Μικροϊστορία Ναυπλίου – Το «κατάστημα» στο Παλαμήδι

Ίσως οι περισσότεροι έχετε προσέξει σε παλιές φωτογραφίες ένα πέτρινο διώροφο κτήριο στο Παλαμήδι. Το κτήριο αυτό ονομαζόταν «κατάστημα». Κτίστηκε το 1835, στα πρώτα χρόνια του Όθωνα στην Ελλάδα.

Στην αρχή, οι Βαυαροί είχαν τοποθετήσει εκεί αργαλειούς και οι ελαφροποινίτες κρατούμενοι έφτιαχναν κλινοσκεπάσματα. Το κτήριο εγκαταλείφθηκε το 1855. Πολύ αργότερα το Μάρτιο του 1900 σε μια ομιλία του δηλιγιαννικού βουλευτή Ηλία Ποταμιάνου στη βουλή, για τον προϋπολογισμό γίνεται αναφορά για το εργοστάσιο στις φυλακές. Εκεί αναφέρεται στα έξοδα του προϋπολογισμού σε σχέση με τις φυλακές και την ανάγκη εργασίας των φυλακισμένων. Σαν παράδειγμα κακής πολιτικής αναφέρει ότι πωλήθηκαν οι αργαλειοί που οι κρατούμενοι έφτιαχναν κλινοσκεπάσματα σε δημοπρασία για καύσιμο ύλη: «Οι Βαυαροί είχαν συστήσει εργοστάσιο κλινοσκεπασμάτων δι΄ εγχωρίου ερίου αρίστων την ποιότητα και εχόντων αντοχήν μείζονα των 30 ετών».

Το κτήριο χρησιμοποιήθηκε ως ποινητήριο και από το 1885 ως χώρος φυλακής καταδίκων με μικρές ποινές.
Το 1899 έγιναν εργασίες ριζικής επισκευής και το κτήριο φιλοξενεί πλέον καταδίκους, μέχρι το τέλος της λειτουργίας των φυλακών στο Παλαμήδι, τον Αύγουστο του 1923.

Το 1936, στον νεοϊδρυθέντα Ελληνικό Οργανισμό Τουρισμού (Ε.Ο.Τ.) συμμετέχει και ο ναυπλιώτης Κωνσταντίνος Λογοθετόπουλος, καθηγητής πανεπιστημίου και μετέπειτα πρωθυπουργός μιας διορισμένης από τους Γερμανούς κατοχικής κυβέρνησης (2 Δεκεμβρίου 1942 έως 7 Απριλίου 1943). Ο Ε.Ο.Τ. αναλαμβάνει την προσωρινή διαχείριση του Παλαμηδίου από τα δημόσια κτήματα. Πρόταση του Λογοθετόπουλου είναι να γίνουν επισκευές στο κάστρο και το «κατάστημα» να μετατραπεί σε ξενώνα επισκεπτών. Είχε προηγηθεί, τον Ιούνιο του 1936, η χορήγηση σχετικής άδειας από το τμήμα αρχαιολογίας του υπουργείου Παιδείας.

Τον Ιούνιο του 1957, εγκρίνεται το πρόγραμμα τουριστικών έργων, που περιλαμβάνει εργασίες ανάδειξης στο κάστρο.

Τον Δεκέμβριο του 1958, με απόφαση του Ε.Ο.Τ. και τη μεσολάβηση του ναυπλιώτη μέλους του, Εμμανουήλ Δαλαμάγκα, εγκρίθηκε ποσό 1.000.000 δραχμών για εργασίες στο Παλαμήδι. Σε αυτές περιλαμβάνονται χώρος στάθμευσης, πέτρινες κλίμακες, διαμορφώσεις εξωτερικών χώρων, αναψυκτήριο, υδατοδεξαμενή, αντλία νερού. 200.000 δραχμές δόθηκαν για την κατεδάφιση των κτισμάτων που χρονολογούνταν μετά το 1713, μεταξύ αυτών και το «κατάστημα». Ταυτόχρονα εκτελείται από τον μηχανικό Κ.Κούρτη και το έργο ασφαλτόστρωσης του δρόμου Πρόνοια – Παλαμήδι.

Τον Φεβρουάριο του 1959, υπογράφεται σύμβαση του Ε.Ο.Τ. με γαλλική εταιρεία για να λειτουργήσει στην Ακρόπολη η παράσταση «Ήχος και Φως». Στην ίδια εταιρεία ανατέθηκε η μελέτη για να λειτουργήσει αντίστοιχο πρόγραμμα και στο Παλαμήδι. Δεν υλοποιήθηκε ποτέ.

Τον Μάιο του 1959, ο Ε.Ο.Τ. εξαγγέλλει νέο πενταετές πρόγραμμα τουριστικής ανάπτυξης, στο οποίο περιλαμβάνεται και το Παλαμήδι.

Τον Δεκέμβριο του 1960, αποπερατώθηκε το αναψυκτήριο και οι εργασίες ανάδειξης του κάστρου Παλαμηδίου. (2019 και το Παλαμήδι δεν έχει αναψυκτήριο. Έχει κλείσει εδώ και 24 χρόνια, από το 1995.)

Το Παλαμήδι λειτουργεί ως οργανωμένος αρχαιολογικός χώρος από την περίοδο 1964-1965.
Σήμερα, ο αρχαιολογικός χώρος Παλαμηδίου είναι το κάστρο με το μεγαλύτερο αριθμό επισκεπτών στην Ελλάδα. Πάνω από 225.000 άτομα επισκέφτηκαν το Παλαμήδι το 2018.