Ευρωπαϊκός Πυλώνας Κοινωνικών Δικαιωμάτων: Κοινωνική προστασία για όλους

Η Επιτροπή εγκαινίασε στις 20/11 τον δεύτερο γύρο συζητήσεων με τις συνδικαλιστικές οργανώσεις και τις οργανώσεις εργοδοτών σε επίπεδο ΕΕ σχετικά με τον τρόπο στήριξης της πρόσβασης στην κοινωνική προστασία για όλους τους μισθωτούς και αυτοαπασχολούμενους.

Πρόκειται για ένα ακόμη σημαντικό βήμα προς την υλοποίηση του Ευρωπαϊκού Πυλώνα Κοινωνικών Δικαιωμάτων, λίγες μόνο ημέρες μετά τη σχετική διακήρυξη από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο και την Επιτροπή κατά την κοινωνική σύνοδο κορυφής στο Γκέτεμποργκ.

Ο κ. Valdis Dombrovskis, Αντιπρόεδρος της Επιτροπής αρμόδιος για το ευρώ και τον κοινωνικό διάλογο, έκανε την εξής δήλωση: «Ο νέος κόσμος της εργασίας δημιουργεί νέες ευκαιρίες. Οι πολίτες θα πρέπει να είναι σε θέση να τις αξιοποιούν και να αισθάνονται προστατευμένοι, ανεξάρτητα από το αντικείμενο της εργασίας τους. Αυτή είναι η λογική που διαπνέει τον πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων. Θέλουμε να διασφαλίσουμε ότι τα συστήματα κοινωνικής προστασίας μας είναι βιώσιμα, επαρκή και δίκαια. Είμαστε τώρα σε διαβούλευση με τους κοινωνικούς εταίρους σχετικά με τους τρόπους με τους οποίους όλοι θα μπορούν να συμβάλλουν σ’ αυτά και να απολαύουν δικαιωμάτων.»

Η κ. Marianne Thyssen, Επίτροπος αρμόδια για την απασχόληση, τις κοινωνικές υποθέσεις, τις δεξιότητες και την εργασιακή κινητικότητα, πρόσθεσε τα εξής: «Η παρούσα Επιτροπή υλοποιεί με σταθερότητα τους στόχους για την ενίσχυση του κοινωνικού χαρακτήρα της Ευρώπης. Σήμερα πραγματοποιούμε πρόοδο σε μία ακόμη συγκεκριμένη πρωτοβουλία στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων. Στον νέο εργασιακό κόσμο όλοι οι εργαζόμενοι πρέπει να έχουν πρόσβαση στην κοινωνική προστασία, είτε αυτοί είναι μισθωτοί με τυπικές συμβάσεις ή με νέους τύπους συμβάσεων είτε αυτοαπασχολούμενοι. Θέλω να εξασφαλίσω ότι όλοι οι εργαζόμενοι καλύπτονται από συστήματα κοινωνικής προστασίας, με βάση τις συνεισφορές τους. Αυτό είναι σημαντικό για να διασφαλίσουμε ότι τα συστήματα κοινωνικής προστασίας μας είναι επαρκή, βιώσιμα και δίκαια προς όλες τις γενιές.»

Το 2016 σχεδόν το 40 % των απασχολουμένων στην ΕΕ ήταν σε άτυπες μορφές απασχόλησης ή σε αυτοαπασχόληση· σύμφωνα με εκτιμήσεις, οι μισοί απ’ αυτούς κινδυνεύουν να μην έχουν επαρκή πρόσβαση στην κοινωνική προστασία και σε συναφείς υπηρεσίες απασχόλησης. Στη σημερινή μεταβαλλόμενη αγορά εργασίας, αναδύονται νέες μορφές εργασίας και οι εργαζόμενοι αλλάζουν όλο και συχνότερα θέσεις εργασίας και καθεστώτα απασχόλησης. Το μερίδιο της άτυπης απασχόλησης και της αυτοαπασχόλησης αυξάνεται στην αγορά εργασίας, ιδίως μεταξύ των νέων.

Σύμφωνα με τις σχετικές αρχές του ευρωπαϊκού πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων, η Επιτροπή έχει στόχο να στηρίξει την πρόσβαση στην κοινωνική προστασία με βάση τις εισφορές για όλα τα άτομα. Λόγω του καθεστώτος απασχόλησής τους, άτομα σε άτυπες μορφές απασχόλησης ή σε αυτοαπασχόληση έχουν ανεπαρκή πρόσβαση και είναι, ως εκ τούτου, εκτεθειμένα σε μεγαλύτερη οικονομική αβεβαιότητα και μειωμένη προστασία κατά των κοινωνικών κινδύνων. Η αντιμετώπιση της πρόκλησης αυτής υλοποιεί τον στόχο του πυλώνα για τη θωράκιση των κοινωνικών μοντέλων μας για το μέλλον και την εξασφάλιση δικαιοσύνης μεταξύ των γενεών, αξιοποιώντας στο έπακρο τον μελλοντικό κόσμο της εργασίας.

Για την επίτευξη αυτού του στόχου, και σύμφωνα με τη Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και με τη δέσμευση της Επιτροπής για τη διεξαγωγή κοινωνικού διαλόγου, η Επιτροπή ζητεί τη γνώμη των κοινωνικών εταίρων, εγκαινιάζοντας το δεύτερο στάδιο της διαβούλευσης με τους κοινωνικούς εταίρους. Οι κοινωνικοί εταίροι έχουν πλέον στη διάθεσή τους 7 εβδομάδες για να ενημερώσουν την Επιτροπή αν είναι πρόθυμοι να διαπραγματευτούν. Παράλληλα, είναι ανοικτή και μια ευρύτερη δημόσια διαβούλευση, με σκοπό να συγκεντρωθούν οι απόψεις όλων των συναφών ενδιαφερόμενων μερών, όπως οι δημόσιες αρχές, οι εταιρείες, οι αυτοαπασχολούμενοι, οι εργαζόμενοι σε πλατφόρμες και η κοινωνία των πολιτών.

