Διεξαγωγή εκλογών στα επιμελητήρια μεταξύ 1ης και 17ης Δεκεμβρίου 2017

Με τροπολογία που κατέθεσε το Υπουργείο Οικονομίας και Ανάπτυξης, στο σχέδιο νόμου του Υπουργείου Οικονομικών με τίτλο «Προσαρμογή της Ελληνικής Νομοθεσίας στις διατάξεις της Οδηγίας (EE) 2016/881 και άλλες διατάξεις» προβλέπεται η διεξαγωγή εκλογών στα επιμελητήρια μεταξύ 1ης και 17ης Δεκεμβρίου 2017. Στην τροπολογία προβλέπεται μείωση του ανώτατου αριθμού μελών του ΔΣ στα μεγάλα επιμελητήρια από 61 σε 51 και επαναβεβαιώνεται η απλή αναλογική. Προβλέπεται ακόμη η υποχρεωτική ποσόστωση ώστε το 1/3 των υποψηφίων κάθε συνδυασμού να είναι γυναίκες και η απευθείας εκλογή προέδρου του επικεφαλής του συνδυασμού που έλαβε 50% συν μία ψήφο.

Η τροπολογία κατατέθηκε χωρίς προηγούμενο διάλογο με τα επιμελητήρια. Κατά την κυβέρνηση «αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης πρωτοβουλίας για τον εκσυγχρονισμό του νομοθετικού πλαισίου που διέπει τον θεσμό. Πρόκειται για μια μεταρρύθμιση η οποία είναι επιβεβλημένη, δεδομένων των προβλημάτων που έχουν συσσωρευτεί αλλά και του ρόλου που μπορούν να διαδραματίσουν τα Επιμελητήρια στην οικοδόμηση ενός νέου, βιώσιμου αναπτυξιακού προτύπου. Η υλοποίηση αυτής της μεταρρύθμισης βασίστηκε σε μια μακρόχρονη διαδικασία αξιολόγησης της υφιστάμενης κατάστασης, συνεχούς διαλόγου με την επιμελητηριακή κοινότητα και εκπόνησης ενός ολοκληρωμένου νομοσχεδίου το οποίο θα τεθεί προς ψήφιση από το Κοινοβούλιο στο αμέσως προσεχές διάστημα. Μέχρι τότε, εισάγονται διατάξεις οι οποίες αποσκοπούν στην ομαλή διεξαγωγή των εκλογών στα Επιμελητήρια, σύμφωνα με ένα σύστημα το οποίο εκφράζει τους βασικούς άξονες της γενικότερης μεταρρύθμισης.»

Φυσικά παρόμοιες αιτιολογίες εισαγωγής τροπολογιών έχουν γίνει πολλές φορές χωρίς ωστόσο να υλοποιηθούν με αποτέλεσμα να ισχύει ένα καθεστώς που διαμορφώθηκε το 1992

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ

Με τις προτεινόμενες διατάξεις καθορίζεται ο τρόπος διεξαγωγής των εκλογών των Επιμελητηρίων του ν. 2081/1992 (Α’ 154), οι οποίες θα διεξαχθούν μεταξύ 1ης και 17ης Δεκεμβρίου 2017. Η τροποποίηση του εκλογικού συστήματος για την ανάδειξη του προέδρου και των μελών των διοικητικών συμβουλίων των Επιμελητηρίων αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης πρωτοβουλίας για τον εκσυγχρονισμό του νομοθετικού πλαισίου που διέπει τον θεσμό. Πρόκειται για μια μεταρρύθμιση η οποία είναι επιβεβλημένη, δεδομένων των προβλημάτων που έχουν συσσωρευτεί αλλά και του ρόλου που μπορούν να διαδραματίσουν τα Επιμελητήρια στην οικοδόμηση ενός νέου, βιώσιμου αναπτυξιακού προτύπου. Η υλοποίηση αυτής της μεταρρύθμισης βασίστηκε σε μια μακρόχρονη διαδικασία αξιολόγησης της υφιστάμενης κατάστασης, συνεχούς διαλόγου με την επιμελητηριακή κοινότητα και εκπόνησης ενός ολοκληρωμένου νομοσχεδίου το οποίο θα τεθεί προς ψήφιση από το Κοινοβούλιο στο αμέσως προσεχές διάστημα. Μέχρι τότε, εισάγονται διατάξεις οι οποίες αποσκοπούν στην ομαλή διεξαγωγή των εκλογών στα Επιμελητήρια, σύμφωνα με ένα σύστημα το οποίο εκφράζει τους βασικούς άξονες της γενικότερης μεταρρύθμισης.

