“Δύο πρίγκηπες στ’ Ανάπλι “ γράφει ο Τόλης Κοΐνης

Πριν 200 περίπου χρόνια… Τα θυμόμαστε με τις φτωχές μας τις φωνές, γιατί με κύμβαλα αλαλάζοντα ο χορός των αναθεωρητών της ιστορίας θέλει να μεταλλάξει την εθνική μνήμη.

Όχι, δεν την “ψωνίσαμε” ότι είμαστε οι θεματοφύλακές της. Αλλά χρησιμοποιούμε το μέσο για να ξαναθυμίσουμε…

Μια μέρα του Ιούνη του 1821, οι Τούρκοι του Αναπλιού, είδαν να χαλαρώνει ο θαλάσσιος αποκλεισμός από τα Σπετσιώτικα καράβια, το χάρηκαν γιατί κατάφερε να πιάσει στο λιμάνι ένα πλοίο με Αυστριακή σημαία (από Βενετία ή Τεργέστη) και να φέρει τρόφιμα. Αλλά και οι ¨Ελληνες χαίρονταν, είχαν μαζευτεί απέναντι, στο Άστρος, να υποδεχτούν έναν Πρίγκηπα !!!!.

Ερχόταν με το πλοίο του Ευστρατίου ή Καραβοκύρη, από τις Κυδωνιές (οικογένεια που έμεινε και πρόκοψε στο Ναύπλιο), διέσχισε όλη την Αυστροουγγρική αυτοκρατορία με ψεύτικα χαρτιά, με δυό κρατούμενους (πιθανούς ρουφιάνους, που δεν τους σκότωσε), είχε βάλει υποθήκη την προσωπική του περιουσία στην Ρωσσία (τώρα Μολδαβία-Ουκρανία), και ερχόταν ως εκπρόσωπος του αδελφού του της “Υπερτάτης Αρχής της Φιλικής Εταιρίας”.

Ο Πρίγκηπας δεν έμοιαζε με τον …Πέτρο Φυσούν, που τον είδαμε στο σινεμά. Ήταν ένας κοντός, καραφλός, ασθενικός νεαρός με φλογερή ψυχή. Τον βασάνιζε ένα κληρονομικό αυτοάνοσο που παρέλυε –κυριολεκτικά- τους μυς του. Η πραγματική του μορφή είναι στην αριστερή εικώνα.

Με το που ήρθε στην Πελοπόννησο άρχισε η πρώτη πολιτική σύγκρουση: Από την μια η Φιλική Εταιρία και οι “κλεφτοκαπεταναίοι” και από την άλλη οι έχοντες τις κληρονομηθέντες από τους Οθωμανούς “τοπικές εξουσίες” (Επίσκοποι και προύχοντες). Για να διοικήσεις την Επανάσταση, πρέπει να την χρηματοδοτήσεις. Για να την χρηματοδοτήσεις, πρέπει να εισπράξεις φόρους και να τους αποδώσεις. Η Πελοποννησιακή Γερουσία (γάτοι με πέταλα) ήξεραν να εισπράττουν το χαράτσι και να βγάζουν και ένα δικό τους κέρδος, δεν θα άφηναν να τους πάρει την δουλειά ένας Πρίγκηπας.

Τους ήρθε τότε ένας άλλος “Πρίγκηπας”, ο εικονιζόμενος δεξιά, ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος. Αυτός τους είπε: “Κρατήστε την τοπική εξουσία και αφήστε με εμένα πρωθυπουργό!!!” Τσίμπησαν… το δέχτηκαν… πολύ αργά κατάλαβαν τι έκαναν. Τον Δεκέμβρη του 1821, γέμισε το Άργος από “μαϊμού” παραστάτες εθνοσύμβουλους. Αναγνωρίστηκαν ότι εκφράζουν περιφέρειες που δεν είχαν επαναστατήσει, που δεν είχε γίνει καμία εκλογική διαδικασία. Μπήκαν στον Αγιάννη (δεν είχε ολοκληρωθεί ακόμα η εκκλησία) και έδωκαν τον όρκο, δολοφόνησαν και έναν αντίπαλό τους (τον Αντώνη Οικονόμου στην γέφυρα του Ξεριά) και για να μην προκαλέσουν τον λαό και ξεσηκωθεί, τα μάζεψαν και πήγαν στην Πιάδα (=Νέα Επίδαυρος).

