3η Δεκεμβρίου: Παγκόσμια Ημέρα Ατόμων με Αναπηρία

Η Παγκόσμια Ημέρα Ατόμων με Αναπηρία (International Day of Persons with Disabilities) τιμάται κάθε χρόνο στις 3 Δεκεμβρίου και καθιερώθηκε από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ με την υιοθέτηση του Προγράμματος Δράσης για τα ΑμεΑ το Δεκέμβριο του 1992.

Η επιλογή της συγκεκριμένης ημερομηνίας συνδέεται με την υιοθέτηση από το διεθνή οργανισμό στις 3 Δεκεμβρίου 1982 του προγράμματος δράσης για τα ΑΜΕΑ, το οποίο οδήγησε στην υπογραφή της διεθνούς Σύμβασης για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία στις 30 Μαρτίου 2007. (Η Κύπρος την κύρωσε το 2011 και η Ελλάδα το 2012).

Η Ημέρα αυτή δίνει την ευκαιρία στις κυβερνήσεις, στους οργανισμούς και στις κοινωνίες να εστιάσουν την προσοχή τους στα δικαιώματα και τις δυνατότητες των ανθρώπων με αναπηρία.

Σύμφωνα με στοιχεία του ΟΗΕ, περίπου 1 δισεκατομμύριο άνθρωποι σε όλο τον κόσμο πάσχουν από κάποιας μορφής αναπηρία, το 80% των οποίων ζει στις αναπτυσσόμενες χώρες.

Πάνω από 168 χώρες έχουν πλέον υπογράψει τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία (ΑμεΑ), που τέθηκε σε ισχύ πριν μια δεκαετία. Μια νέα ανάλυση της Σχολής Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια στο Λος ‘Αντζελες (UCLA) διερευνά κατά πόσο έχει εφαρμοσθεί η Σύμβαση μέσα στα δέκα χρόνια που μεσολάβησαν.

Μεταξύ άλλων ευρημάτων, αναφέρει ότι:

Μόνο μία στις τέσσερις χώρες (24%) έχουν συντάγματα που ρητά απαγορεύουν τη διάκριση κατά των ΑμεΑ ή εγγυώνται ίσα δικαιώματα γι’ αυτά τα άτομα.

Μόνο το 28% των χωρών προστατεύουν συνταγματικά το δικαίωμα στην εκπαίδευση των παιδιών με αναπηρία, με συνέπεια τα παιδιά αυτά να αντιμετωπίζουν συχνά σημαντικά εμπόδια στη μόρφωσή τους, ιδίως στις χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος. Μόνο το 12% των χωρών έχουν ειδικά σχολεία για ΑμεΑ και συχνά αυτά τα ιδρύματα περιορίζονται σε συγκεκριμένες αναπηρίες.

Μόνο το 18% των χωρών προστατεύουν συνταγματικά το δικαίωμα των ΑμεΑ στην εργασία, με συνέπεια η ανεργία να είναι αυξημένη για αυτά τα άτομα. Πάντως σταδιακά η κατάσταση εμφανίζει βελτίωση στο εργασιακό πεδίο, καθώς ενισχύεται διεθνώς η τάση να μη γίνονται διακρίσεις κατά των ΑμεΑ στους χώρους εργασίας.

Μόνο το 26% των χωρών έχουν σύνταγμα που εγγυάται ρητά το δικαίωμα των ΑμεΑ στην υγεία. Μόνο το 11% των χωρών προβλέπουν πληρωμένη άδεια για τους γονείς προκειμένου να φροντίσουν τις ανάγκες υγείας των παιδιών τους με αναπηρία.

Αποτελεί πάντως θετική εξέλιξη ότι από τα συντάγματα των χωρών που υιοθετήθηκαν μετά το 2010, πάνω από δύο στα τρία (68%) απαγορεύουν τις διακρίσεις με βάση την αναπηρία, το 58% εγγυώνται το δικαίωμα των ΑμεΑ στην εργασία και το 63% το δικαίωμα στην εκπαίδευση για τα παιδιά με αναπηρία. Αλλά, σύμφωνα με τη μελέτη, η ανθρωπότητα συνολικά απέχει ακόμη από το επιθυμητό επίπεδο, όσον αφορά την αντιμετώπιση των ΑμεΑ.