Γιώργος Σκούρας στην «Κ»: «To πρώτο κρασί το έφτιαξα σε γκαράζ»

Στο υπερσύγχρονο οινοποιείο του στο Μαλανδρένι Αργους όλα τα τμήματα είναι σε κατάσταση ετοιμότητας: υποδοχή πρώτης ύλης, πιεστικές μηχανές, χημείο.

Αναμενόμενο, αφού η συγκομιδή των σταφυλιών είναι σε πλήρη εξέλιξη αυτή την εποχή.

Ο Γιώργος Σκούρας δέχθηκε πρόθυμα να μας συναντήσει κάνοντας ένα μικρό διάλειμμα. «Θέρος, τρύγος, πόλεμος;», τον ρωτώ καθώς μπαίνουμε στην αίθουσα γευστικών δοκιμών, με θέα τα αμπέλια. «Φυσικά! Πρέπει να είσαι πάντα σε εγρήγορση, να έχεις καλά αντανακλαστικά, να διαθέτεις όχι μόνο γνώσεις και εργαλεία αλλά και δυνατότητες ιδιαίτερες, όπως το να “μυρίζεις” τον καιρό.

Καλείσαι να αντιμετωπίσεις τον αιφνιδιασμό, που στην περίπτωση του τρύγου προέρχεται από τη φύση. Η φετινή χρονιά το απέδειξε: ξεκίνησε ευοίωνα, τα σταφύλια στα κλήματα ήταν αρκετά και ελπίζαμε ότι θα είχαμε έναν καλό τρυγητό. Ομως, στις αρχές του καλοκαιριού ήρθαν οι βροχές και το χαλάζι, σχεδόν σε όλη τη χώρα. Προκάλεσαν σοβαρές καταστροφές και ευνόησαν την ανάπτυξη ασθενειών όπως ο περονόσπορος. Αν δεν ήμασταν σ’ αυτή την περιοχή, δεν ξέρω τι θα κάναμε. Η Νεμέα μας έσωσε για μία ακόμη φορά!».

Πώς έγινε αυτό; Τι ιδιαίτερο έχει το συγκεκριμένο αμπελοτόπι;

Η ευλογημένη Νεμέα

«Είναι ευλογημένο, γιατί βρίσκεται στην Πελοπόννησο! Το 85% της επιφάνειας της αμπελόεσσας –σύμφωνα με τον Ομηρο– Πελοποννήσου είναι καλυμμένο από βουνά. Οι κορυφές τους λειτουργούν ως φυσικό… ψυγείο. Με τις ψυχρές κατεβασιές τους προστατεύουν τα σταφύλια από τις υψηλές θερμοκρασίες. Κι από την άλλη, τα μαϊστράλια του Κορινθιακού και του Πατραϊκού, μαζί με τα γυρίσματα των αέρηδων του Αργολικού, βοηθούν τον καρπό να μένει στεγνός, χωρίς υγρασία, διατηρώντας τον υγιή. Δεν θα κουραστώ να το λέω: η Νεμέα είναι το καλύτερο αμπελοτόπι της Ελλάδας. Τριάντα δύο τρύγους μετράω εδώ και δεν έχει σταματήσει να με εκπλήσσει και να με συγκινεί».

Είναι απόλαυση να συνομιλεί κανείς με τον Γιώργο Σκούρα. Ανήκει σε μια γενιά Ελλήνων που σπούδασαν στη Γαλλία αλλά επέλεξαν να επιστρέψουν στην πατρίδα. Εργάστηκαν αρχικά στη βιομηχανία του οίνου, αποκτώντας πολύτιμη εμπειρία, και σύντομα άνοιξαν τα δικά τους οινοποιεία, βγάζοντας από τη λήθη εκλεκτές –αλλά επί δεκαετίες παραγνωρισμένες– γηγενείς ποικιλίες. Η άνοιξη του ελληνικού οίνου οφείλεται, εν πολλοίς, στις δικές τους προσπάθειες, στο μεράκι, στην υπομονή, στο όραμά τους.