Με αυτή την πλεκτάνη, τέλειωσαν την Φιλική Εταιρεία, έφτιαξαν ένα Εκτελεστικό της κακιάς ώρας, ψήφισαν και ένα δυσλειτουργικό – αν και φιλελεύθερο- Σύνταγμα. Πρόεδρος του Εκτελεστικού ο Μαυροκορδάτος και του Βουλευτικού ο Υψηλάντης.

Επειδή αναφερόμαστε σε Πρίγκηπες, να το ξεκαθαρίσουμε. Ο Σουλτάνος διόριζε στην σημερινή Ρουμανία, δυο Χριστιανούς Ορθόδοξους, ηγεμόνες. Εντελώς δοτούς και υποτακτικούς του. Έναν στο Βουκουρέστι και έναν στο Ιάσιο. Οι γιοί τούτων ελάμβαναν τον τίτλο του πρίγκηπα (αν και δεν είχαν δικαίωμα διαδοχής!!!!). Ο Υψηλάντης ήταν γιος τέτοιου ηγεμόνα, ο Μαυροκορδάτος δεν ήταν (είχε θείο από την μάνα του και προπάππου ηγεμόνες).

Ο Υψηλάντης μεγάλωσε στην Ρωσία (όπου είχε καταφύγει ο πατέρας του όταν τον απέλυσε ο Σουλτάνος), σπούδασε στρατιωτικός στην Γαλλία και είχε αρχίσει μια καριέρα στον τσαρικό στρατό. Ο Μαυροκορδάτος μεγάλωσε στην Πόλη, σπούδασε (αδιευκρίνηστο) διοικητικές επιστήμες, μιλούσε ξένες γλώσσες και δούλευε ως υπάλληλος του θείου του στο Βουκουρέστι μέχρι που απέλυσε τον θείο του ο Σουλτάνος και κατέφυγε στην Ιταλία.

Ο Μαυροκορδάτος ήταν γάτα στις πολιτικές πλεκτάνες, αλλά ανύπαρκτος στον πόλεμο. Ο Υψηλάντης το αντίθετο. Ήρωας στις μάχες, αλλά ήπιος και απόλυτα δημοκρατικός στις πολιτικές διαδικασίες.

Ο Υψηλάντης στάθηκε παληκάρι, όταν ήρθε ο Δράμαλης στην Αργολίδα. Ανέλαβε την επικίνδυνη αποστολή να οχυρωθεί στη Λάρισα του Άργους για να καθυστερεί τους εισβολείς. Η Λάρισσα τότε ήταν ένα παροπλισμένο φρούριο χωρίς κανόνια, ήταν ήδη ένα “παλιόκαστρο”, δλδ φτιαγμένο για μεσαιωνικό πόλεμο και όχι για σύγχρονο. Η αποστολή ήταν άκρως επικίνδυνη. Οργάνωσε την έξοδο και οδήγησε ένα στράτευμα πάνω στο Αγιονόρι. Εκεί αρρώστησε από την αυτοάνοση μυασθένεια. Έστειλε όλους τους στρατιώτες του με τον Νικηταρά και τον Παπαφλέσσα στα Δερβενάκια και παρέμεινε εκεί με ψηλούς πυρετούς.

Ο Μαυροκορδάτος, ως ο παλιός ο Λάμαχος, μπλαμπλαμπλα Δημοκρατία, μπλαμπλαμπλα με εκλέξανε, καβάλησε το καλάμι, οργάνωσε εκστρατεία στην Ήπειρο, κατέστρεψε τον στρατό μας στην μάχη του Πέτα, δεν τόλμησε να εμφανιστεί στην Πελοπόννησο, όπου θα τον καθαιρούσαν, έμεινε στο Μεσολόγγι, χάρις στον Μπότσαρη και τον Μακρή η πόλη σώθηκε και όπως είναι φυσικό ήθελε να καρπωθεί την νίκη.

