημα αποζημίωσης κατατέθηκε λίγους μήνες μετά την υπογραφή της σύμβασης!
Ο αυτοκινητόδρομος ήταν ο μόνος από τους πέντε παραχωρημένους που δεν «πάγωσε» το 2011-2013, μέχρι που η κατασκευή του έφθασε στο 95%. Τα προβλήματα εμφανίστηκαν τον Ιούνιο του 2013, όταν η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων διέκοψε τη χρηματοδότηση του έργου, εγείροντας θέμα βιωσιμότητας του χρηματοοικονομικού μοντέλου λόγω της μεγάλης μείωσης των εσόδων. Μερικούς μήνες αργότερα, το 2014, ο Μορέας προχώρησε σε σταδιακή παύση των εργασιών, χωρίς να παραδώσει στην κυκλοφορία το έτοιμο τμήμα Λεύκτρου – Σπάρτης και την υπό κατασκευή περιμετρική οδό Καλαμάτας. Η τροποποίηση της σύμβασης παραχώρησης έγινε τον Δεκέμβριο του 2015. Με τη συμφωνία καταβλήθηκαν νέες αποζημιώσεις, ενώ αποφασίστηκε να δοθεί επιπρόσθετη επιδότηση λειτουργίας (έως) 330 εκατ. ευρώ. Το Μάρτιο του 2016 παραδόθηκε το τμήμα Λεύκτρου – Σπάρτης και πλέον απομένουν τα τελευταία 3,5 χλμ. της περιμετρικής οδού της Καλαμάτας. Το βασικό ερώτημα, λοιπόν, είναι πόσο κόστισε στο Δημόσιο και στην Ευρωπαϊκή Ενωση το έργο. Πλην της χρηματοδοτικής συμβολής (349 εκατ. ευρώ, έχει καταβληθεί το μεγαλύτερο μέρος), ο Μορέας και ο κατασκευαστής έχουν μέχρι στιγμής λάβει συνολικά αποζημιώσεις ύψους 175,1 εκατ. ευρώ. Επομένως, για το καθαυτό κατασκευαστικό κομμάτι Δημόσιο και Ε.Ε. διέθεσαν 524,2 εκατ. ευρώ, δηλαδή 50,1% περισσότερο. Να σημειωθεί ότι ακόμα εκκρεμεί άγνωστος αριθμός οικονομικών αιτημάτων του Μορέα σε διαιτησία.
Ο Μορέας έχει επίσης λάβει 89,7 εκατ. ευρώ σε επιδότηση λειτουργίας και έχει εισπράξει από διόδια (μέχρι και το πρώτο οκτάμηνο του 2016) 204,1 εκατ. ευρώ.
Τέλος, το Δημόσιο διέθεσε στον Μορέα 18,3 εκατ. ευρώ για διάφορες συμπληρωματικές εργασίες (αρχαιολογικά ευρήματα, αποκατάσταση βλαβών από κατολισθήσεις στην παλαιά εθνική οδό, τοπικά οδικά έργα). Επομένως, παραχωρησιούχος και κατασκευαστής του έργου έχουν λάβει από το Δημόσιο και την Ε.Ε. μέχρι σήμερα 836,3 εκατ. ευρώ για την κατασκευή και λειτουργία του άξονα.
Πηγή: kathimerini.gr