Ευγενής, καλλιεργημένος, κοσμοπολίτης, ο πρόεδρος του Συνδέσμου Ελληνικού Οίνου (ΣΕΟ) χρησιμοποιεί συχνά τη λέξη «κομψότητα». Αυτή την αρετή, που θέλει να διαθέτουν τα κρασιά του, έχει και ο ίδιος. Είχαμε πολλά να πούμε: για τα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο κλάδος, για το κράτος που δεν βάζει πλάτη, αλλά και για τη γοητεία του αμπελιού, καθώς και τα success stories που γεννάει ακόμα, παρά την κρίση και τις δυσκολίες, το ελληνικό κρασί. Και, φυσικά, για τη δική του συναρπαστική διαδρομή στον χώρο.

Γεννήθηκε και μεγάλωσε στο Αργος. Ο πατέρας του ήταν έμπορος. Από εκείνον κληρονόμησε «τη γνώση του εμπορίου, πώς κλείνει μια δουλειά, τι σημαίνει “υπογράφω μια επιταγή” και “τιμώ την υπογραφή μου”. Και, κυρίως, πώς οφείλει ένας επιχειρηματίας να στέκεται με αίσθημα ευθύνης απέναντι στους ανθρώπους που εξαρτώνται οικονομικά από αυτόν». Τελειώνοντας το Λύκειο, έφυγε για τη Γαλλία, για να σπουδάσει Γεωργία. Γνώρισε, όμως, τον κόσμο του αμπελιού και του κρασιού, μαγεύτηκε από την ομορφιά του και αποφάσισε να σπουδάσει Οινολογία στη Βουργουνδία. «Ημουν ένα… ψάρι μέσα σε μια θάλασσα αμπελώνων. Πήρα το πτυχίο μου, γύρισα στην Ελλάδα και αρχικά συνεργάστηκα με τον Σπύρο Κοσμετάτο, με τον οποίο, το 1984, δημιουργήσαμε το Gentilini, το πρώτο ελληνικό μπουτίκ οινοποιείο. Επειτα αποφάσισα να κάνω κάτι δικό μου. Δεν είχα τίποτα· ούτε χρήματα ούτε κτήματα. Τι με κινητοποιούσε; Το πείσμα μου. Με ένα μικρό ποσό το οποίο μου δάνεισαν οι γονείς μου νοίκιασα 30 στρέμματα, έκανα οινοποίηση σε ξένες δεξαμενές, εμφιάλωση σε χώρους οι οποίοι δεν είχαν προδιαγραφές, όπως σε γκαράζ –ναι, είμαι κι εγώ ένας garagiste του οίνου– και έφτιαξα κρασί!», λέει και γελάει.

Η πρώτη παραγωγή, το 1986, ήταν 6.000 φιάλες. Σήμερα ξεπερνά τις 800.000. Τα κρασιά του Κτήματος Σκούρα ταξιδεύουν στις ΗΠΑ, τον Καναδά, τη Γερμανία, τη Σουηδία, την Αγγλία. Οι εξαγωγές αποτελούν ασφαλιστική δικλίδα σε δύσκολους καιρούς για τα ελληνικά οινοποιεία; «Αναμφισβήτητα. Αλλά οι καλύτεροι πελάτες όλων μας εξακολουθούν να είναι οι Ελληνες. Το υπογράφω! Η εγχώρια αγορά είναι που φέρνει κερδοφορία στις επιχειρήσεις μας. Οι αγορές του εξωτερικού θέλουν κόπο και χρόνο. Απλώς, υπάρχουν μερικές που αποτελούν “σχολείο”.

Οπως η αμερικανική. Εκεί νιώθεις στο πετσί σου τι σημαίνει ανταγωνισμός. Συνειδητοποιείς ότι δεν είσαι μοναδικός· υπάρχουν εκατομμύρια σαν κι εσένα που παλεύουν να έχουν στον ήλιο μοίρα. Kάνεις τον σταυρό σου που υπάρχεις!», λέει ο κ. Σκούρας.

