Στα άδυτα των πυροτεχνουργών της ΕΛΑΣ

«Ελεγχόμενη έκρηξη σε πέντε δευτερόλεπτα: 5,4,3,2,1, πυρ!». Ένας εκκωφαντικός θόρυβος ακολουθεί. Η βόμβα εξουδετερώθηκε. Ο κίνδυνος εξαλείφθηκε. Ολοκληρώθηκε με επιτυχία ακόμη μια επιχείρηση του Τμήματος Εξουδετέρωσης Εκρηκτικών Μηχανισμών. Ενός νευραλγικού Τμήματος της Ελληνικής Αστυνομίας, τα στελέχη του οποίου πλησιάζουν επικίνδυνα στη διάρκεια των επιχειρήσεών τους τη διαχωριστική γραμμή της ζωής με το θάνατο.

Το ΑΠΕ – ΜΠΕ μπήκε στα άδυτα του χώρου του ΤΕΕΜ, παρακολούθησε μια άσκηση εξουδετέρωσης βόμβας και μίλησε με τους ατρόμητους πυροτεχνουργούς, που για την ασφάλεια του πολίτη δεν διστάζουν να διακινδυνεύουν την ίδια τους τη ζωή…
Από ποια συναισθήματα διακατέχεται, αλήθεια, ένας πυροτεχνουργός όταν βρίσκεται μπροστά σε μια βόμβα ή σε ένα ύποπτο αντικείμενο;
«Τα συναισθήματα είναι ανάμικτα», δηλώνει στο ΑΠΕ – ΜΠΕ ο τμηματάρχης του ΤΕΕΜ, που για ευνόητους λόγους δεν αναφέρεται το όνομά του. «Σίγουρα», προσθέτει, «υπάρχει ένας βαθμός ανησυχίας. Προσπαθούμε να μάθουμε όσο το δυνατόν περισσότερα για το περιστατικό μέχρι να φτάσουμε στο σημείο. Όσο πλησιάζουμε στο περιστατικό, τόσο ο φόβος αυξάνεται. Ο φόβος είναι κάτι εντελώς φυσιολογικό και ανθρώπινο. Δεν υπάρχει, όμως, πανικός, δεν υπάρχει τρόμος. Ο φόβος είναι διαχειρίσιμος. Ο πυροτεχνουργός εκείνη τη στιγμή φοράει τη στολή του, που έχει βάρος περίπου 40 κιλά. Βαδίζει προς το αντικείμενο. Διάφορες σκέψεις μπορούν να περνούν εκείνες τις στιγμές από το μυαλό του. Η οικογένειά του, τα αγαπημένα του πρόσωπα. Όταν πλησιάσει, όμως, στο ύποπτο αντικείμενο ή στη βόμβα πρέπει να το διαχειριστεί. Να το περιορίσει όσο γίνεται και με καθαρό μυαλό να κάνει όλες αυτές τις ενέργειες για τις οποίες έχει εκπαιδευτεί, προκειμένου να εξουδετερώσει τη βόμβα. Μετά από ένα περιστατικό με έντονο στρες και με ψυχική καταπόνηση είναι φυσιολογικό να μεταφέρεται έως ένα βαθμό αυτό το άγχος και στην οικογένειά του».

 
Το δυσκολότερο σημείο για έναν πυροτεχνουργό είναι τη στιγμή που βαδίζει προς το σημείο που έχει τοποθετηθεί μια βόμβα, όπως σημειώνει ο τμηματάρχης του ΤΕΕΜ, ενώ επισημαίνει: «Την ώρα που πραγματοποιεί την αποστολή του πρέπει να έχει καθαρό μυαλό και να προσπαθήσει να είναι τελείως ψύχραιμος, ώστε να χειριστεί το περιστατικό όσο το δυνατόν καλύτερα και έτσι όπως έχει εκπαιδευτεί».

 
Ένα εύλογο ερώτημα που προκύπτει είναι σχετικά με τις ειδικές ικανότητες που πρέπει να διαθέτει ένας πυροτεχνουργός. Η απάντηση από τον τμηματάρχη της Υπηρεσίας, σαφής: «Να έχει μια καλώς εννοούμενη τρέλα και μια μεγάλη αγάπη για το αντικείμενό του. Είναι ένα πολύ δύσκολο και επικίνδυνο επάγγελμα, οπότε καταλαβαίνετε ότι εάν δεν υπάρχει αυτή η προϋπόθεση δεν ασχολείται κάποιος με αυτό…».

