Σήμα κινδύνου για το βακτήριο «Xylella fastidiosa» που απειλεί αμπέλια και ελιές

«Θέμα τύχης» χαρακτήρισε ο επίτιμος πρόεδρος του Συνδέσμου Εισαγωγέων- Εξαγωγέων Φυτικού Υλικού (ΕΣΕΕΦΥ), γεωπόνος Νίκος Θυμάκης,

το γεγονός ότι δεν έχει ήδη περάσει τα ελληνικά σύνορα το βακτήριο «Xylella fastidiosa», που έχει πλήξει πολλές καλλιέργειες, ακόμη και μεγάλα ελαιόδεντρα, σε χώρες όπως η Ιταλία, η Γαλλία, η Ισπανία και το Βέλγιο.

Μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, ο κ.Θυμάκης κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για την ενδεχόμενη έλευσή του στη χώρα μας μέσω εισαγωγών πολλαπλασιαστικού υλικού και τονίζει: «ειλικρινά δεν βλέπω τον λόγο να φέρνουμε από έξω πολλαπλασιαστικό υλικό, όταν έχουμε ελληνικό και είναι μάλιστα και άριστο».

«Ο Έλληνας φυτωριούχος πρέπει να προστατευθεί και οφείλει να είναι εξαιρετικά προσεκτικός, γιατί αν μας τελειώσει η τύχη και το προαναφερόμενο βακτήριο περάσει τα ελληνικά σύνορα, τότε μιλάμε για καταστροφή -μεταξύ άλλων-της αμπελουργίας και της ελαιοπαραγωγής στη χώρα μας» υπογράμμισε ο κ. Θυμάκης, προσθέτοντας «δυστυχώς εισάγουμε ακόμη μεγάλες ποσότητες φυτωριακού υλικού για κηποτεχνία και άλλα φυτωριακά είδη και από τις χώρες που ξέρουμε ότι έχουμε προσβληθεί με την Xylella fastidiosa».

«Είναι φυσικό και αναμενόμενο κάποιοι να θέλουν να ξεφορτωθούν τα προσβεβλημένα σε ορισμένες περιπτώσεις φυτά τους, όμως οφείλουμε και εμείς να προφυλάξουμε τη χώρα μας» σημείωσε και πρόσθεσε, «συμβουλεύω και συνιστώ στους Έλληνες κηποτέχνες και παραγωγούς την προμήθεια πιστοποιημένων παραγόμενων φυτών εν Ελλάδι από Έλληνες φυτωριούχους. Έχουν καθαρά, φτηνά και σωστά εγκλιματισμένα στις ελληνικές συνθήκες φυτά. Γιατί να ρισκάρουμε, εισάγοντας από τις χώρες που έχει εντοπιστεί το βακτήριο xylella fastidiosa;», διερωτήθηκε.

Ο κ.Θυμιάκης χαρακτήρισε επιβεβλημένη την εντατικοποίηση των ελέγχων στις δύο εισόδους από όπου και δύναται να περάσουν «επικίνδυνα φυτά» στην Ελλάδα, στα λιμάνια της Πάτρας και της Ηγουμενίτσας. «Καθημερινά υπολογίζουμε ότι περνούν από τις προαναφερόμενες πύλες μέχρι και τρία φορτηγά που μεταφέρουν φυτά από τις ύποπτες περιοχές. Θα πρέπει λοιπόν, σε όσα φέρουν τιμολόγια για Ελλάδα, να λαμβάνονται δείγματα, για να γίνονται οι απαραίτητες εργαστηριακές αναλύσεις. Αυτές διαρκούν κάποιες ημέρες (…) Μπορεί σε κάποιους να φαίνεται μεγάλο το διάστημα, αλλά ας αναλογιστούμε σε πραγματικά μεγέθη την καταστροφή για την οικονομία της χώρας μας, εάν το βακτήριο μπει στην Ελλάδα» υποστήριξε.

Τονίζοντας ότι ο φυτοϋγειονομικός ελεγκτής έχει σημαντικό ρόλο, αλλά περιορισμένο στην Ελλάδα, ο κ. Θυμάκης επισήμανε επιπλέον, ότι ως προς τα εξαγωγή φυτά, όπως γίνεται παντού στην ΕΕ, «ο γεωπόνος του φυτωρίου πρέπει να μπορεί πιστοποιεί επιτόπου την ώρα της εξαγωγής την υγεία των φυτών και να μη χρειάζεται κάθε φορά η έλευση του αρμοδίου από την περιφέρεια, γεγονός που τελικά καθυστερεί την όλη διαδικασία ως και δέκα ημέρες και έτσι χάνεται ο πελάτης. Για αυτό τον λόγο απαιτούμε περισσότερους ελέγχους και περισσότερους ελεγκτές».

Ο κ. Θυμάκης επισήμανε μεταξύ άλλων ότι σε γνωστό πάρκο των Αθηνών, εγκαταστάθηκαν πριν δύο χρόνια, περίοδο έξαρσης στην Απούλια του προβλήματος, 46.000 εισαγόμενα φυτά από εκεί, χωρίς μάλιστα να συνοδεύονται από τα «σωστά» φυτοϋγειονομικά διαβατήρια. «Οπως καθίσταται σαφές είναι καθαρά θέμα τύχης το γεγονός ότι κάποιο από αυτά δεν έφερε το βακτήριο Xylella fastidiosa» τόνισε.