Τα σκήπτρα της αναγνωρισιμότητας και της δημοφιλίας στο εξωτερικό, όπως επιβεβαιώνει ο πρόεδρος του ΣΕΟ, κρατάει το Ασύρτικο, η ποικιλία-σημαία της Σαντορίνης. Από κοντά το Αγιωργίτικο, το Ξινόμαυρο, το Μοσχοφίλερο. «Αλλά και άλλες, λιγότερο γνωστές ποικιλίες, τις οποίες οι οινόφιλοι σε όλο τον κόσμο ανακαλύπτουν και εκτιμούν. Υπάρχουν αναδυόμενες αγορές πολλά υποσχόμενες: της Ιαπωνίας, της Κορέας, της Αυστραλίας. Και, ευτυχώς, ο ελληνικός αμπελώνας διαθέτει απίστευτο πλούτο. Ποιος είχε ακούσει μέχρι πρόσφατα τη Μακρυποδιά;».

Αλλος υπουργός μάς θεωρεί αμπελουργούς κι άλλος βιομήχανους

– Πόσα οινοποιεία υπάρχουν σήμερα στην Ελλάδα;
– Στα μέσα της δεκαετίας του ’80 ήμασταν 70 οινοποιεία. Το 2008, όταν η κρίση άρχισε να μας δείχνει τα δόντια της, υπήρχαν ήδη 500 και σήμερα ξεπερνούν τα 1.400. Δεν θα αργήσουν να φτάσουν τις 2.000. Είναι ευλογία! Νέοι άνθρωποι, σε μια προσπάθεια να βγάλουν ένα μεροκάματο, επέστρεψαν στη γη και δραστηριοποιήθηκαν.

– Η σύμπνοια που χαρακτηρίζει τον κλάδο των οινοποιών πώς επετεύχθη;
– Ηταν ένα όμορφο momentum. Καταλάβαμε ότι για να επιβιώσουμε πρέπει να μιλάμε την ίδια γλώσσα, να είμαστε ενωμένοι. Και έτσι λειτουργούμε. Εχουμε κοινό στόχο, στηρίζουμε το στρατηγικό σχέδιο branding και marketing του ελληνικού κρασιού για την εγχώρια και τις διεθνείς αγορές. Διαθέτουμε την Εθνική Διεπαγγελματική Οργάνωση Αμπέλου και Οίνου (ΕΔΟΑΟ), που όμοιά της δεν υπάρχει στην Ελλάδα ούτε στο λάδι ούτε στη φέτα – πουθενά!

– Ποια είναι τα μεγαλύτερα προβλήματα που αντιμετωπίζετε;
– Είναι πολλά… Η πεπαλαιωμένη νομοθεσία. Τα προβλήματα με τη χρήση γης που έχουν περιορίσει το αμπελουργικό έδαφος και τις άδειες φύτευσης. Ο ειδικός φόρος κατανάλωσης, που πρέπει να καταργηθεί, γιατί, μαζί με τον υψηλό συντελεστή ΦΠΑ, είναι εξοντωτικός. Ταξίδεψα πρόσφατα στην Ισπανία. Δοκίμασα εξαιρετικής ποιότητας κρασιά που πωλούνταν λίγο παραπάνω από 10 ευρώ. Απόρησα. Πώς γίνεται να είναι τόσο φθηνά; Μετά έμαθα ότι πρώτον το ισπανικό κρασί δεν επιβαρύνεται με κανέναν ειδικό φόρο και δεύτερον, επειδή πρόκειται για εθνικό προϊόν, έχει μειωμένο συντελεστή ΦΠΑ 10%, ενώ το δικό μας 24%. Αυτό είναι απάντηση σε όσους ισχυρίζονται ότι τα κρασιά μας είναι ακριβά… Υπάρχει μία ακόμα δυσκολία: ενώ όλες οι επιχειρήσεις μπορούν να χρησιμοποιήσουν εργάτες γης με εργόσημο, οι ανώνυμες εταιρείες, όπως είναι οι οινοποιητικές επιχειρήσεις, δεν μπορούν. Ζητήσαμε από το υπουργείο Εργασίας να άρει αυτόν τον περιορισμό αλλά μάταια. Γίνεται τρύγος χωρίς εργάτες; Και πώς θα τους απασχολούμε; Παράνομα; Αναγκαζόμαστε να φτιάχνουμε άλλες εταιρείες που να αφορούν την καλλιέργεια των αμπελιών. Αστεία πράγματα.

