Πασχαλινά νέα «Εθνογραφικά» του Πελοποννησιακού Λαογραφικού Ιδρύματος

Ένας νέος τόμος των «Εθνογραφικών» του Πελοποννησιακού Λαογραφικού Ιδρύματος κυκλοφόρησε και εμπλουτίζει την ήδη μεγάλη συμβολή του στη διάσωση και ανάδειξη των τεκμηρίων του ελληνικού πολιτισμού.

Τόποι, χώροι, χρόνοι, άνθρωποι, τεχνικές, υλικο-τεχνικές υποδομές, ένδυση, τραγούδι, καθημερινός βίος, οικογένεια, κοινότητα…. ένας μεγάλος κατάλογος στη θεματολογία των εκδόσεων και των δράσεων του Π.Λ.Ι. που δημιούργησε μια παράδοση στην έρευνα και μελέτη της ελληνικής παράδοσης και της σχέσης της με άλλες πολιτισμικές πραγματικότητες.

       Οι εκδόσεις του Π.Λ.Ι. όλα αυτά τα χρόνια, αποτέλεσαν και συνεχίζουν να αποτελούν μια πλούσια πηγή πληροφοριών για όλα τα παραπάνω θέματα για τον απλό αναγνώστη και για τον ερευνητή που αναζητά εξειδικευμένες αναφορές ή γενικότερες οπτικές του λαϊκού μας πολιτισμού. Παράλληλα, θα θυμίσω ενδεικτικά, τις μεγάλες εκθέσεις που ταξίδεψαν στην Ελλάδα και το εξωτερικό όπως οι «Νύφες» και η «Ελληνική Μόδα -100 χρόνια δημιουργίας και έμπνευσης» και αποτέλεσαν σημεία αναφοράς για τη γνωριμία του ευρύτερου κοινού με θέματα  και ζητήματα που αντλούν ακριβώς δημιουργική έμπνευση από τον ελληνικό πολιτισμό. Από την άποψη αυτή, ίσως για πρώτη φορά σε τέτοια έκταση, έγινε λόγος και διάλογος για μια ελληνική και διεθνή επιχειρηματικότητα που αντλεί θέματα και δημιουργεί προϊόντα βασισμένα στην ελληνική πολιτισμική παράδοση.

  Ο νέος τόμος των «Εθνογραφικών» (τ. 15Β, Ναύπλιο 2021) που μόλις κυκλοφόρησε, επιβεβαιώνει το αίσθημα αυτό και ενισχύει την εθνογραφική έρευνα με επίκεντρο την Αργολιδοκορινθία που αποτέλεσε έναν από τους πρώτους Νομούς της χώρας και ο οποίος γνώρισε διάφορα στάδια «διαχωρισμού και επανασύνδεσης» (1833-1836, 1845-1899, 1909, τελικός διαχωρισμός σε Αργολίδα και Κορινθία το 1947). Ο τόμος, όπως και όλοι οι προηγούμενοι, δεν αποτελεί μόνο εξειδικευμένη ενδυματολογική έρευνα, παρά τον τίτλο και το περιεχόμενο («Οι γυναικείες φορεσιές της Αργολιδοκορινθίας»).

Οι πλούσιες καταγραφές και αναλύσεις των γυναικείων φορεσιών παραπέμπουν σε σειρά ζητημάτων για την οικονομική, κοινωνική, πολιτική και πολιτισμική συγκρότηση των ελληνικών κοινοτήτων και ιδιαίτερα εκείνων της Πελοποννήσου με έμφαση στην Αργολιδοκορινθία. Η Ιωάννα Παπαντωνίου που εμπνεύστηκε και υλοποίησε το Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ίδρυμα και ενισχύει, με προσωπική συμβολή και εκείνη των συνεργατών της, όλες αυτές τις ερευνητικές δραστηριότητες, σημειώνει εισαγωγικά: «Οι λιγότερο γνωστές του ελληνικού ιστορικού γεωγραφικού χώρου είναι αυτές από την Πελοπόννησο, γεγονός περίεργο, μια που γύρω στα 1920 τα κεντήματα από τις πελοποννησιακές χωρικές φορεσιές , κυρίως εκείνα από την Αργολιδοκορινθία, ήταν περιζήτητα, άρα γνωστά».

       Το ερευνητικό υλικό αφορά στις γυναικείες φορεσιές (παλαιός και νεότερος τύπος φορεσιάς), το κόσμημα, την υπόδηση και ιδιαίτερες τεχνικές κατασκευής. Για παράδειγμα, στις σελίδες 73-76 περιλαμβάνεται υλικό από μια επιτόπια έρευνα στο Κεφαλόβρυσο όπου μια κάτοικος του χωριού (Γιαννούλα Τσετσένη) κατασκευάζει ένα ζωνάρι με την τεχνική sprang για την οποία δίνονται πληροφορίες. 

Όπως σημείωσα παραπάνω, η ενδυματολογική έρευνα ενισχύεται θεματολογικά χάρη στο ανθρωπολογικό της καμβά. Τα κοινωνικά, οργανωτικά και οικονομικά χαρακτηριστικά, οι γιορτές, οι τελετές (γάμος, κλπ), η καθημερινή ζωή, τα πρόσωπα, κ.ά. αποτελούν ένα πλούσιο υλικό που ελκύει και τον μη υποψιασμένο στην ενδυματολογία αναγνώστη να μυηθεί ή/και να γνωρίσει καλύτερα ένα μέρος της δικής του πολιτισμικής ταυτότητας.

       Ο τόμος 15Β των «Εθνογραφικών» του Πελοποννησιακού Λαογραφικού Ιδρύματος, αποτελεί μια νέα πρόσθετη προσφορά στην έρευνα για τον ελληνικό πολιτισμό, με ένα πλούσιο φωτογραφικό υλικό που τον κάνει ακόμη πιο ελκυστικό ως πασχαλινό δώρο στον εαυτό μας και τους φίλους μας.

                                                                                                       (Γ.Κόνδης