To μεγάλο πράσινο τείχος της Αφρικής (!) κτίζεται εδώ και μια 10ετία

Ενα τείχος διαφορετικό από τα άλλα χτίζεται εδώ και μία δεκαετία κάτω από τον καυτό αφρικανικό ήλιο. Εκτείνεται σε μήκος 8.000 χλμ., από τις δυτικές ακτές της Σενεγάλης έως τις ανατολικές ερημικές παραλίες του Τζιμπουτί, και στην οικοδόμησή του συμμετέχουν πάνω από 20 κυβερνήσεις της Αφρικής. 

Ο λόγος για το Μεγάλο Πράσινο Τείχος, μια λωρίδα πρασίνου και δενδρυλλίων ανθεκτικών στην ξηρασία, που θα διασχίζει το νότιο κομμάτι της ερήμου Σαχάρα και αποτελεί ένα από τα πιο φιλόδοξα περιβαλλοντικά προγράμματα παγκοσμίως. Με την ολοκλήρωσή του, το πράσινο τείχος θεωρείται ότι θα συμβάλει δραστικά στον περιορισμό των επιπτώσεων που επιφέρουν οι κλιματικές αλλαγές στην υποσαχάρια Αφρική και θα αποτελεί το μεγαλύτερο οικοσύστημα χλωρίδας στον πλανήτη.

Την φιλόδοξη πρωτοβουλία περιβαλλοντικής αποκατάστασης εισήγαγε το 2008 η Αφρικανική Ενωση, έπειτα από αίτημα του πρώην προέδρου της Μπουρκίνα Φάσο, Τόμας Σανκάρα. Η ξηρή περιοχή στην οποία σχεδιάζεται το τείχος των δενδρυλλίων δεν ήταν πάντοτε έρημη – για δεκαετίες αποτελούσε πλούσια όαση πρασίνου, εξαιρετικά σημαντική για τη γεωργία και τις καλλιέργειες της αφρικανικής ηπείρου. Ωστόσο, η καταστροφική εξίσωση της αύξησης του πληθυσμού, της κακής διαχείρισης του εδάφους και της κλιματικής αλλαγής σταδιακά μεταμόρφωσε την περιοχή σε μια άγονη και υποβαθμισμένη λωρίδα γης.

Τα προβλήματα που δημιούργησε η ερημοποίηση του εδάφους είναι αμέτρητα, από την έλλειψη τροφίμων και καθαρού νερού μέχρι και τη βία και τις διαμάχες λόγω της συρρίκνωσης των φυσικών πόρων.

Στη δεκαετία που πέρασε από τα πρώτα βήματα για τη δημιουργία του Μεγάλου Πράσινου Τείχους, η πρωτοβουλία έχει αντιμετωπίσει ουκ ολίγες προκλήσεις, και ως αποτέλεσμα σήμερα μόλις το 15% της έκτασης έχει αποκατασταθεί. Ωστόσο, τα οφέλη έχουν αρχίσει ήδη να είναι ορατά για τις χώρες της αφρικανικής ηπείρου. Στη Νιγηρία, όπου 5 εκατομμύρια εκτάρια γης έχουν αποκατασταθεί και βρίθουν από πλούσια βλάστηση, τα κάποτε ξηρά πηγάδια είναι πλέον γεμάτα με πόσιμο νερό, ενώ στη Σενεγάλη, μία από τις φτωχότερες χώρες της Αφρικής, τα 120 εκατομμύρια στρέμματα δενδρυλλίων που φυτεύθηκαν προσφέρουν πλέον γόνιμο έδαφος για την άνθηση της γεωργίας.

Ισως το πιο ενδιαφέρον αποτέλεσμα του τείχους είναι ορατό στην Αιθιοπία, όπου η δενδροφύτευση και η συντήρηση δένδρων έχουν οδηγήσει σε χιλιάδες νέες πηγές εργασίας και εισοδήματος για τους φτωχούς κατοίκους της έρημης περιοχής. Αποτελεί ίσως την καλύτερη απάντηση στο επιχείρημα πως η περιβαλλοντική προστασία δεν συνάδει με την οικονομική ανάπτυξη, που για δεκαετίες εμπόδιζε αντίστοιχες πράσινες πρωτοβουλίες.

Το Μεγάλο Πράσινο Τείχος αναμένεται να ολοκληρωθεί μέχρι το 2030 και έχει ήδη επιτύχει τον στόχο του: να ευαισθητοποιήσει δεκάδες κυβερνήσεις και να αποδείξει πως, παρά τα λάθη του παρελθόντος, ο άνθρωπος μπορεί να αντιστρέψει την καταστροφή που έχει προκαλέσει στο περιβάλλον.