200 χρόνια λησμονιάς – Ανάπλι Μάρτης 1821: Ο φόβος μπροστά στο άγνωστο

Η επέτειος είναι σε λίγες ημέρες. Ευκαιρία για ασκήσεις αυτογνωσίας. Αναζητούμε τις λησμονημένες σελίδες της Ιστορίας μας. Τα κοινωνικά δίκτυα μας δίνουν μια ευκαιρία. Ας την εκμεταλλευτούμε.

άρθρο του Τόλης Κοΐνη

Μάρτης 1821. Ναύπλιο. Οι Τούρκοι το έλεγαν Αναμπολού και το έγραφαν με αραβικό αλφάβητο. Όπως το δείχνει η εικόνα. Οι Τούρκοι αποτελούσαν την πλειοψηφία των κατοίκων της πόλης. Κατά παραχώρηση επέτρεπαν σε λίγους Έλληνες να μένουν εδώ και σε ακόμα πιο λίγους Εβραίους… πριν μερικά χρόνια υπήρχε και μια παροικία Γάλλων εμπόρων, που τους έδιωξαν. Πλήρη πολιτικά δικαιώματα είχαν μόνο οι Τούρκοι, επειδή ήσαν Μουσουλμάνοι.

Πώς πληροφορήθηκαν οι Τούρκοι του Ναυπλίου ότι ξεσπάει Επανάσταση;

Πρώτο, τους είχε προϊδεάσει ο Χουρσίτ Πασάς, όταν πέρασε τον Δεκέμβριο του 1820 από εδώ. Αυστηροποίησε την εφαρμογή των νόμων, δηλαδή των καταπιεστικών κανόνων απέναντι στους αλλοεθνείς και αλλόθρησκους Έλληνες.

Δεύτερο η εμφάνιση της οικογένειας του Καδή του Αγίου Πέτρου, στο λιμάνι. Σε όλη την επαρχία της Κυνουρίας η Τουρκική διοίκηση εκπροσωπείτο από έναν καδή (=δικαστή) που έδρευε στον Άγιο Πέτρο. Η έναρξη της Επανάστασης έγινε (μερικές μέρες πριν από τις 25 Μάρτη) με την σύλληψή του, από τον Αναγνώστη Κονδάκη. Την οικογένειά του την άφησαν ελεύθερη να φύγει. Κατέφυγε στο Ναύπλιο για ασφάλεια… Παρέμεινε εδώ σε όλη την διάρκεια της πολιορκίας. Τον Καδή, τον έφεραν οι Έλληνες αιχμάλωτο στο Ναύπλιο, τον Μάρτη του 1822. Τον απελευθέρωσαν στη διάρκεια των διαπραγματεύσεων παράδοσης της πόλης τον Μάϊο του 1822.

Τρίτη ειδοποίηση ήρθε από έναν Σελήμ εφέντη, Τούρκο Ναυπλιώτη, που είχε κτήματα και στα Καλάβρυτα. Αυτός ήταν παρών σε μια από τις πρώτες επιθέσεις των Ελλήνων σε εκείνα τα μέρη. Γύρισε κακήν-κακώς στο σπίτι του στο Ναύπλιο και έσπειρε τον φόβο.

Η μόνη κίνηση των Τούρκων θα μπορούσε να ήταν η σύλληψη του Μητροπολίτη, γιατί ελλείψει άλλων πολιτικών θεσμών εκπροσωπούσε τους Έλληνες της Αργολίδας. Όμως ο Μητροπολίτης Γρηγόριος για να καθησυχάσει τους κατακτητές είχε  ο ίδιος παρουσιαστεί στην Τρίπολη ως όμηρος.

Οι Τούρκοι είχαν στο Ναύπλιο φρουρά περί τους 800 άνδρες. Οι περισσότεροι ήταν Γενίτσαροι και λιγότεροι Τουρκαλβανοί μισθοφόροι. Με την επιστράτευση των ντόπιων σχημάτιζαν ένα στράτευμα περί τους 1500 οπλοφόρους με πολυπληθές ιππικό και πυροβόλα, που θα μπορούσαν να συντρίψουν την Επανάσταση στο ξεκίνημά της. Υστερούσαν στο ότι δεν είχαν πλεούμενα. Θα μπορούσαν να οργανώσουν ένα πογκρόμ στο Άργος (δεν υπήρχαν ένοπλοι Έλληνες, αλλά ειρηνικοί καταστηματάρχες και αγρότες) και να διασφαλίσουν τους Μύλους (για προμήθεια σταριού), την Άρια (για ύδρευση) και τον Αχλαδόκαμπο (για επικοινωνία με την πρωτεύουσα του Πασαλικιού).

