Δύο σενάρια για το γιατί ο Ερντογάν απελευθέρωσε τους δύο έλληνες στρατιωτικούς

Πού οφείλεται η αιφνίδια απελευθέρωση των δύο ελλήνων στρατιωτικών που κρατούνταν για σχεδόν 160 ημέρες στις τουρκικές φυλακές;Χειρονομία καλής θέλησης ή κίνηση τακτικής; 

Η κυβέρνηση, τόσο μέσω του υπουργείου Εξωτερικών όσο και μέσω του Μεγάρου Μαξιμου, έσπευσε να επενδύσει στο γεγονός, αποδίδοντας το από τη μια στις ευρωπαϊκές πιέσεις και από την άλλη στο τετ-α-τετ Ερντογάν με τον Αλέξη Τσίπρα αλλά και στη γενικότερη στάση που κράτησε η ελληνική κυβέρνηση στα ελληνοτουρκικά. Το υπουργείο Εξωτερικών μάλιστα έκανε λόγο και για νίκη της διπλωματίας.

Προσεκτικοί αναλυτές, ωστόσο, επιμένουν πως προφανώς η συγκεκριμένη κίνηση από την πλευρά Ερντογάν εντάσσεται στο πλαίσιο που έχει δημιουργήσει την τελευταία περίοδο η τουρκο-αμερικανική αντιπαράθεση,  με αφορμή τη συνεχιζόμενη κράτηση στη Σμύρνη του αμερικανού πάστορα Άντριου Μπράνσον (που ήταν εκείνη που οδήγησε στις αμερικανικές κυρώσεις προς την Άγκυρα, οι οποίες με τη σειρά τους έστειλαν στο… ναδίρ την τουρκική λίρα αναδεικνύοντας τα προβλήματα της τουρκικής οικονομίας).

Σε αυτό το πλαίσιο, ένα από τα σενάρια που θα μπορούσε να εξηγήσει την κίνηση του Ερντογάν είναι η προσπάθεια του να προετοιμάσει την τουρκική κοινή γνώμη για μια υποχώρηση προς τις ΗΠΑ στο θέμα του κρατούμενου πάστορα, ο οποίος βρίσκεται αντιμέτωπος με κατηγορίες περί «τρομοκρατίας». Υπενθυμίζεται ότι το πρωί της Τετάρτης, το δικαστήριο της Σμύρνης απέρριψε το αίτημα που είχε καταθέσει ο Μπράνσον για άρση του κατ’ οίκον περιορισμού του κατά τη διάρκεια της δίκης του. Την ίδια στιγμή, δημοσίευμα της τουρκικής εφημερίδας Χουριέτ, προανήγγειλε ουσιαστικά εξελίξεις στο θέμα του Μπρανσόν εντός του Σαββατοκύριακου.

Το σενάριο αυτό δείχνει να ενισχύει και το γεγονός ότι η τουρκική δικαιοσύνη προχώρησε και στην αποφυλάκιση του Τανέρ Κιλίτς, του τοπικού προέδρου της Διεθνούς Αμνηστίας. Ο Κιλίτς βρισκόταν στη φυλακή έναν χρόνο με την κατηγορία της υποστήριξης προς τον ιερωμένο Φετουλάχ Γκιουλέν.

Eνα δεύτερο πιθανό σενάριο, που όμως κινείται στην αντίθετη κατεύθυνση, είναι ότι ο Ερντογάν προχώρησε στην συγκεκριμένη κίνηση ενόψει μιας σκλήρυνσης και όχι μιας χαλάρωσης της κόντρας με τις ΗΠΑ. Μπροστά σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο, ο τούρκος πρόεδρος βγάζει από τη μέση ένα μικρό σχετικά “αγκάθι” που έχει μια σημαντική διαφορά με άλλες παρόμοιες περιπτώσεις ξένων υπηκόων που κρατούνται, καθώς στην περίπτωση των Ελλήνων δεν υπήρξε καμία κατηγορία για διασύνδεση με γκιουλενιστές ή το κουρδικό ζήτημα. Την ίδια στιγμή, δεδομένων των τεράστιων πιέσεων που δέχεται η τουρκική οικονομία, ο Ερντογάν πραγματοποιεί και ένα μικρό “άνοιγμα” προς την Ευρώπη, δείχνοντας ένα άλλο πρόσωπο, αλλά και προς τις διεθνείς αγορές στέλνοντας το μήνυμα ότι η τουρκική δικαιοσύνη επιλύει ζητήματα.

Ο τούρκος πρόεδρος μπορεί να είναι απρόβλεπτος, διακρίνεται ωστόσο από και από ένα ισχυρό ένστικτο πολιτικής επιβίωσης. Μια τέτοια περίοδος φαίνεται πως βρίσκεται σε εξέλιξη.