– Νιώθετε ότι το κράτος είναι συμπαραστάτης σας;
– Υπάρχουν τομείς που μας αφήνει εντελώς ακάλυπτους. Η δυστοκία συνεργασίας των υπουργείων είναι εμφανής. Αλλος υπουργός μάς θεωρεί αμπελουργούς κι άλλος βιομήχανους! Κι όμως, ο κλάδος μας δείχνει πώς θα έπρεπε να είναι η γεωργία στην Ελλάδα. Καλλιεργούμε οι ίδιοι τα αμπέλια μας, παράγουμε κρασί, βάζουμε προστιθέμενη αξία στα προϊόντα μας και τα πουλάμε. Ποιος άλλος το κάνει έτσι ολοκληρωμένα; Και αντί να είμαστε φωτεινά παραδείγματα, είμαστε αποδιοπομπαίοι τράγοι.

– Με το «μαύρο» κρασί τι γίνεται;
– Το 60%-70% των ποσοτήτων χύμα κρασιού που υπάρχει στην αγορά διακινείται παράνομα. Κάθε μέρα κάνουμε καταγγελίες στον εισαγγελέα οικονομικού εγκλήματος. Θεωρητικά υπάρχει ενδιαφέρον, αλλά πρακτικά τίποτα δεν γίνεται.

Η νέα γενιά

«Η οινική Ελλάδα θα είναι ακόμη καλύτερη όταν θα έχει πάρει τα ηνία η επόμενη γενιά. Θα έχει πια ωριμάσει», υποστηρίζει. Τα δικά του παιδιά δεν θα αργήσουν να αναλάβουν δράση: ο Δημήτρης έχει πτυχίο Αμπελουργίας-Οινολογίας και εργάζεται προσωρινά στην Καλιφόρνια, η Στέλλα σπουδάζει Οικονομικά. Τι θα συμβούλευε ο Γιώργος Σκούρας ένα νέο παιδί που θέλει να ασχοληθεί με το κρασί; «Δεν θα προσπαθήσω να ωραιοποιήσω την κατάσταση. Οταν ξεκινά κανείς, μόνο δυσκολίες αντιμετωπίζει. Κι αυτό είναι διαχρονικό. Θα σας δώσω ένα παράδειγμα. Σήμερα οι τράπεζες δίνουν ελάχιστα δάνεια. Οταν αποφάσισα να ανοίξω το δικό μου οινοποιείο, δάνεια δίνονταν με ευκολία, αλλά το επίσημο επιτόκιο της Τραπέζης της Ελλάδος ήταν 36%. Τι θα έλεγα, λοιπόν, σε έναν νέο οινοποιό; Να κοιτάζει γύρω του και να εμπνέεται από θετικά παραδείγματα. Με όραμα, εντιμότητα και σοβαρότητα όλα κατακτώνται».

Η συνάντηση

Η σύζυγός του, Ουρανία, ετοίμασε ένα πλατό με φρέσκα σύκα, τυριά και αλλαντικά. Δίπλα τους μας σέρβιρε σπιτικό πετιμέζι από Αγιωργίτικο. Ο Γιώργος Σκούρας άνοιξε μία φιάλη Peplo, το νέο ροζέ του Κτήματος, από Αγιωργίτικο, Syrah και Μαυροφίλερο. Ενα δροσερό, γλυκόπιοτο κρασί, γεμάτο νεύρο, με αρώματα κόκκινων φρούτων, εσπεριδοειδών, λευκών λουλουδιών και μια ιδέα ορυκτότητας.

Oι σταθμοί του

1959
Γεννιέται στο Αργος.

1977
Φεύγει για να σπουδάσει Γεωργία στο Πανεπιστήμιο της Dijon στη Βουργουνδία. Επιλέγει τελικά την Οινολογία.

1986
Ιδρύει το Κτήμα Σκούρα και κυκλοφορεί τον Μέγα Οίνο, τη μέχρι σήμερα «ναυαρχίδα» των ετικετών του.

1997
Φτιάχνει ένα μπουτίκ οινοποιείο μέσα στη ζώνη της Νεμέας, στην τοποθεσία Γυμνό.

2004
Ανοίγει το υπερσύγχρονο οινοποιείο στο Μαλανδρένι.

2016
Πρόεδρος του Συνδέσμου Ελληνικού Οίνου.

Έντυπη