Ρουμανία και Βουλγαρία μπήκαν στη Ζώνη Σένγκεν

Ημερομηνία ορόσημο η 1η Ιανουαρίου 2025 για τις δύο χώρες, καθώς Ρουμάνοι και Βούλγαροι μπορούν να ταξιδεύουν ελευθέρα στις 29 χώρες (μεταξύ αυτών και στην Ελλάδα), που βρίσκονται ήδη υπό την «σκέπη» της ζώνης Σένγκεν η οποία εξασφαλίζει την ελεύθερη μετακίνηση σε περισσότερους από 450 εκατ. πολίτες.

Η απόφαση ελήφθη αφού η Αυστρία, η χώρα με τις περισσότερες αντιρρήσεις, ήρε το βέτο της  κατά τη διάρκεια μιας ευρωπαϊκής συνδιάσκεψης στη Βουδαπέστη.

«Μια μεγάλη νίκη για τη Βουλγαρία, τη Ρουμανία και όλη την Ευρώπη», δήλωσε η ουγγρική προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ, η οποία είχε θέσει ως προτεραιότητα την ένταξη των δύο χωρών στην Ζώνη Σένγκεν.

Ως αποτέλεσμα, οι δύο ανατολικές χώρες να ενταχθούν στη Σένγκεν από την 1η Ιανουαρίου 2025 με την ιδιότητα του πλήρους μέλους, κλείνοντας ένα κεφάλαιο που άνοιξε το 2011, όταν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έκρινε ότι με τα κατάλληλα μέτρα μπορούν να ενταχθούν στην Ζώνη.

Τότε, πολλές χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Γερμανίας και της Γαλλίας, αντιτάχθηκαν στην κοινή υποψηφιότητα Βουλγαρίας – Ρουμανίας. Με την πάροδο του χρόνου, οι πολιτικές αντιδράσεις σταδιακά αμβλύνθηκαν. Ολλανδία και Αυστρία ήταν οι μόνες χώρες που αρνούνταν να συμφωνήσουν.

Η ένταξη, ωστόσο, συνοδεύεται από μια βασική επιφύλαξη που θα μετριάσει κάπως τους πανηγυρισμούς.

Η συμφωνία της Βουδαπέστης προβλέπει την καθιέρωση ελέγχων στα χερσαία σύνορα μεταξύ Ουγγαρίας και Ρουμανίας και μεταξύ Ρουμανίας και Βουλγαρίας για “τουλάχιστον” έξι μήνες, προκειμένου να “αποτραπεί οποιαδήποτε σοβαρή απειλή για τη δημόσια τάξη και την εσωτερική ασφάλεια”.

Η διατύπωση “τουλάχιστον” υπονοεί ότι οι έλεγχοι θα μπορούσαν να επεκταθούν περαιτέρω.

Η παραχώρηση είχε ως στόχο να κατευνάσει τις επίμονες ανησυχίες της Βιέννης για τις παράτυπες μεταναστευτικές ροές.

Αυτό σημαίνει ότι το μεγάλο επίτευγμα της έγκρισης – η οριστική κατάργηση των ελέγχων διαβατηρίων στα χερσαία σύνορα – δεν θα πραγματοποιηθεί πλήρως και οι πολίτες που ταξιδεύουν στα σύνορα θα εξακολουθούν να κινδυνεύουν να αντιμετωπίσουν κάποιες ουρές και καθυστερήσεις.

Η χρήση συνοριακών ελέγχων για τον περιορισμό των μεταναστευτικών ροών έχει γίνει όλο και πιο δημοφιλής σε όλο το μπλοκ. Η Γερμανία, η Γαλλία και οι Κάτω Χώρες είναι μεταξύ εκείνων που έχουν καταφύγει στο μέτρο αυτό τους τελευταίους μήνες, παρά την αμφισβητούμενη αποτελεσματικότητά του.

Η Σίλια Χεινικόσκι, ανώτερη ερευνήτρια στο Φινλανδικό Ινστιτούτο Διεθνών Υποθέσεων (FIIA), λέει ότι η επαναφορά των συνοριακών ελέγχων μπορεί να λειτουργήσει ως “εργαλείο” για τους πολιτικούς ώστε “να πουν στο εγχώριο κοινό ότι κάνουμε κάτι”.

«Οι εσωτερικοί συνοριακοί έλεγχοι μπορεί στην πραγματικότητα να μην είναι τόσο επεμβατικοί, μπορεί να είναι μόνο τυχαίοι έλεγχοι στα σύνορα», ανέφερε χαρακτηριστικά.

Η Ζώνη Σένγκεν, ένα από τα πιο απτά επιτεύγματα της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, περιλαμβάνει σήμερα 29 χώρες και περισσότερα από 450 εκατομμύρια πολίτες.