Μια μανταρινιά ανθίζει στις φυλακές Ναυπλίου

-Μας κάνετε να νιώθουμε ωραία και να βλέπουμε τα θετικά μας. Η ζωή αξίζει, είναι πολύτιμη, και αυτόν το δρόμο μας το δείξατε εσείς, είπε σεμνά και με ενθουσιασμό ο κρατούμενος Παναγιώτης.

Στο Κατάστημα Κράτησης Ναυπλίου και στο Αγροτικό Κατάστημα Κράτησης Τίρυνθας το Μεταπτυχιακό του Τμήματος Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου έχει αναλάβει τα τελευταία χρόνια (2016-17 και 2017-18) με πρωτοβουλία της Άλκηστης Κοντογιάννη πρόγραμμα εκπαιδευτικών παρεμβάσεων σε καθημερινή βάση το οποίο διεξάγουν μεταπτυχιακοί φοιτητές, εθελοντές πολίτες Αργολίδας, Αθήνας και άλλων μερών.

Το πρόγραμμα εστιάζεται στη Δραματική Τέχνη στην Εκπαίδευση και στο Θέατρο, ενώ διευρύνεται με άλλες τέχνες και επιστήμες. Ως στοχοθεσία του θέτει την ανάπτυξη ικανοτήτων ζωής στους κρατούμενους για την επανένταξή τους στην κοινωνία, την ευχαρίστηση των εθελοντών και την αλλαγή κλίματος και επικοινωνίας εγκλείστων και εργαζομένων ώστε η Φυλακή να αποβεί ένας γόνιμος τόπος αλλαγής.

Αυτήν την αλλαγή ήρθαν να υπηρετήσουν η Δήμητρα Κουγιά από το Άργος με τον άντρα της Δημήτρη Μπάρλα στις Αγροτικές Φυλακές. Τώρα συνταξιούχοι μετά από ένα πλούσιο παιδαγωγικό έργο, αρκετά νέοι και ενθουσιώδεις, μοιάζει να τους έλειψε η έκφραση της αγάπης προς τους μαθητές και προς τη μάθηση. Ήρθαν στις φυλακές αρχικά με έντονη την επιθυμία να διδάξουν την ελληνική γλώσσα στους έγκλειστους.

Η πλούσια εμπειρία τους καθώς και η ενασχόλησή της μεν Δήμητρας Κουγιά με ομάδες γονέων και προγράμματα ψυχικής στήριξης καθώς δε και του Δημήτρη Μπάρλα με οργάνωση της εκπαίδευσης λόγω της πρώην διευθυντικής του θέσης, των αξιωμάτων στο Διδασκαλικό Σύλλογο Άργους, σε Συλλόγους γονέων και της ειδίκευσής του στην ειδική αγωγή έδωσε μια νέα διάσταση στη διδασκαλία. Ποια είναι αυτή η διάσταση;

Η λέξη είναι ΕΝΔΥΝΑΜΩΣΗ. Αυτοί οι άνθρωποι καταφέρνουν, καταθέτοντας πολύ συναίσθημα και πνεύμα σε αυτή την εργασία, κινούμενοι με απλό γλωσσικό υλικό να μετατρέπουν μεμονωμένες λέξεις σε διανοητικό δημιούργημα το οποίο εκτός της ανάτασης οδηγεί σε διάλογο με τον ίδιο τον εαυτό και στηρίζεται στο θετικό και ενισχυτικό λόγο. Με τον επιδέξιο αυτό χειρισμό των λέξεων επιτυγχάνουν να κινητοποιήσουν τη σκέψη των κρατουμένων, να εκμαιεύσουν και να διαμορφώσουν την αυτοεικόνα τους, να την ενισχύσουν και να τους οδηγήσουν στην ανάπτυξη της αυτοεκτίμησής τους. Πόσο σημαντικό είναι για τους έγκλειστους, που νιώθουν ότι τιμωρήθηκαν ως παραβάτες, και έτσι ίσως δεν θα μπορέσουν στο μέλλον να σταθούν στη ζωή ό,τι και να κάνουν, με μια παρέμβαση να μεταλλάσσεται η θέση τους στον κόσμο και να πιστεύουν ότι έχουν αξία και μπορεί να ενταχθούν στην κοινωνία, αρκεί να το αποφασίσουν και να το προσπαθήσουν. Έτσι λοιπόν προχωρώντας τους στη γλώσσα και χρησιμοποιώντας το γλωσσικό υλικό όχι μόνο για την έκφραση, αλλά και για την ενδοσκόπηση, την προσωπική ανάλυση και την κατανόηση του εαυτού, τους χτίζουν βήμα βήμα την αυτοσυναίσθηση και αυτοεκτίμηση και τους κάνουν να νιώθουν ότι αξίζουν και δεν είναι, όπως μου είπε ένας έγκλειστος, «τα σκουπίδια της κοινωνίας».

Οι δύο εθελοντές – εκπαιδευτές εργάζονται επιδέξια, χέρι χέρι με τους κρατούμενους, τόσο για τον σημερινό τους εγκλεισμό όσο και για την μελλοντική τους επανένταξη.
Η Δήμητρα Κουγιά και ο Δημήτρης Μπάρλας προσφέρουν κάθε εβδομάδα μαθήματα και στα δύο Καταστήματα Κράτησης, Αγροτικές Φυλακές Τίρυνθας και Κατάστημα Κράτησης Ναυπλίου από πέρυσι. Έχουν αποκτήσει τους δικούς τους ένθερμους οπαδούς και στα δύο Καταστήματα. Μάλιστα τα μαθήματά τους συνεχίστηκαν όλο το καλοκαίρι κατ΄εξαίρεση, καθώς όλο το υπόλοιπο πρόγραμμα αναγκαστικά σταμάτησε για να ξαναρχίσει το Σεπτέμβρη.

Ήταν αυτό το καλοκαίρι επίσης που οι δύο εκπαιδευτές ακολούθησαν έναν κρατούμενο που μεταφέρθηκε στις Φυλακές της Πάτρας προκειμένου να τον στηρίξουν στην αλλαγή χώρου της έκτισης ποινής του και να τον ενισχύσουν. Πρόκειται για τον Πάνο, που μας έγραφε ποιήματα όταν ήταν κοντά μας, κάθε μέρα προκειμένου να ξεπεράσει το βάρος της πράξης του, και ο οποίος πήγε στην Πάτρα για να μπορέσει να παρακολουθήσει το Ανοικτό Πανεπιστήμιο. Μια σχέση και μια λεπτομέρεια τόσο σημαντική και σπάνια, ένα έργο τόσο ευαίσθητο και τόσο βαθύ και σημαντικό.

Οι ανθοί της μανταρινιάς στις Φυλακές ευωδιάζουν το χώρο προς το παρόν μέχρι να εξελιχθούν σε υπέροχου χρώματος φρούτα με την ΕΝΔΥΝΑΜΩΣΗ.

Άλκηστις Κοντογιάννη
Ομότιμη Καθηγήτρια ΠΑ.ΠΕΛ., Συντονίστρια του προγράμματος