Ο Μαυροκορδάτος όμως είχε μέσα του το στοιχείο της επιβίωσης. Έκανε πίσω. Έβαλε μπροστά έναν εφοπλιστή από την Ύδρα (ό,τι έγιναν μετά από χρόνια στις ΠΑΕ…) και βρήκε σύνδεσμο με την Αγγλία (τότε δεν λέγανε για Ιντέλιτζενς Σέρβις και άλλα τέτοια κομμουνιστικά!!!) τον γαμπρό του τον Σπυρίδωνα Τρικούπη. Στόχος τους ήταν να γίνει η Έλλαδα μια προστατευόμενη χώρα από το Αγγλικό στέμμα και αυτοί κυβερνήτες της. Ο μόνος που αντέδρασε σε αυτή την υποδούλωση ήταν ο Υψηλάντης. Αποτέλεσμα του αφαίρεσαν τα πολιτικά δικαιώματα.

Ο Υψηλάντης συνέχισε την στρατιωτική του καριέρα, ένδοξα. Μάχη Μύλων, μάχη Πέτρας, με την μια έσωσε το Ναύπλιο και με την άλλη κατοχύρωσε την απελευθέρωση της Βοιωτίας.

Ο Μαυροκορδάτος συνέχισε να είναι ο εκπρόσωπος των Άγγλων στην Ελλάδα (μαζί με τον γαμπρό του)… Ο, οπαδός του, Άγγλος ιστορικός Γεώργιος Φίνλεϋ έγραψε την καταπληκτικώτερη κριτική γιαυτόν: Πέντε φορές έγινε πρωθυπουργός και τις πέντε διέψευσε τις ελπίδες….

Το αποτύπωμά τους στο Ανάπλι: Ο Υψηλάντης διέμενε στο σπίτι, που είναι τώρα η πανσιόν “Δίας”, στην οδό Παπανικολάου. Αναρτώ αυτή την φωτογραφία γιατί φαίνεται το παράθυρο, όπου πέρασε την τελευταία του πίκρα στην πόλη μας. Άρρωστος και καταβεβλημένος παρακολούθησε την κορύφωση του εμφύλιου σπαραγμού: Τον τυφεκισμό του Μαυρομιχάλη, παλαιού του συμπολεμιστή αλλά και δολοφόνου του Καποδίστρια. 

Το μνημείο στον τάφο του δεν το έφτιαξε ούτε ο Δήμος, ούτε το Κράτος… η οικογένειά του το έφτιαξε στο σημείο που φαίνεται στην φωτό. Για άγνωστο λόγο το μεταφέραμε στην Πλατεία Τριών Ναυάρχων… (Το στόλισε με αφίσσα η ΟΝΝΕΔ στις εκλογές του 74, και μετά γράφτηκε ένα κόκκινο 17%, εμείς το σεβαστήκαμε).

Το αποτύπωμα του Μαυροκορδάτου, αν και μεγαλειώδες είναι δυσδιάκριτο. Όπως βλέπεται έχω βάλει την φωτό της οδού Μπουμπουλίνας (φωτό του 44 με τις καταστροφές των υποχωρούντων Γερμανών). Η οδός αυτή το 1821 δεν υπήρχε!!! Χάρις όμως τον Μαυροκορδάτο φτιάχθηκε το 1832… Αφού σκότωσαν τον Καποδίστρια και έφτιαξαν το “Συνταγματικό” ένα μισθοφορικό στράτευμα οι Αγγλόφιλοι και Γαλλόφιλοι, εισέβαλαν στο Ανάπλι…

Για να πληρώσουν μισθούς και λουφέδες στους πάσης φύσεως τραμπούκους που είχαν στρατολογήσει, τίναξαν το δημόσιο ταμείο στον αέρα. Ο Μαυρκορδάτος βρήκε την λύση… Πουλάμε σε οικόπεδα την παραλιακή ζώνη του Αιγιαλού και εισπράττουμε!!!! Χάρις σε αυτόν υπάρχουν τα σημερινά παραλιακά μαγαζιά!!!!!