Συγκεκριμένα, με την παράγραφο 1, ρυθμίζεται η συγκρότηση του διοικητικού συμβουλίου των Επιμελητηρίων. Ο συγκεκριμένος αριθμός των αιρετών μελών του οργάνου συναρτάται με τον αριθμό των εγγεγραμμένων μελών του Επιμελητηρίου, ούτως ώστε να επιτυγχάνεται η κατάλληλη ισορροπία μεταξύ της αντιπροσωπευτικότητας και της λειτουργικότητας του διοικητικού συμβουλίου. Ειδικά στα διοικητικά συμβούλια των Επιμελητηρίων Κυκλάδων και Δωδεκανήσου, εκλέγονται 51 μέλη. Αυτή η ρύθμιση αντανακλά την παρουσία μελών των συγκεκριμένων Επιμελητηρίων σε μεγάλο αριθμό νησιών, ο οποίος καθιστά αναγκαία την πολυμελή σύνθεση των οργάνων διοίκησης.

Επιπλέον, στην δεύτερη παράγραφο, ρυθμίζεται το δικαίωμα ψήφου των μελών του Επιμελητηρίου. Προσδιορίζεται ο αριθμός ψήφων που δικαιούται κάθε ταμειακώς ενήμερο μέλος. Κάθε φυσικό πρόσωπο δικαιούται μία ψήφο, ενώ ο αριθμός ψήφων των νομικών προσώπων εξαρτάται από την νομική μορφή τους, η οποία συνιστά βασική ένδειξη για την οικονομική σημασία που έχουν οι δραστηριότητές τους. Η ίδια διάταξη ορίζει επίσης τη διαδικασία ορισμού εκπροσώπων νομικών προσώπων για την άσκηση του δικαιώματος ψήφου. Καθορίζεται η έννοια της ταμειακής ενημερότητας των μελών, ως προϋπόθεση του δικαιώματος του εκλέγειν.

Συγκεκριμένα, τα μέλη του Επιμελητηρίου – νομικά και φυσικά πρόσωπα – που ενέχουν υποχρέωση εγγραφής στο ΓΕΜΗ, θεωρούνται ταμειακώς ενήμερα όταν έχουν καταβάλειτα ετήσια τέλη τήρησης μερίδας ΓΕΜΗ σύμφωνα με τα όσα ορίζονται στον ν. 3419/2005. Τα υπόλοιπα μέλη – φυσικά και νομικά πρόσωπα – θεωρούνται ταμειακώς ενήμερα όταν έχουν καταβάλει την ετήσια προαιρετική συνδρομή. Και στις δύο περιπτώσεις, η καταβολή των σχετικών ποσών αφορά μέχρι και το προηγούμενο των εκλογών οικονομικό έτος.

Με την παράγραφο 3, αναπροσαρμόζεται η προθεσμία συγκρότησης των εκλογικών επιτροπών σε τέσσερις (4) μήνες ώστε να καταστεί δυνατή η διεξαγωγή των εκλογών το Δεκέμβριο 2017.

Στην παράγραφο 4, ορίζονται οι προϋποθέσεις κατάρτισης του ψηφοδελτίου. Η υποχρέωση συμπερίληψης ενός τουλάχιστον υποψηφίου από κάθε τμήμα του Επιμελητηρίου αποσκοπεί στην ανάπτυξη συνεργειών μεταξύ διαφορετικών κλάδων οικονομικής δραστηριότητας και στη σύνθεση των συμφερόντων τους στο πλαίσιο ενός βιώσιμου παραγωγικού προτύπου το οποίο θα χαρακτηρίζει το σύνολο των αλυσίδων αξίας της ελληνικής οικονομίας. Ταυτόχρονα η εισαγωγή ποσόστωσης φύλου στα ψηφοδέλτια, ίσης με το ένα τρίτο του συνολικού αριθμού του διοικητικού συμβουλίου, επιδιώκει την ενίσχυση της εκπροσώπησης της γυναικείας επιχειρηματικότητας στον θεσμό.

