Οι ανοιξιάτικοι ψεκασμοί τα μέτρα προστασίας για τις μέλισσες και η ορθολογική χρήση των γεωργικών φαρμάκων

Έχει ήδη ξεκινήσει η ανθοφορία στον Αργολικό κάμπο και όπως είναι γνωστό από την έναρξη της ανθοφορίας και συγκεκριμένα από τη στιγμή που το ποσοστό της ανθοφορίας (ανοιχτών λουλουδιών) θα φθάσει το 5-10% και μέχρι την ολοκλήρωσή της, απαγορεύονται οι ψεκασμοί στην καλλιέργεια των εσπεριδοειδών με γεωργικά φάρμακα που έχουν στην ετικέτα τους σήμανση επικινδυνότητας για τις μέλισσες.

Επειδή τα τελευταία χρόνια εντοπίζονται νέες εστίες με κτήματα να έχουν μολυνθεί από το ιό της τριστέτσας των εσπεριδοειδών θα πρέπει να δρομολογηθούν τα παρακάτω μέτρα αποφυγής παραπέρα μετάδοσης της ασθένειας με τις αφίδες (μελίγκρες).

Συγκεκριμένα ιδιαίτερα στις ΤΚ Αργολικού, Αγίας Τριάδας, Νέας Τίρυνθας, Ανυφίου, Δαλαμανάρας, Μανεσίου, Πουλακίδας, Χώνικα, Κουτσοποδίου, Μοναστηρακίου, Λάλουκα, Ίναχου και Μυκηνών καθώς και σε γειτονικές περιοχές πρέπει έγκαιρα να εξετάζουν με μεγάλη προσοχή τα κτήματά τους και να αρχίζουν να ψεκάζουν τα πρώτα δένδρα, άμεσα με την πρώτη εμφάνιση των πληθυσμών των αφίδων (μελίγκρες) και να μη περιμένουν να ψεκάσουν ολόκληρα τα κτήματά τους. Αυτό πρέπει να γίνεται προκειμένου να αποτραπεί η παραπέρα μετάδοση του ιού της τριστέτσας από τις αφίδες.

Στις περιπτώσεις λοιπόν αυτές και προκειμένου να αποτραπεί ο κίνδυνος μετάδοσης του ιού της Τριστέτσας των εσπεριδοειδών από τις αφίδες (μελίγκρες) και σε άλλες περιοχές, οι παραγωγοί μπορούν να ψεκάζουν με τα κατάλληλα σκευάσματα και κατά την ανθοφορία, με τις παρακάτω όμως προϋποθέσεις, σύμφωνα με την 5919/62354/13-05-2014 εγκύκλιο του ΥπΑΑΤ για «Βέλτιστες Εργασιακές Πρακτικές Χρήσης Γεωργικών Φαρμάκων»:
α. Τα σκευάσματα που θα χρησιμοποιηθούν δεν πρέπει να αναγράφουν στην ετικέτα τους ότι είναι επικίνδυνα ή πολύ τοξικά για τις μέλισσες. Απαγορεύεται η εφαρμογή γεωργικών φαρμάκων που αναφέρουν επί της συσκευασίας τους επικινδυνότητα στις μέλισσες, όταν η καλλιέργεια ή τα ζιζάνια είναι ανθισμένα, εκτός αν άλλως αναφέρουν οι οδηγίες χρήσης του γεωργικού φαρμάκου
β. Να εφαρμόζονται πιστά τα οριζόμενα επί της συσκευασίας του γεωργικού φαρμάκου, όσον αφορά τις μέλισσες.
γ. Οι ψεκασμοί πρέπει να διενεργούνται αργά το απόγευμα, όταν οι μέλισσες έχουν σταματήσει να πετάνε, καθώς αυτό επιτρέπει να περάσουν μερικές ώρες για να στεγνώσει το ψεκαστικό υγρό.
δ. Εάν είναι απαραίτητος ο ψεκασμός κατά τη διάρκεια της ημέρας, συνιστάται να γίνεται νωρίς το πρωί ή όταν επικρατoύν συννεφιά και δροσερές συνθήκες.
ε. Τέλος τα χρησιμοποιούμενα ακροφύσια του ψεκαστικού μηχανήματος (μπεκ) πρέπει είτε να είναι ειδικού τύπου που μειώνουν το ψεκαστικό νέφος (drift reduction nozzles), είτε να είναι επαρκώς συντηρημένα και ρυθμισμένα για τη μείωση μετακινούμενου ψεκαστικού νέφους.