Οι Τούρκοι αδράνησαν. Φοβήθηκαν τον όγκο δυνάμεων των Ελλήνων. Φοβήθηκαν περισσότερο από άγνοια. Παρέμειναν κλεισμένοι στα φρούρια του Ναυπλίου, περιμένοντας βοήθεια. Μετά από τόσα χρόνια καταπίεσης οικονομικής (όλες οι πλουτοπαραγωγικές πηγές στα χέρια τους και οι Έλληνες δούλευαν για λογαριασμό τους), θρησκευτικής (οι Μουσουλμάνοι περισσότερα δικαιώματα από τους Ορθόδοξους) και εθνικής (δεν υπήρχε για αυτούς Ελληνικό έθνος, αλλά ραγιάδες και γκιαούρηδες Ρωμιοί) τώρα έβλεπαν όλο αυτό το σύνολο να εξεγείρετε και να παίρνει θέση μάχης.

Ο Μεχμέτ Σελήμ Πασάς, Μουχαβούζης (=διοικητής του Ναυπλίου) δεν ήθελε να απομακρυνθεί ο στρατός του, μήπως και βρεθεί κυκλωμένος.

Δεν είμαστε σίγουροι ότι είχε πληροφορηθεί την εξέγερση στην Ερμιονίδα. Οι δυο Αρχιμανδίτες είχαν ευλογήσει την Επαναστατική σημαία και φρόντισαν την μεταφορά των ενόπλων πιο κοντά στο Ναύπλιο. Άλλοι με τα πόδια από τα Δίδυμα και άλλοι με πλεούμενα αποβιβάστηκαν στο Χαϊντάρι(=Δρέπανο). Η συγκέντρωση εκεί κράτησε κανά δυο μέρες. Οι Τούρκοι δεν βγήκαν από το Ναύπλιο να τους αντιμετωπίσουν. Ούτε έφτιαξαν εξωτερική γραμμή αμύνης.

Αντίθετα οι Έλληνες προχώρησαν και κατέλαβαν (αμαχητί;) το λόφο που είναι χτισμένο το Σπαντζίκου (=Λευκάκια). Η αδράνεια των Τούρκων συνεχίστηκε. Στο Άργος ένας μεθυσμένος Τούρκος άρχισε να πυροβολεί με τις πιστόλες του στο παζάρι και οι ομοεθνείς του τρόμαξαν και έφυγαν τρέχοντας στο Ναύπλιο. Μετά δυο μέρες μια μικρή ενέδρα στην Δαλαμανάρα, τους ανάγκασε να μεταφέρουν οικογένειες και ό,τι άλλο μπορούσαν στο Ναύπλιο.

Ο κλοιός έσφιγγε. Οι Τούρκοι αδρανείς πίσω από την ασφάλεια των φρουρίων. Από το Σπαντζίκου, οι Έλληνες προωθήθηκαν στο Κατσίγκρι (=Άγιος Αδριανός). Εκεί έφτιαξαν το βασικό τους στρατόπεδο. Ήταν θέση φύσει οχυρά και είχαν διαρκή εποπτεία των κινήσεων έξω από το Ναύπλιο. Μετά από ένα μήνα, οι Σπετσιώτες με καταδρομική ενέργεια κατέλαβαν τους Μύλους και τον Ιούνιο, με εξόρμηση από το Κατσίγκρι, κατελήφθη και η Άρεια.

Ο φόβος τους μπροστά στο άγνωστο, τους οδήγησε σε μία θανάσιμη παγίδα, μέσα σε λίγες μέρες κατάλαβαν πως ήταν αποκλεισμένοι από στεριά και θάλασσα.

Αυτή ήταν η δικιά μας «25 Μαρτίου»… αυτή θα έπρεπε να τιμήσουμε .

ΥΓ1: Μην αρχίσετε τις κακίες του στυλ, εάν τις τιμούσαμε θα είχαν καταφθάσει όλοι οι «επίσημοι» και μάλλον προσβολή στην μνήμη των αγωνιστών θα πετυχαίναμε.

ΥΓ2: Στη συλλογή διηγημάτων που έβγαλα το καλοκαίρι, με τον τίτλο «Οι Οθωμανίδες κυρίες του Ναυπλίου», κάτι προσπάθησα να περιλάβω από τα γεγονότα εκείνης της εποχής. Όμως τα 200 χρόνια λησμονιάς απαιτούν πολλά περισσότερα.

ΥΓ3: Περιμένω το τέλος των περιοριστικών μέτρων (=λοκντάουν) για να κάνω την επίσημη παρουσίαση του βιβλίου.