Η παράγραφος 5 ρυθμίζει την κατανομή των εδρών στους συνδυασμούς ανάλογα με την εκλογική τους δύναμη. Συγκεκριμένα, ορίζεται ως εκλογικό μέτρο για το σύνολο του Επιμελητηρίου το πηλίκο της διαίρεσης του συνόλου των έγκυρων ψηφοδελτίων που έλαβαν όλοι οι συνδυασμοί με τον συνολικό αριθμό των εδρών του διοικητικού συμβουλίου. Κάθε συνδυασμός καταλαμβάνει τόσες έδρες συνολικά στο Επιμελητήριο όσες φορές χωράει το εκλογικό μέτρο στον αριθμό των εγκύρων ψηφοδελτίων που έλαβε. Συνδυασμός που περιλαμβάνει υποψήφιους λιγότερους από τις έδρες που του ανήκουν καταλαμβάνει τόσες έδρες όσοι είναι οι υποψήφιοι του, ενώ την πρώτη έδρα κάθε συνδυασμού καταλαμβάνει ο επικεφαλής του ψηφοδελτίου. Όσες έδρες παραμένουν αδιάθετες κατανέμονται ανά μία στους συνδυασμού που διαθέτουν τα μεγαλύτερα υπόλοιπα (δεκαδικοί αριθμοί), όπως αυτά προκύπτουν από το πηλίκο της ανωτέρω διαίρεσης.

Αφού οι συνδυασμοί έχουν λάβει το σύνολο των εδρών που δικαιούνται συνολικά στο διοικητικό συμβούλιο του Επιμελητηρίου, ακολουθεί η κατανομή αυτών των εδρών στα επιμέρους τμήματα. Συγκεκριμένα, το εκλογικό μέτρο κάθε τμήματος είναι το πηλίκο της διαίρεσης των έγκυρων ψηφοδελτίων που έλαβαν όλοι οι υποψήφιοι συνδυασμοί στο οικείο τμήμα με τον συνολικό αριθμό των εδρών του τμήματος. Κάθε συνδυασμός καταλαμβάνει τόσες έδρες στο τμήμα όσες φορές χωράει το εκλογικό μέτρο στον αριθμό των εγκύρων ψηφοδελτίων που έλαβε σε αυτό. Οι έδρες των τμημάτων που παραμένουν αδιάθετες μετά την ολοκλήρωση αυτής της διαδικασίας κατανέμονται σύμφωνα με δύο κριτήρια: τον αριθμό των ψήφων που έλαβε κάθε συνδυασμός στο Επιμελητήριο συνολικά και το μέγεθος των υπολοίπων του κάθε συνδυασμού στα επιμέρους τμήματα.

Έτσι, κάθε συνδυασμός καταλαμβάνει όσες αδιάθετες έδρες χρειάζεται για να συμπληρώσει τον συνολικό αριθμό των εδρών που έλαβε σε εκείνα τα τμήματα όπου διαθέτει τα μεγαλύτερα υπόλοιπα. Η σειρά συμμετοχής των συνδυασμών σε αυτή την κατανομή καθορίζεται σύμφωνα με την εκλογική δύναμη του καθενός. Σε περίπτωση που συνδυασμός έχει το ίδιο υπόλοιπο σε περισσότερα του ενός τμήματα, όπου υπάρχουν αδιάθετες έδρες, καταλαμβάνει τέτοια έδρα σε εκείνο το τμήμα όπου έλαβε τις λιγότερες έδρες κατά την πρώτη κατανομή.

Ορίζεται ότι οι έδρες καταλαμβάνονται από τους υποψηφίους των συνδυασμών που έχουν συγκεντρώσει τους περισσότερους σταυρούς προτίμησης. Ο συνολικός αριθμός των σταυρών δεν μπορεί να υπερβαίνει το ένα τρίτο (1/3) του συνολικού αριθμού των εδρών του διοικητικού συμβουλίου όταν στις εκλογές συμμετέχει ένας συνδυασμός. Σε όλες τις άλλες περιπτώσεις, όπου δηλαδή συμμετέχουν παραπάνω από ένας συνδυασμοί, οι εκλογείς μπορούν να εκφράζουν την προτίμησή τους στους υποψηφίους που επιλέγουν διά σταυροδοσίας, και ο συνολικός αριθμός των σταυρών, δεν θα υπερβαίνει τον αριθμό των εδρών του εκάστοτε τμήματος. Ψηφοδέλτια με μεγαλύτερο αριθμό σταυρών προτίμησης είναι έγκυρα και προσμετρώνται υπέρ του συνδυασμού, χωρίς να λαμβάνονται υπόψη οι σταυροί. Ψηφοδέλτιο χωρίς κανένα σταυρό προτίμησης προσμετράται επίσης υπέρ του συνδυασμού.