Επιπλέον σύμφωνα με τα οριζόμενα στην παράγραφο 2 του άρθρου 2 του ν.4036/2012 καθώς και την ΥΑ Ε8 1831/39763/2015(ΦΕΚ Β΄671) τα ψεκαστικά μηχανήματα (βυτία) θα πρέπει να έχουν πιστοποιητικό επιθεώρησης και να συνοδεύονται από αυτοκόλλητο σήμα καταλληλότητας sticker.

Όπως είναι γνωστό σύμφωνα με το Εθνικό Σχέδιο Δράσης που ισχύει από τον Ιούλιο του έτους 2013 πρέπει να εφαρμόζονται μέτρα μείωσης της χρήσης των γεωργικών φαρμάκων ή των κινδύνων σε ειδικές περιοχές.

Ως ειδικές περιοχές ορίζονται αυτές που χρησιμοποιούνται από το ευρύ κοινό ή από ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού, όπως είναι τα δημόσια πάρκα και κήποι, οι αθλητικές εγκαταστάσεις και εγκαταστάσεις αναψυχής, τα σχολεία, οι παιδικές χαρές, οι εγκαταστάσεις υγειονομικής περίθαλψης καθώς και κατοικίες εντός και εκτός σχεδίου πόλης.

Στις περιοχές αυτές εφαρμόζονται κατά προτεραιότητα μέτρα βιολογικού ελέγχου και γεωργικά φάρμακα χαμηλού κινδύνου.
Οι κατ’ ελάχιστον αποστάσεις που πρέπει να τηρούνται μεταξύ ζώνης ψεκασμού γεωργικών φαρμάκων και περιοχής, ορίζονται ως εξής σύμφωνα με την Κ.Υ.Α 8197/90920/22‐7‐2013 (ΦΕΚ Β΄1883) όπως τροποποιήθηκε και ισχύει, είναι οι παρακάτω:

Λεπτομέρειες για τους περιορισμούς αναφέρονται στη με αριθ. 6669/79087/15-7-2015 Απόφαση στην οποία περιγράφονται και τα σκευάσματα με εικονογράμματα σύμφωνα με τον Κανονισμό (ΕΚ) 1272/20008 όπως ισχύει *φπ : φυτοπροστατευτικό προϊόν

Επισημαίνεται ότι ο χρήστης γεωργικών φαρμάκων απαιτείται να διαθέτει πιστοποιητικό Ορθολογικής Χρήσης Γεωργικών Φαρμάκων σύμφωνα με το άρθρο 19 του Νόμου 4036/2012.

Ακόμη σημειώνουμε ότι σύμφωνα με το άρθρο 35 του ν.4036/2012 όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 44 του ν.4235/2014 οι υπεύθυνοι επιστήμονες των καταστημάτων εμπορίας γεωργικών φαρμάκων έχουν την υποχρέωση να παρέχουν γενικές πληροφορίες σχετικά με τους πιθανούς κινδύνους για τον άνθρωπο και το περιβάλλον από τη χρήση των γεωργικών φαρμάκων. Τέτοιες πηγές κινδύνου, είναι η έκθεση του χρήστη, ο ορθός τρόπος αποθήκευσης, ο χειρισμός και η εφαρμογή, η ασφαλής διάθεση του ψεκαστικού διαλύματος που απομένει μετά την εφαρμογή, η διαχείριση των κενών συσκευασίας και οι εναλλακτικές λύσεις χαμηλού κινδύνου. Επιπλέον λόγω της ύπαρξης καλλιεργειών κοντά σε κατοικίες που βρίσκονται εντός ή εκτός οικισμών ή κοντά σε χώρους προστασίας που περιγράφονται στο Εθνικό Σχέδιο Δράσης, οι παραπάνω υπεύθυνοι επιστήμονες θα πρέπει μετά από συνεργασία με τους παραγωγούς που έχουν κτήματα σε αυτές τις περιοχές να επιλέγουν την ορθότερη λύση για την κάθε περίπτωση.

Σημειώνεται ότι τα τελευταία χρόνια υποβάλλονται στην Υπηρεσία μας μέσω των Αστυνομικών Τμημάτων καταγγελίες για ψεκασμούς σε κατοικημένες περιοχές στις οποίες δεν εφαρμόζονται τα κατάλληλα μέτρα για τη μείωση της χρήσης γεωργικών φαρμάκων ή των κινδύνων τους σε αυτές.