Περαιτέρω, ο ίδιος επισήμανε ότι μεγάλο πρόβλημα αποτελεί επίσης το γεγονός ότι στη χώρα μας εισάγουμε μεγάλα ελαιόδεντρα, «πιο φτηνά και κυρίως για λόγους εντυπωσιασμού σε πολυσύχναστα ελληνικά νησιά (όπως Μύκονος και Σαντορίνη), ειδικά από την Ισπανία, όπου και το πρόβλημα είναι σημαντικό και από ‘κει πήγε και στο Βέλγιο (…) Κάποιοι, προτιμούν να πληρώνουν ως 25% φθηνότερα για την εισαγωγή αυτών των δέντρων, χωρίς όμως κανείς τους να λαμβάνει σοβαρά υπόψη του τον τεράστιο κίνδυνο για την ελληνική γεωργία».

Το βακτήριο Xylella fastidiosa
Το βακτήριο Xylella fastidiosa είναι ένα από τα πιο επικίνδυνα βακτήρια των φυτών παγκοσμίως, προκαλώντας ποικιλία ασθενειών, με τεράστιες οικονομικές επιπτώσεις για τη γεωργία. Αναφέρθηκε για πρώτη φορά στο έδαφος της ΕΕ από τις ιταλικές αρχές το 2013, στην περιοχή της Απουλίας, επηρεάζοντας κυρίως ελαιώνες. Με βάση τις επίσημες έρευνες, το υπόλοιπο της ιταλικής επικράτειας εξακολουθεί να θεωρείται ότι είναι απαλλαγμένα από το βακτήριο. Τον Ιούλιο του 2015, οι γαλλικές αρχές ανέφεραν ότι το πρώτο ξέσπασμα του Xylella fastidiosa στο έδαφος τους, στην Κορσική, και αργότερα στην ηπειρωτική Γαλλία.

Τα συμπτώματα που συνδέονται με την παρουσία του Xylella fastidiosa σε φυτά ποικίλλουν σε μεγάλο βαθμό και μπορεί να προκαλέσουν την πλήρη νέκρωση των φυτών μέσα σε λίγα χρόνια, ανάλογα με το είδος του φυτού ξενιστή, τη σοβαρότητα της μόλυνσης και τις κλιματικές συνθήκες.

Υπενθυμίζεται ότι η φυτοϋγειονομική υπηρεσία του Βελγίου γνωστοποίησε στην ΕΕ και στα κράτη- μέλη τη διαπίστωση του επιβλαβούς οργανισμού καραντίνας Xylella fastidiosa σε δύο παρτίδες φυτών ελιάς που διακινήθηκαν από φυτώριο της περιοχής του Αλικάντε (Περιφέρεια της Βαλένθιας) και σε μια παρτίδα φυτών ελιάς που διακινήθηκαν από φυτώριο της περιοχής της Σεβίλλης (Περιφέρεια της Ανδαλουσίας) της Ισπανίας σε φυτωριακή επιχείρηση του Βελγίου. Τα διακινούμενα φυτά συνοδεύονταν από φυτοϋγειονομικά διαβατήρια, τα οποία είχαν εκδοθεί από τις αρμόδιες φυτοϋγειονομικές υπηρεσίες των Περιφερειών της Βαλένθιας και Ανδαλουσίας αντίστοιχα.

Επικροτείται η απόφαση του ΥΠΑΑΤ
«Κατατοπιστικό» και «χρήσιμο» χαρακτήρισε ο κ. Θυμάκης το μέτρο προμήθειας υπηρεσιακών οχημάτων, που προανήγγειλε ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Σταύρος Αραχωβίτης. Ειδικότερα, με ανακοίνωσή του το ΥΠΑΑΤ προανήγγειλε την προμήθεια υπηρεσιακών οχημάτων, προκειμένου να εξοπλίσει τους ελεγκτές των Περιφερειακών Κέντρων Προστασίας Φυτών Ποιοτικού και Φυτοϋγειονομικού Ελέγχου και των Τμημάτων Αγροτικής Ανάπτυξης και Ελέγχων των Διευθύνσεων Αποκεντρωμένων Υπηρεσιών. Στόχος είναι η ενίσχυση της υλικοτεχνικής υποδομής των ελεγκτικών υπηρεσιών του υπουργείου. Πρόκειται για μέτρο που θα βοηθήσει στη βελτίωση και εντατικοποίηση των ποιοτικών και φυτοϋγειονομικών ελέγχων, για την ιχνηλασιμότητα (προέλευση), την υγιεινή των τροφίμων και την υπολειμματικότητα των γεωργικών φαρμάκων.

Βάσει της ανακοίνωσης του ΥΠΑΑΤ, στο επόμενο διάστημα το υπουργείο θα προμηθευτεί με τη μέθοδο της χρηματοδοτικής μίσθωσης 54 αυτοκίνητα. Γι’ αυτό το σκοπό έχει προκηρύξει ηλεκτρονικό ανοικτό διαγωνισμό, με καταληκτική ημερομηνία υποβολής προσφορών την 8η Νοεμβρίου 2018 για τη σύναψη δημόσιας σύμβασης πενταετούς διάρκειας με κριτήριο ανάθεσης την πλέον συμφέρουσα προσφορά, βάσει τιμής. Για τις άμεσες ανάγκες ελέγχου της τρέχουσας εμπορικής περιόδου, εγκρίθηκε από την αρμόδια υπηρεσία το αίτημα μίσθωσης πέντε επιβατικών αυτοκινήτων για διάστημα δύο μηνών. Επιπλέον, τα Περιφερειακά Κέντρα Προστασίας Φυτών Ποιοτικού και Φυτοϋγειονομικού Ελέγχου εξοπλίστηκαν με tablets, ώστε οι ελεγκτές συνδέονται online με τις βάσεις δεδομένων του ΥΠΑΑΤ, αντλώντας στοιχεία απαραίτητα για τη διεξαγωγή των επιτόπιων ελέγχων.