Καθορίζεται η διαδικασία εκλογής του Προέδρου του Επιμελητηρίου, μεταξύ των επικεφαλής των συνδυασμών. Διακρίνονται δύο περιπτώσεις: αν ένας συνδυασμός έχει συγκεντρώσει περισσότερα από τα μισά έγκυρα ψηφοδέλτια, ο επικεφαλής του ανακηρύσσεται πρόεδρος. Σε Επιμελητήρια όπου κανείς συνδυασμός δεν έχει υπερβεί αυτό το όριο ψήφων, ο Πρόεδρος εκλέγεται από το Διοικητικό Συμβούλιο, κατά την πρώτη συνεδρίαση του οργάνου, μεταξύ των επικεφαλής των συνδυασμών που εκλέγονται σε αυτό. Ο υποψήφιος Πρόεδρος πρέπει να συγκεντρώσει την απόλυτη πλειοψηφία των ψήφων των μελών του διοικητικού συμβουλίου προκειμένου να εκλεγεί. Αν κανείς δε συγκεντρώσει αυτή την πλειοψηφία, η ψηφοφορία επαναλαμβάνεται στην ίδια συνεδρίαση, με τη συμμετοχή των δύο υποψηφίων οι οποίοι συγκέντρωσαν τις περισσότερες ψήφους στην πρώτη ψηφοφορία και Πρόεδρος ανακηρύσσεται εκείνος που θα συγκεντρώσει την σχετική πλειοψηφία.

Στην παράγραφο 6 ορίζεται η ημερομηνία διεξαγωγής των εκλογών και προβλέπεται η παράταση της θητείας των διοικήσεων για την ομαλή λειτουργία των Επιμελητηρίων. Επιπλέον, προβλέπεται η διατήρηση σε ισχύ όσων εκλογικών επιτροπών έχουν συσταθεί για τη διευκόλυνση της διαδικασίας διεξαγωγής των εκλογών.

Σχέδιο νόμου

Άρθρο…

1. Η παρ. 2 του άρθρου 3β του ν. 2081/1992 (Α’ 154) αντικαθίσταται ως εξής:
«2. Ο αριθμός των μελών του διοικητικού συμβουλίου των Επιμελητηρίων καθορίζεται ως εξής για εγγεγραμμένα μέλη:
α. μέχρι δεκαπέντε χιλιάδες (15.000), εικοσιένα (21) μέλη,
β. από δεκαπέντε χιλιάδες και ένα (15.001) έως εικοσιπέντε χιλιάδες (25.000), τριαντα ένα (31) μέλη,
γ. από εικοσιπέντε χιλιάδες και ένα (25.001) έως τριαντα πέντε χιλιάδες (35.000) σαράντα ένα( 41) μέλη
δ. από τριαντα πέντε χιλιάδες και ένα (35.001) πενήντα ένα (51) μέλη,
ε. στα διοικητικά συμβούλια των Επιμελητηρίων Κυκλάδων και Δωδεκανήσου πενήντα ένα (51) μέλη και στ. στα διοικητικά συμβούλια των Επιμελητηρίων Αττικής και Θεσσαλονίκης με αριθμό εγγεγραμμένων μελών ο οποίος εμπίπτει στις περ. α’ και β’ της παρούσας σαράντα ένα (41) μέλη.
Με απόφαση του Υπουργού Οικονομίας και Ανάπτυξης, μετά από γνώμη του διοικητικού συμβουλίου του οικείου Επιμελητηρίου, καθορίζεται ο αριθμός των αντιπροσώπων του κάθε τμήματος στο διοικητικό συμβούλιο, με βάση τα εξής κριτήρια:
αα. ο αριθμός των μελών του κάθε τμήματος,
ββ. η συνεισφορά του κάθε τμήματος στην τοπική οικονομία και
γγ. οι θέσεις εργασίας που καλύπτονται από τη δραστηριότητά τους».

