Ανακαλύφθηκαν (με ελληνική συμμετοχή) εκατοντάδες ακόμη γονίδια που φέρνουν πρόωρη εφηβεία στα κορίτσια και αυξημένο κίνδυνο καρκίνου αργότερα

Εκατοντάδες νέα γονίδια που επηρεάζουν τον χρόνο έναρξης της περιόδου στα κορίτσια και την είσοδό τους στην εφηβεία, έφερε στο φως μια νέα διεθνής επιστημονική έρευνα, με τη συμμετοχή ελλήνων ερευνητών της διασποράς. Όσο πιο πρόωρη είναι η έναρξη της εφηβείας, τόσο φαίνεται να αυξάνεται ο κίνδυνος καρκίνου αργότερα.
Η γενετική μελέτη, η μεγαλύτερη του είδους της μέχρι σήμερα, εντόπισε 389 νέους γενετικούς παράγοντες που εμπλέκονται στην έναρξη της εφηβείας, τετραπλάσιους από όσους ήσαν γνωστοί έως τώρα.
Η έρευνα βρήκε νέες γενετικές ενδείξεις που συνδέουν την πρόωρη έναρξη της περιόδου με αυξημένο κίνδυνο αργότερα στη ζωή για αρκετούς γυναικολογικούς καρκίνους, που είναι ευαίσθητοι στις ορμόνες (μαστού, ωοθηκών, ενδομητρίου κ.α.).
Για κάθε έτος που ξεκινά πιο νωρίς η εμμηνόρροια, η πιθανότητα ανάπτυξης καρκίνου του μαστού αυξάνεται 6% κατά μέσο όρο, του καρκίνου των ωοθηκών κατά 8% και του ενδομητρίου κατά 28%. ‘Αρα ένα κορίτσι που έχει περίοδο για πρώτη φορά σε ηλικία δέκα ετών, αντιμετωπίζει 12% μεγαλύτερο κίνδυνο για καρκίνο του μαστού στη ζωή της, σε σχέση με ένα κορίτσι που έχει την πρώτη περίοδό της στα 12.
Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον δρα Τζον Πέρι της Μονάδας Επιδημιολογίας του Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό γενετικής “Nature Genetics”, μελέτησαν τα γονιδιώματα περίπου 370.000 γυναικών.
«Η μελέτη μας εντόπισε άμεσες σχέσεις ανάμεσα στην πρόωρη εφηβεία και στον αυξημένο κίνδυνο καρκίνου. Αυτό πιθανώς εξηγείται από τα υψηλότερα επίπεδα σεξουαλικών ορμονών στη διάρκεια της ζωής. Αλλά χρειάζεται να κάνουμε περισσότερες έρευνες για να κατανοήσουμε τους ακριβείς μηχανισμούς που εμπλέκονται, ώστε να βοηθήσουμε στην πρόληψη αυτών των ασθενειών» δήλωσε ο Πέρι.
Η έναρξη της εφηβείας διαφέρει πολύ μεταξύ τόσο των κοριτσιών όσο και των αγοριών, ενώ φαίνεται να επηρεάζεται πολύ από την κληρονομικότητα. Κατά μέσο όρο η εφηβεία ξεκινά στα κορίτσια στα 11, ενώ στα αγόρια στα 12.
Η πρόωρη εφηβεία μπορεί να έχει κάποια πλεονεκτήματα (π.χ. βοηθά τα παιδιά να ασχοληθούν ενεργητικά με τα σπορ), αλλά φαίνεται πως έχει κυρίως αρνητικές επιπτώσεις στην κατοπινή υγεία, αυξάνοντας μεταξύ άλλων τον κίνδυνο για καρδιοπάθεια και για μερικούς καρκίνους.
Οι γενετιστές εκτιμούν ότι έχουν βρει μόνο το ένα τέταρτο των γενετικών παραγόντων που εξηγούν την κληρονομικότητα, όσον αφορά την έναρξη της εφηβείας. Θεωρούν σίγουρο ότι στο μέλλον θα εντοπίσουν πολλά άλλα γονίδια, πιθανώς πάνω από 1.000, που από κοινού επηρεάζουν πότε ένα παιδί θα κάνει την μετάβαση στην εφηβεία.
Από ελληνικής πλευράς, δύο επιστήμονες συμμετείχαν στη νέα μελέτη, η Ειρήνη Ανδρουλή του Πανεπιστημίου του Τορόντο του Καναδά και ο Μανώλης Κέλλης του Πανεπιστημίου ΜΙΤ των ΗΠΑ και του κοινού Ινστιτούτου Broad των πανεπιστημίων Χάρβαρντ-ΜΙΤ.
ΑΠΕ-ΜΠΕ