 
Από τη στιγμή που θα χτυπήσει το τηλέφωνο του ΤΕΕΜ για την τοποθέτηση βόμβας ή εντοπισμού ύποπτου αντικειμένου, ξεκινάει ένας αγώνας δρόμου με αντιπάλους το χρόνο και τον … θάνατο.
«Με το χτύπημα του τηλεφώνου ξεκινάει αρχικά η διαδικασία για να υλοποιήσει ο πυροτεχνουργός όλα αυτά που έχει μάθει μέσα από την εκπαίδευσή του. Βρίσκεται σε αυξημένη εγρήγορση. Υπάρχει ένας βαθμός ανησυχίας σχετικά με το τι πρόκειται να συναντήσει, ενώ είναι αντιμέτωπος και με τον χρόνο, γιατί πρέπει, όσο είναι δυνατόν, η ανταπόκρισή του να είναι άμεση στο σημείο. Όχι με την έννοια ότι θα εξουδετερώσει τη βόμβα αμέσως, γιατί απαιτούνται κάποιες άλλες διαδικασίες , αλλά επειδή υπάρχουν και κάποιες άλλες ενέργειες που θα πρέπει να κάνει για τη διαχείριση του περιστατικού. Δεν είναι μόνο η εξουδετέρωση της βόμβας, όπως φαντάζεται ο πολύς κόσμος. Από τη στιγμή που θα φτάσουμε στο σημείο, ακόμη και η υπόδειξη που θα κάνουμε στις υπόλοιπες αστυνομικές δυνάμεις για το ποια είναι η περίμετρος ασφαλείας, για το πόσο θα πρέπει να απομακρυνθεί ο κόσμος ή να γίνει εκκένωση, λόγω ενός ύποπτου αντικειμένου ή μιας βόμβας, μπορεί να αποδειχθεί πολύ σημαντική για τη συνέχεια».

 
Ο κίνδυνος για τους πυροτεχνουργούς ελλοχεύει συνεχώς, ενώ ορισμένες φορές η επικινδυνότητα «χτυπάει κόκκινο».
«Ήταν, θυμάμαι, μια επιχείρηση το 2009, από τις πιο επικίνδυνες της Υπηρεσίας μας». «Οι δράστες οδήγησαν ένα αυτοκίνητο φορτωμένο με εκρηκτικά έξω από μια τράπεζα, βραδινές προς πρωινές ώρες. Στάθμευσαν εκεί το αυτοκίνητο, εξαφανίστηκαν και μετά κλήθηκε το ΤΕΕΜ να ανταποκριθεί. Ο πυροτεχνουργός εκείνη τη στιγμή είχε να αντιμετωπίσει μια βόμβα πολύ μεγαλύτερων διαστάσεων από τα συνηθισμένα για τα ελληνικά δεδομένα. Ήταν κάτι πρωτόγνωρο. Παρ’ όλα αυτά κατάφερε να διατηρήσει την ψυχραιμία του, να προσεγγίσει το κατάλληλο σημείο απ΄ όπου θα γινόταν η πυροδότηση του μηχανισμού και να την εξουδετερώσει».

 
Η εκπαίδευση των πυροτεχνουργών είναι μια πραγματική δοκιμασία, σωματική και ψυχική, όπως αναφέρει ο τμηματάρχης της Υπηρεσίας. «Η εκπαίδευση ενός πυροτεχνουργού ξεκινάει με τη βασική, η οποία έχει διάρκεια αρκετών μηνών», προσθέτει. «Παράλληλα, κατά τη διάρκεια της καριέρας του γίνονται περιοδικές εκπαιδεύσεις, σκοπός των οποίων είναι να διατηρήσει όλο αυτό το υψηλό επίπεδο ετοιμότητας».

 
Αρωγός στην προσπάθεια των πυροτεχνουργών είναι και ένα ρομπότ, που διαθέτει κάμερες και μεταφέρει εικόνες του εκρηκτικού μηχανισμού σε ειδική κάμερα που βρίσκεται σε όχημα του ΤΕΕΜ. Παράλληλα, ανάλογα με την περίπτωση, μπορεί να μεταφέρει τον μηχανισμό σε ασφαλές σημείο, ώστε να γίνει ελεγχόμενη έκρηξη.
Καίριος είναι και ο ρόλος των αστυνομικών σκύλων.

«Στην “φαρέτρα” της Ελληνικής Αστυνομίας υπάρχει ένα “όπλο”, η ομάδα συνοδού χειριστή και σκύλου, που έχει εκπαιδευτεί στη ανίχνευση των οσμών των εκρηκτικών υλών», τονίζει στο ΑΠΕ – ΜΠΕ ο αναπληρωτής τμηματάρχης και επόπτης αστυνομικών σκύλων, Μιχάλης Γιαννέλος. «Από τη στιγμή που θα λάβουμε ένα τηλεφώνημα για ύποπτο αντικείμενο ή για ύπαρξη εκρηκτικού μηχανισμού, πραγματοποιούμε άμεση επέμβαση στο σημείο. Η δουλειά μας είναι, αφού συνεργαστούμε με τους πυροτεχνουργούς, να εντοπίσουμε αν υπάρχει και πού βρίσκεται ο μηχανισμός, ώστε να μπορούμε να επιχειρήσουμε». «Η επιχειρησιακή αποτελεσματικότητα του συνοδού και του σκύλου έγκειται στην καλή εκπαίδευση, η διάρκεια της οποίας είναι μέχρι τρεις μήνες», αναφέρει ο Μ. Γιαννέλος. «Η ένδειξη του σκύλου όταν εντοπίσει εκρηκτικό μηχανισμό είναι να κάτσει στα πίσω πόδια του. Παράλληλα, βασικό είναι η καλή σχέση που πρέπει να έχει ο συνοδός με τον σκύλο. Και για αυτό τον λόγο τα σκυλιά τα έχουμε σπίτι μας, με τις οικογένειές μας».
ΑΠΕ-ΜΠΕ