2. Οι παρ. 1 και 2 του άρθρου 3γ του ν. 2081/1992 (Α’ 154) αντικαθίστανται ως εξής:
«1. Οι εκλογές διεξάγονται με ενιαίο για όλα τα τμήματα του Επιμελητηρίου ψηφοδέλτιο ανά συνδυασμό και με το σύστημα της απλής αναλογικής. Δικαίωμα ψήφου έχουν τα μέλη των Επιμελητηρίων, εφόσον είναι ταμειακώς ενήμερα και έχει παρέλθει τουλάχιστον ένας χρόνος από την εγγραφή τους στο οικείο Επιμελητήριο, ως εξής:
α. Κάθε μέλος, φυσικό πρόσωπο μία (1) ψήφο.
β. Κάθε προσωπική εταιρεία μέχρι δύο (2) ψήφους ως εξής:
(αα). για τις ομόρρυθμες εταιρείες μέχρι δύο (2) ψήφους δύο (2) ομόρρυθμων εταίρων της που υποδεικνύονται από το νόμιμο εκπρόσωπο αυτών.
(ββ) για τις ετερόρρυθμες εταιρείες μέχρι δύο (2) δύο ψήφους είτε δύο (2) ομόρρυθμων εταίρων, είτε του ομόρρυθμου και ενός ετερόρρυθμου, που υποδεικνύονται από το νόμιμο εκπρόσωπο αυτών.
γ. Κάθε εταιρία περιορισμένης ευθύνης (ΕΠΕ) μέχρι δύο (2) ψήφους των διαχειριστών ή ενός διαχειριστή και ενός εταίρου της, που υποδεικνύονται από την εταιρεία.
δ. Κάθε μονοπρόσωπη ΕΠΕ μία (1)ψήφο, αυτήν του διαχειριστή της.
ε. Κάθε ανώνυμη εταιρία (ΑΕ) τρεις (3) ψήφους των εκπροσώπων της, που υποδεικνύονται από το Διοικητικό συμβούλιο και πρέπει να είναι μέλη αυτού ή ανώτατα διοικητικά στελέχη, που ορίζονται με ειδική απόφαση του διοικητικού συμβουλίου.
στ. Κάθε IKE δύο (2) ψήφους των διαχειριστών ή ενός διαχειριστή και ενός εταίρου της, που υποδεικνύονται από την εταιρεία.
ζ. Κάθε μονοπρόσωπη IKE μία (1) ψήφο, αυτήν του διαχειριστή της.
η. Κάθε υποκατάστημα, μία (1) ψήφο, αυτήν του διευθυντή του ή του αναπληρωτή αυτού.
θ. Κάθε αλλοδαπή ανώνυμη εταιρεία και εταιρεία περιορισμένης ευθύνης μία (1) ψήφο, αυτήν του νόμιμου εκπροσώπου της ή του πράκτορα ή αντικλήτου της, υπό τον όρο της αμοιβαιότητας.
ι. Κάθε συνεταιρισμός δύο (2) ψήφους, αυτές του προέδρου και του γενικού γραμματέα ή των αναπληρωτών τους, οι οποίοι πρέπει να είναι του μέλη του ΔΣ.
2. Νομικά πρόσωπα, μέλη του Επιμελητηρίου, που έχουν καταβάλει τα τέλη τήρησης μερίδας στο Γ.Ε.ΜΗ. μέχρι και το προηγούμενο των εκλογών έτος, θεωρούνται ταμειακώς ενήμερα. Φυσικά πρόσωπα, μέλη του Επιμελητηρίου, που έχουν καταβάλλει τα τέλη τήρησης μερίδας ΓΕΜΗ ή την ετήσια συνδρομή στο οικείο Επιμελητήριο μέχρι και το προηγούμενο των εκλογών έτος, θεωρούνται ταμειακώς ενήμερα».

3. Το πρώτο εδάφιο της παρ. 1 του άρθρου 2 του π.δ. 372/1992 (Α’ 187) αντικαθίσταται ως εξής:
«1.Η εκλογική επιτροπή συγκροτείται τέσσερις (4) τουλάχιστον μήνες πριν από τη λήξη της θητείας του Διοικητικού Συμβουλίου του Επιμελητηρίου με απόφαση του Υπουργού Οικονομίας και Ανάπτυξης για τα Επιμελητήρια Αθηνών και Πειραιά και με απόφαση του οικείου Γενικού Γραμματέα Αποκεντρωμένης Διοίκησης για τα λοιπά Επιμελητήρια της χώρας και αποτελείται από τους εξής:».

