Πλαστικοί ωκεανοί: Το ΕΚ υποστηρίζει την απαγόρευση πλαστικών μέχρι το 2021

 Πλαστικά αντικείμενα μιας χρήσης, όπως πιάτα, μαχαιροπίρουνα, καλαμάκια, ξυλάκια μπαλονιών ή μπατονέτες θα απαγορευτούν, σύμφωνα με νομοθετική πρόταση που ενέκρινε το ΕΚ την Τετάρτη.

Τα προϊόντα αυτά, στα οποία οφείλεται τουλάχιστον το 70% της θαλάσσιας ρύπανσης, θα απαγορευτούν από τις ευρωπαϊκές αγορές από το 2021 κι έπειτα.

Οι ευρωβουλευτές πρόσθεσαν στον κατάλογο πλαστικών που θα απαγορευτούν από την ευρωπαϊκή αγορά από το 2021 και μετά τις πολύ ελαφριές πλαστικές σακούλες, προϊόντα από οξοδιασπώμενο πλαστικό, όπως σακούλες ή συσκευασίες, και προϊόντα συσκευασίας γρήγορου φαγητού από διογκωμένο πολυστυρένιο.

Εθνικοί στόχοι μείωσης για άλλα μη απαγορευμένα πλαστικά

Τα κράτη μέλη θα πρέπει να μειώσουν έως το 2025 με «φιλόδοξο και βιώσιμο τρόπο» την κατανάλωση πολλών άλλων προϊόντων πλαστικών για τα οποία δεν υπάρχει εναλλακτική λύση. Στα προϊόντα αυτά συμπεριλαμβάνονται οι συσκευασίες χάμπουργκερ μιας χρήσης, οι συσκευασίες σάντουιτς ή συσκευασίες φρούτων, επιδόρπιων ή παγωτών. Τα κράτη μέλη θα εκπονήσουν εθνικά σχέδια για να ενθαρρύνουν τη χρήση προϊόντων κατάλληλων για πολλαπλή χρήση, καθώς και για επαναχρησιμοποίηση και ανακύκλωση.

Άλλα πλαστικά, όπως οι φιάλες ποτών, θα πρέπει να συλλέγονται ξεχωριστά και να ανακυκλώνονται σε ποσοστό 90% μέχρι το 2025.

Φίλτρα τσιγάρων και απολεσθέντα αλιευτικά εργαλεία

Οι ευρωβουλευτές συμφώνησαν ότι τα μέτρα μείωσης θα πρέπει επίσης να καλύπτουν τα απόβλητα από προϊόντα καπνού, ιδίως τα φίλτρα τσιγάρων που περιέχουν πλαστικό. Τα προϊόντα αυτά θα πρέπει να μειωθούν σε 50% έως το 2025 και 80% έως το 2030.

Ένα φίλτρο τσιγάρου μπορεί να μολύνει από 500 έως και 1000 λίτρα νερού, ενώ η αποσύνθεσή του μπορεί να διαρκέσει έως και δώδεκα χρόνια, εάν πεταχτεί στο οδόστρωμα. Αποτελεί το δεύτερο πλαστικό μιας χρήσης που μολύνει περισσότερο.

Τα κράτη μέλη θα πρέπει επίσης να διασφαλίζουν ότι ετησίως συλλέγεται τουλάχιστον το 50% των αλιευτικών εργαλείων που έχουν χαθεί ή εγκαταλειφθεί, τα οποία περιέχουν πλαστικό, με στόχο ανακύκλωσης τουλάχιστον το 15% μέχρι το 2025. Τα αλιευτικά εργαλεία αντιπροσωπεύουν το 27% των αποβλήτων που βρίσκονται στις ευρωπαϊκές ακτές.

Κάνοντας τους παραγωγούς πιο υπεύθυνους

Τα κράτη μέλη θα πρέπει να διασφαλίσουν ότι οι εταιρείες καπνού θα καλύπτουν το κόστος συλλογής των αποβλήτων από τα εν λόγω προϊόντα, συμπεριλαμβανομένης της μεταφοράς, επεξεργασίας και συλλογής απορριμμάτων. Το ίδιο ισχύει και για τους παραγωγούς αλιευτικών εργαλείων που περιέχουν πλαστικό, οι οποίοι θα πρέπει να συμβάλλουν στην επίτευξη του στόχου ανακύκλωσης.

«Εγκρίναμε την πιο φιλόδοξη νομοθεσία για την απαγόρευση των πλαστικών μίας χρήσης. Εμείς είμαστε πλέον υπεύθυνοι για τη διατήρηση μίας σταθερής πορείας στις επερχόμενες διαπραγματεύσεις με το Συμβούλιο, οι οποίες αναμένεται να αρχίσουν ήδη από τον Νοέμβριο. Η σημερινή ψηφοφορία ανοίγει το δρόμο για μια επικείμενη και φιλόδοξη οδηγία. Είναι απαραίτητη για την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος και τη μείωση του κόστους των περιβαλλοντικών ζημιών που οφείλονται στη ρύπανση από πλαστικά στην Ευρώπη, της οποίας το κόστος υπολογίζεται ότι θα ανέλθει σε 22 δισ. ευρώ έως το 2030», δήλωσε η εισηγήτρια Frédérique Ries (Φιλελεύθεροι, Βέλγιο).

Επόμενα βήματα

Η έκθεση που συνέταξε η Frédérique Ries (ALDE, BE), εγκρίθηκε με 571 ψήφους υπέρ 53 κατά και 34 αποχές. Το Κοινοβούλιο θα αρχίσει τις διαπραγματεύσεις με το Συμβούλιο όταν οι Υπουργοί συμφωνήσουν στη θέση τους.

Συμπληρωματικές πληροφορίες

Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, πάνω από το 80% των απορριμμάτων στις θάλασσες είναι από πλαστικό. Τα προϊόντα που καλύπτονται από την εν λόγω απαγόρευση αποτελούν το 70% όλων των ειδών απορριμμάτων που βρίσκονται στις θάλασσες. Λόγω του αργού ρυθμού αποσύνθεσης του, το πλαστικό συσσωρεύεται σε θάλασσες, ωκεανούς και παραλίες εντός της ΕΕ αλλά και παγκοσμίως. Πλαστικά κατάλοιπα βρίσκονται σε θαλάσσια είδη, όπως θαλάσσιες χελώνες, φώκιες, φάλαινες και πουλιά, αλλά και σε ψάρια και οστρακοειδή, και κατά συνέπεια στην ανθρώπινη τροφική αλυσίδα.

Ενώ τα πλαστικά είναι εύχρηστα, προσαρμόσιμα, χρήσιμα και οικονομικής αξίας, χρειάζονται καλύτερη χρήση, επαναχρησιμοποίηση και ανακύκλωση. Όταν τα πλαστικά μετατρέπονται σε απόβλητα, ο οικονομικός τους αντίκτυπος περιλαμβάνει όχι μόνο τη χαμένη οικονομική αξία του υλικού, αλλά και το κόστος καθαρισμού και τις απώλειες στον τουρισμό και την αλιεία.