Στα πλαίσια της καλής συνεργασίας των μελισσοκόμων με τους παραγωγούς η τοποθέτηση των μελισσοσμηνών σε αγροκτήματα, θα πρέπει να γίνεται μετά από συνεννόηση με τον ιδιοκτήτη του κτήματος.

Σε κάθε περίπτωση πρέπει να τηρούνται οι οδηγίες που αναγράφονται στην ετικέτα αφού στους παραβάτες, προβλέπεται η επιβολή σημαντικών προστίμων, ενώ σε όποιον αρνείται ή παρακωλύει τη διενέργεια ελέγχων από εξουσιοδοτημένα ελεγκτικά όργανα ή αρνείται την παροχή πληροφοριών ή παρέχει ψευδείς ή ανακριβείς πληροφορίες, επιβάλλεται πρόστιμο από χίλια (1.000) έως τριάντα χιλιάδες (30.000) ευρώ και φυλάκιση τουλάχιστον ενός (1) έτους.

Επίσης οι παραγωγοί θα πρέπει να διατηρούν στο αρχείο τους το έντυπο της ηλεκτρονικής καταγραφής για το γεωργικό φάρμακα που προμηθεύονται και να το επιδεικνύουν σε περίπτωση καταγγελίας. Όπως είναι γνωστό, από το Σεπτέμβριο του προηγούμενου έτους ισχύει η υποχρέωση της έκδοσης συνταγής χρήσης γεωργικών φαρμάκων από επιστήμονες που πληρούν τις προϋποθέσεις.

Τέλος οι καλλιεργητές εσπεριδοειδών που πρόκειται να ψεκάσουν θα πρέπει να ενημερώνουν τους κατοίκους, τους εργαζόμενους και τους μόνιμους επισκέπτες της περιοχής, οι οποίοι ενδέχεται να εκτεθούν σε μετακινούμενο ψεκαστικό νέφος από τον ψεκασμό του γεωργικού φαρμάκου, για την πρόθεσή τους αυτή.

Η ενημέρωση αυτή επιτυγχάνεται με την ανάρτηση από τον επαγγελματία χρήστη του «ΕΝΤΥΠΟΥ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΕΝΕΡΓΕΙΑ ΨΕΚΑΣΜΩΝ ΜΕ ΓΕΩΡΓΙΚΑ ΦΑΡΜΑΚΑ» σε σημεία διερχομένων (στύλους της ΔΕΗ, οικήματα γεωτρήσεων, πίνακες ανακοινώσεων κ.λ.π.) κοντά στην καλλιέργεια που πρόκειται να ψεκαστεί, ώστε να επιτυγχάνεται ο στόχος της ενημέρωσης αυτών που ενδιαφέρονται. Στο έντυπο αυτό θα πρέπει να συμπληρώνονται τα παρακάτω σημεία
Α. Ο εκτιμώμενος χρόνος έναρξης του ψεκασμού (π.χ. 15 Απριλίου 2018, πρωί, απόγευμα, ώρα 18:00)
Β. Η θέση της καλλιέργειας όπου πρόκειται να γίνει ο ψεκασμός,
Γ. Τα γεωργικά φάρμακα που πρόκειται να χρησιμοποιηθούν (εμπορική ονομασία) και
Δ. Η σήμανση τοξικότητας ( !(θαυμαστικό), Xn, Xi, κλπ) που αναγράφεται επί της συσκευασίας και οι αντίστοιχες φράσεις κινδύνου (π.χ. «Ερεθίζει το αναπνευστικό σύστημα» κ.α.)
Ιδιαίτερα για την πληρέστερη ενημέρωση των μελισσοκόμων και των κτηνοτρόφων που ενδέχεται να εκτεθούν σε μετακινούμενο ψεκαστικό νέφος από τον ψεκασμό του γεωργικού φαρμάκου, στο έντυπο ενημέρωσης εκτός από τις παραπάνω πληροφορίες Α, Β, και Γ θα συμπληρώνεται και το πεδίο που αφορά και τις επιδράσεις στη δραστηριότητά τους που τυχόν αναγράφονται επί της συσκευασίας του γεωργικού φαρμάκου το οποίο πρόκειται να χρησιμοποιηθεί (π.χ. η βόσκηση επιτρέπεται μετά …ημέρες από το ψεκασμό, ή τα μελίσσια θα πρέπει να παραμείνουν κλειστά παρέχοντας τροφή και νερό για ….., κ.λ.π.)

Ο Προϊστάμενος της Υπηρεσίας

Αγγελική Θεοδώρου