4. Η παρ. 2 του άρθρου 6 του Π.Δ. 372/1992 (Α’ 187) αντικαθίσταται ως εξής:
«2. Το ψηφοδέλτιο ενός συνδυασμού περιλαμβάνει τουλάχιστον έναν υποψήφιο από κάθε τμήμα του Επιμελητηρίου. Ο αριθμός των υποψήφιων ανά συνδυασμό από κάθε φύλο ανέρχεται τουλάχιστον στο ένα τρίτο (1/3) του συνολικού αριθμού των μελών του διοικητικού συμβουλίου. Τυχόν δεκαδικός αριθμός στρογγυλοποιείται στην αμέσως επόμενη ακέραιη μονάδα, εφόσον το κλάσμα είναι τουλάχιστον ίσο με το μισό της».

5. Οι παρ. 5, 6, 7, 8 και 9 του άρθρου 11 του Π.Δ. 372/1992 (Α’ 187) αντικαθίσταται ως εξής:
«5. Ο αριθμός των εκπροσώπων για το Δ.Σ κάθε Επιμελητηρίου κατανέμεται μεταξύ των συνδυασμών ανάλογα με την εκλογική τους δύναμη ως έξης:
α. το σύνολο των έγκυρων ψηφοδελτίων διαιρείται δια τον συνολικό αριθμό των εδρών του διοικητικού συμβουλίου. Το πηλίκο της διαίρεσης αυτής αποτελείτο εκλογικό μέτρο.
β. Κάθε συνδυασμός καταλαμβάνει τόσες έδρες όσες φορές χωράει το εκλογικό μέτρο στον αριθμό των εγκύρων ψηφοδελτίων που έλαβε. Συνδυασμός που περιλαμβάνει υποψήφιους λιγότερους από τις έδρες που του ανήκουν καταλαμβάνει τόσες έδρες όσοι είναι οι υποψήφιοι του.
γ. Την πρώτη έδρα κάθε συνδυασμού στο τμήμα, στο οποίο ο συνδυασμός έχει λάβει το μεγαλύτερο ποσοστό, καταλαμβάνει ο επικεφαλής του ψηφοδελτίου.
δ. Οι έδρες για το διοικητικό συμβούλιο που δεν έχουν διατεθεί με τις διατάξεις των προηγουμένων εδαφίων κατανέμονται ανά μία στους συνδυασμούς κατά σειρά μεγέθους των υπολοίπων τους.
6. Οι εκπρόσωποι για το Δ.Σ. κάθε συνδυασμού, οι οποίοι έχουν εκλεγεί με τη διαδικασία της παραγράφου 5 του παρόντος, κατανέμονται μεταξύ των τμημάτων με την εξής διαδικασία:
α. Το σύνολο των έγκυρων ψηφοδελτίων ανά τμήμα διαιρείται με τον συνολικό αριθμό των εδρών του οικείου τμήματος. Το πηλίκο της διαίρεσης αυτής αποτελεί το εκλογικό μέτρο του τμήματος.
β. Κάθε συνδυασμός λαμβάνει ανά τμήμα τόσες έδρες, όσες φορές χωράει το εκλογικό μέτρο του τμήματος στον αριθμό των έγκυρων ψηφοδελτίων που έλαβε στο οικείο τμήμα.
γ. Μετά την κατανομή που πραγματοποιήθηκε σύμφωνα με τις περιπτώσεις α’ και β της παρούσας παραγράφου, οι αδιάθετες έδρες των επιμέρους τμημάτων κατανέμονται ως εξής: ο πρώτος σε ψήφους συνδυασμός καταλαμβάνει τόσες αδιάθετες έδρες όσες χρειάζεται προκειμένου να συμπληρώσει τον συνολικό αριθμό των εδρών που δικαιούται, κατά σειρά μεγέθους των υπολοίπων στα επιμέρους τμήματα, όπως αυτά προέκυψαν από την διαδικασία του εδαφίου β’ της παρούσας. Η ίδια διαδικασία εφαρμόζεται ακολούθως, κατά σειρά συνολικού αριθμού ψήφων, για τους υπόλοιπους συνδυασμούς οι οποίοι δικαιούνται αδιάθετες έδρες.
