Διπλωματικό επεισόδιο Ιταλίας-Τουρκίας μετά το «δικτάτορας Ερντογάν» του Ντράγκι

Για εξηγήσεις κλήθηκε ο Ιταλός πρέσβης στην Άγκυρα – Τι κρύβεται πίσω από το Sofagate και ποιος έχει την ευθύνη;

Μια σειρά σφαλμάτων από τις αρμόδιες υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου; Αδυναμία των θεσμικών οργάνων της ΕΕ να συνεννοηθούν μεταξύ τους πριν οι επικεφαλής τους μεταβούν στην Άγκυρα; Ένας «δικτάτορας» Ερντογάν, όπως τον χαρακτήρισε ο Ιταλός πρωθυπουργός Μάριο Ντράγκι που θέλησε να υποτιμήσει το εκτελεστικό όργανο της ΕΕ ή ένας συνδυασμός όλων των προαναφερθέντων;

Η ιστορία το έχει ήδη καταγράψει ως «Sofagate». Οι εικόνες κυκλοφόρησαν σε ολόκληρη την ΕΕ (και όχι μόνο). Μια έκπληκτη πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, η πρώτη γυναίκα που βρίσκεται σε αυτήν τη θέση, προσπαθούσε να κατανοήσει ποια είναι ακριβώς η θέση της κατά τη διάρκεια μιας συνάντησης κορυφής ανάμεσα στην ίδια, τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ και τον Σουλτάνο της Άγκυρας, Ερντογάν.

Τελικά η πρόεδρος φον ντερ Λάιεν, βλέποντας τους δύο άνδρες της «συντροφιάς» να κάθονται στις πολυθρόνες μπροστά από την τουρκική και την ευρωπαϊκή σημαία, κάθισε στον καναπέ του «παλατιού» του Τούρκου προέδρου απέναντι από τον υπουργό Εξωτερικών της γείτονος Μεβλούτ Τσαβούσογλου.

Σύμφωνα με πληροφορίες από τις Βρυξέλλες, οι ρίζες της πρωτοφανούς αυτής προσβολής και υποτίμησης της προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής εντοπίζονται σε μια σειρά λαθών των υπηρεσιών της Κομισιόν, της κάκιστης διαχείρισης του διπλωματικού πρωτοκόλλου από τις υπηρεσίες του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, της επαίσχυντης αντίδρασης του προέδρου Σαρλ Μισέλ και της τουρκικής διπλωματικής μηχανής που βρήκε την τέλεια ευκαιρία να απαξιώσει ένα από τα ελάχιστα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα, δηλαδή την Επιτροπή, που ασκούν σκληρή κριτική στο καθεστώς του.

Από την πλευρά της Κομισιόν, το πρόβλημα ονομάζεται Μπγερν Ζάιμπερτ. Πρόκειται για τον στρατηγικό εγκέφαλο της προέδρου Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ο οποίος έχει τον ρόλο του «χωροφύλακα» της Επιτροπής, στο παράδειγμα του Πασκάλ Λαμί της Επιτροπής Ζακ Ντελόρ και του Μάρτιν Σελμάγερ της Επιτροπής Ζαν – Κλοντ Γιούνκερ.

Ο κ. Ζάιμπερτ φαίνεται να μην θεώρησε σκόπιμο να εμπλέξει τις αρμόδιες υπηρεσίες πρωτοκόλλου της Επιτροπής στην προετοιμασία αυτού του ταξιδιού, αφήνοντας ουσιαστικά την πρωτοβουλία στις αρμόδιες υπηρεσίες του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Καθώς οι δύο πρόεδροι της ΕΕ δεν έχουν ανοικτούς τους διαύλους επικοινωνίας, το κοινό τους ταξίδι στην Άγκυρα, σε μια εξαιρετικά σημαντική συγκυρία κατά την οποία η ΕΕ θα έπρεπε να δείξει ενιαία και σκληρά στάση, ήταν μια προαναγγελθείσα αποτυχία.

Το γεγονός μάλιστα ότι η πρόεδρος φον ντερ Λάιεν μετέβη μετά την Τουρκία στην Ιορδανία για επίσημη συνάντηση με τον βασιλιά της χώρας, προκαλεί επιπλέον ερωτήματα σχετικά με την προετοιμασία αυτών των αποστολών.

Ο εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ερίκ Μαμέρ δήλωσε ότι οι υπηρεσίες πρωτοκόλλου της Επιτροπής δεν εμπλέκονταν άμεσα στην συνάντηση με τον Τούρκο πρόεδρο, προσθέτοντας παράλληλα ότι οι εν λόγω υπηρεσίες αποφεύγουν να εμπλέκονται λόγω των περιορισμών που ισχύουν για την πανδημία. Ωστόσο, ούτε η αντιπροσωπεία της ΕΕ στην Τουρκία δεν συμμετείχε στις προετοιμασίες, σύμφωνα με εσωτερικό σημείωμα της γενικής γραμματείας του Συμβουλίου.

Μια ημέρα πριν από το διάσημο πλέον «Sofagate» συναντήθηκαν οι αρμόδιες διπλωματικές υπηρεσίες του Τούρκου προέδρου και του προέδρου Σαρλ Μισέλ, χωρίς να εκπροσωπείται η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Ο λόγος, σύμφωνα πάντα με την Κομισιόν, ήταν ότι «υπάρχει εμπιστοσύνη» ανάμεσα στα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα».

Σε κάθε περίπτωση το «Sofagate» έχει προκαλέσει πραγματικό σεισμό στην ΕΕ, τόσο για τον τρόπο με τον οποίον λειτουργούν τα κορυφαία αυτά θεσμικά όργανα, όσο και για τον ίδιον τον Τούρκο πρόεδρο Ερντογάν, ο οποίος δέχεται σφοδρότατη κριτική από σύσσωμο των ευρωπαϊκό Τύπο.

Σε αυτό το πλαίσιο οι πολιτικές ομάδες των Σοσιαλιστών και Δημοκρατών και του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, στο θεσμικό όργανο στο οποίο είναι υπόλογοι και οι δύο πρόεδροι, ζητούν να κληθούν και η πρόεδρος φον ντερ Λάιεν και ο πρόεδρος Μισέλ ώστε να εξηγήσουν στην Ολομέλεια του σώματος τί ακριβώς συνέβη στην Άγκυρα.

Την ίδια στιγμή ο πρωθυπουργός της Ιταλίας Μάριο Ντράγκι αποκάλεσε τον Τούρκο πρόεδρο Ερντογάν για πρώτη φορά ευθέως ως «δικτάτορα», λέγοντας ότι αισθάνεται ντροπή για αυτό που αναγκάστηκε να υποστεί η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.