Με βάση τα συμπεράσματα αυτών των διαβουλεύσεων, η Επιτροπή προτίθεται να υποβάλει πρόταση κατά το πρώτο εξάμηνο του επόμενου έτους.

Ιστορικό

Η Επιτροπή παρουσίασε τον ευρωπαϊκό πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων ως σύσταση της Επιτροπής, με ισχύ από τις 26 Απριλίου 2017, και ως πρόταση για κοινή διακήρυξη από το Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο και την Επιτροπή. Το κείμενο της διακήρυξης υπογράφηκε από όλα τα μέρη κατά την κοινωνική σύνοδο κορυφής για τη δίκαιη απασχόληση και την ανάπτυξη στο Γκέτεμποργκ της Σουηδίας στις 17 Νοεμβρίου 2017, κατόπιν συζητήσεων μεταξύ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και των κρατών μελών.

Η υλοποίηση του ευρωπαϊκού πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων αποτελεί κοινή ευθύνη σε όλα τα επίπεδα. Από την αρχή της θητείας της, η Επιτροπή έχει υποβάλει διάφορες νομοθετικές προτάσεις για την υλοποίηση του πυλώνα σε επίπεδο ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης πρόσφατης πρότασης για τη βελτίωση της ισορροπίας μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής για τους εργαζόμενους γονείς και φροντιστές. Η Επιτροπή δρομολόγησε επίσης δύο διαβουλεύσεις με τους κοινωνικούς εταίρους —μία για τον εκσυγχρονισμό των κανόνων για τις συμβάσεις εργασίας, και μία για την πρόσβαση στην κοινωνική προστασία για όλους. Κατά το διάστημα 26 Απριλίου-23 Ιουνίου 2017, οι κοινωνικοί εταίροι είχαν την ευκαιρία να εκφράσουν τις απόψεις τους και για τα δύο αυτά θέματα. Το δεύτερο στάδιο για τον εκσυγχρονισμό των κανόνων στις συμβάσεις εργασίας ήταν ανοικτό από τις 21 Σεπτεμβρίου 2017 έως τις 3 Νοεμβρίου 2017.

Στις 20/11 ξεκίνησε το δεύτερο στάδιο της διαβούλευσης σχετικά με την πρόσβαση στην κοινωνική προστασία. Το στάδιο αυτό βασίζεται στην έκβαση του πρώτου σταδίου των συζητήσεων. Παράλληλα, η Επιτροπή εγκαινιάζει δημόσια διαβούλευση και θα διοργανώσει ακροάσεις με τα βασικά ενδιαφερόμενα μέρη, όπως οι εκπρόσωποι των αυτοαπασχολούμενων, της κοινωνίας των πολιτών και των παρόχων κοινωνικής προστασίας.

Η Επιτροπή Juncker έχει αναγάγει σε προτεραιότητα την οικοδόμηση μιας πιο δίκαιης και πιο κοινωνικής Ευρώπης, όπως αποτυπώνεται στις Πολιτικές κατευθύνσεις του Ιουλίου 2014. Στην πρώτη ομιλία του για την Κατάσταση της Ένωσης, τον Σεπτέμβριο του 2015, ο Πρόεδρος Juncker δήλωσε τα εξής: «Πρέπει να επισπεύσουμε τις εργασίες για τη δημιουργία μιας δίκαιης και αληθινά πανευρωπαϊκής αγοράς εργασίας. […] Στο πλαίσιο αυτών των προσπαθειών, θα ήθελα να δημιουργηθεί ένας ευρωπαϊκός πυλώνας κοινωνικών δικαιωμάτων, ο οποίος να λαμβάνει υπόψη τις μεταβαλλόμενες πραγματικότητες στις κοινωνίες της Ευρώπης και στον κόσμο της εργασίας».

Στην πιο πρόσφατη ομιλία του για την κατάσταση της Ένωσης στις 13 Σεπτεμβρίου 2017, ο Πρόεδρος επαλήθευσε τη δέσμευση της Επιτροπής να προχωρήσει στην υλοποίηση του πυλώνα ως αναγκαία προϋπόθεση για τη δημιουργία μιας βαθύτερης, δικαιότερης και πιο κοινωνικής εσωτερικής αγοράς: «Αν θέλουμε να αποτρέψουμε τον κοινωνικό κατακερματισμό και το κοινωνικό ντάμπινγκ στην Ευρώπη, τότε τα κράτη μέλη θα πρέπει να εγκρίνουν τον ευρωπαϊκό πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων το συντομότερο δυνατό και το αργότερο κατά τη Σύνοδο του Γκέτεμποργκ τον Νοέμβριο. Τα εθνικά κοινωνικά συστήματα θα εξακολουθήσουν να είναι διαφορετικά και διακριτά για πολλά χρόνια ακόμη. Όμως, θα πρέπει, τουλάχιστον, να εργαστούμε για μια Ευρωπαϊκή Ένωση Κοινωνικών Προτύπων στην οποία συμφωνούμε για το τι είναι κοινωνικά δίκαιο.Η Ευρώπη δεν μπορεί να λειτουργήσει αν περιφρονεί τους εργαζόμενους.»