δ. Συνδυασμός που δικαιούται έδρες σύμφωνα με την κατανομή της παρ. 3 και έχει λάβει αριθμό έγκυρων ψηφοδελτίων ο οποίος είναι μικρότερος από τα εκλογικά μέτρα όλων των τμημάτων, καταλαμβάνει τις έδρες στα τμήματα όπου διαθέτει το μεγαλύτερο υπόλοιπο
ε. Συνδυασμός που έχει το ίδιο υπόλοιπο σε περισσότερα του ενός τμήματος καταλαμβάνει αδιάθετη έδρα στο τμήμα όπου έλαβε τις λιγότερες έδρες κατά την πρώτη κατανομή.
7. Οι έδρες καταλαμβάνονται από τους υποψηφίους κάθε συνδυασμού οι οποίοι έχουν συγκεντρώσει τους περισσότερους σταυρούς προτίμησης. Όταν στις εκλογές συμμετέχει μόνο ένας συνδυασμός, οι εκλογείς μπορούν να μπορούν να εκφράζουν την προτίμησή τους προς αριθμό υποψηφίων ο οποίος δεν υπερβαίνει το ένα τρίτο (1/3) του συνολικού αριθμού των εδρών, ενώ στις άλλες περιπτώσεις, ο αριθμός των σταυρών δεν μπορεί να υπερβαίνει τον συνολικό αριθμό των εδρών του τμήματος. Ψηφοδέλτιο συνδυασμού με περισσότερους σταυρούς προτίμησης από τους ανωτέρω κατά περίπτωση οριζόμενους είναι έγκυρο, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη κανένας σταυρός προτίμησης. Ψηφοδέλτιο χωρίς κανένα σταυρό προτίμησης προσμετράται υπέρ του συνδυασμού.
8. Πρόεδρος του Επιμελητηρίου ανακηρύσσεται ο επικεφαλής του συνδυασμού που συγκέντρωσε τουλάχιστον το 50% των ψήφων. Αν κανείς συνδυασμός δεν συγκέντρωσε αυτό το ποσοστό, ο Πρόεδρος του Επιμελητηρίου εκλέγεται από το διοικητικό συμβούλιο, μεταξύ των επικεφαλής των συνδυασμών που συμμετέχουν σε αυτό, κατά την πρώτη συνεδρίαση του οργάνου με απόλυτη πλειοψηφία. Αν κανείς από τους υποψήφιους Προέδρους δεν συγκεντρώσει την απόλυτη πλειοψηφία, η ψηφοφορία επαναλαμβάνεται στην ίδια συνεδρίαση και Πρόεδρος εκλέγεται ο υποψήφιος που θα συγκεντρώσει την σχετική πλειοψηφία μεταξύ των δύο υποψηφίων που συγκέντρωσαν τις περισσότερες ψήφους στην πρώτη ψηφοφορία. Επανεκλογή του ίδιου προσώπου στο αξίωμα του Προέδρου επιτρέπεται μία φορά.
9. Οι εκλογές διεξάγονται και με ηλεκτρονική ψηφοφορία, μετά από ομόφωνη απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου. Με απόφαση του Υπουργού Οικονομίας και Ανάπτυξης, ύστερα από γνώμη της Κεντρικής Ένωσης Επιμελητηρίων, ρυθμίζονται θέματα διεξαγωγής των εκλογών με ηλεκτρονική ψήφο».

6. Η παρ. 1 του άρθρου 27 του ν. 4456/2017 (Α’ 24) αντικαθίσταται ως εξής:
«1. Οι εκλογές για την ανάδειξη οργάνων διοίκησης των Επιμελητηρίων του ν. 2081/1992 (Α’ 154) θα διεξαχθούν μεταξύ 1 και 17 Δεκεμβρίου 2017. Η θητεία των εκλεγμένων οργάνων διοίκησης των Επιμελητηρίων παρατείνεται μέχρι τη διεξαγωγή των εκλογών κατά το προηγούμενο εδάφιο. Οι εκλογικές επιτροπές που έχουν συγκροτηθεί μέχρι τη δημοσίευση του παρόντος διατηρούνται σε ισχύ. Κατά παρέκκλιση της παρ. 2 του άρθρου 2 του π.δ 372/1992 (Α’ 187), η πρώτη συνεδρίαση των εκλογικών επιτροπών λαμβάνει χώρα έως τις 28 Αυγούστου 2017.»