Η «Ρόζα της Σμύρνης»: Μια ανθρώπινη ιστορία στο περιθώριο της μεγάλης ιστορίας

Σμύρνη -Αθήνα, ο ξεριζωμός του ελληνισμού ανασύρεται στη μνήμη από άλλους δρόμους με την ταινία του Γιώργου Κορδέλλα, η «Ρόζα της Σμύρνης» που βγαίνει στις αίθουσες την Πέμπτη 22 Δεκεμβρίου.

Μια ερωτική ιστορία που ξεκινά από τη Σμύρνη και την καταστροφή του 1922, διαφυλάσσεται σαν επτασφράγιστο μυστικό πάνω από μισό αιώνα κι όταν αποκαλύπτεται ανατρέπει τις βεβαιότητες της τρίτης γενιάς.

Η ταινία με τη Λήδα Πρωτοψάλτη στον ομώνυμο ρόλο τοποθετείται στην Αθήνα της δεκαετίας του 80. Για τον σκηνοθέτη της διάσημης «Αναστασίας» και άλλων επιτυχημένων τηλεοπτικών σίριαλ είναι η πρώτη μεγάλου μήκους του στον κινηματογράφο και φιλοδοξεί στο ευρύ κοινό. Είναι «μια ταινία ευανάγνωστη, λαϊκή» προσδιορίζει ο ίδιος υπερασπιζόμενος την αξία ενός «είδους που σπανίζει στον ελληνικό κινηματογράφο, ο οποίος διαθέτει πολύ καλό δυναμικό αλλά όχι χώρο για διαφορετικές από τις φεστιβαλικές και πιο ελιτίστικες ταινίες».

Τα γυρίσματα έγιναν στη Σμύρνη, Κωνσταντινούπολη και Μυτιλήνη. Μάλιστα η απόπειρα πραξικοπήματος στην Τουρκία τον περασμένο Ιούλιο βρήκε το συνεργείο και τους ηθοποιούς στη Σμύρνη. «Εμείς δεν πήραμε χαμπάρι, η πόλη ήταν ήσυχη, ήταν σαββατοκύριακο και οι Σμυρνιοί είχαν φύγει για μπάνιο στις παραλίες» λέει ο σκηνοθέτης. Πώς είναι η Σμύρνη για έναν Έλληνα που τη γνωρίζει από αναγνώσματα ή ακούσματα των παλαιότερων; «Εντελώς διαφορετική απ΄ αυτό που φαντάζεται κάποιος. Ελάχιστα σπίτια έχουν απομείνει από παλιά, η ελληνική συνοικία έχει μεταμορφωθεί σ΄ ένα τεράστιο πάρκο».

Παραγωγός της ταινίας είναι ο Πάνος Παπαχατζής και συμπαραγωγοί η Cosmote tv, η Ειρήνη Σουγανίδου και ο Μπαράν Σεϋχάν, γνωστός στην Ελλάδα και από τις παραγωγές «Αθήνα Κωνσταντινούπολη» του Ν.Παναγιωτόπουλου, «Όμηρος» του Κωνστατίνου Γιάνναρη. Στην διανομή εκτός από τον Τάσο Νούσια, την Ευγενία Δημητροπούλου, τη Γιούλικα Σκαφιδά σε ρόλους κλειδιά, πρωταγωνιστούν, επίσης, οι Τούρκοι ηθοποιοί Αϊσάν Σουμερτζάν, Τζεμ Ακσακάλ και ο ιδιαίτερα γνωστός στην Τουρκία ηθοποιός Γιλμάζ Γκρουντά.

Κατά τον Γιώργο Κορδέλλα η «Ρόζα της Σμύρνης» κρατά «πολύ καλή ισορροπία για τις σχέσεις των δύο λαών. Λέει τα πράγματα με το όνομά τους σε μια σωστή διάσταση. Δύο λαοί μπορούν να είναι φίλοι με την προϋπόθεση να παραδεχτούν ειλικρινά και οι δύο τα λάθη του παρελθόντος. Όπως συμβαίνει και στις ανθρώπινες σχέσεις. Μετά το 1922, οι Τούρκοι κι εμείς ζήσαμε λίγο παράλληλη ιστορία και η προπαγάνδα ήταν αντίστοιχη. Δηλαδή απέναντι ο εχθρός και για τους δύο».
Η ταινία βασίστηκε στο μυθιστόρημα του Γιάννη Γιαννέλλη-Θεοδοσιάδη «Ισμαήλ και Ρόζα» (εκδ.Πατάκη). Πέρασαν δέκα χρόνια για να πραγματοποιηθεί το πρότζεκτ εξαιτίας αλλαγών στους σεναριογράφους, μεσολάβησαν άλλα πρότζεκτ του σκηνοθέτη και του παραγωγού… Το σενάριο τελικά υπογράφει η Χριστίνα Λαζαρίδη.

«Το βιβλίο είχε μια πάρα πολύ καλή ιδέα: την ιστορία με το νυφικό και το σημείωμα που είναι ραμμένο στη φόδρα. Έτσι αποφάσισα να κάνω την ταινία, αλλάζοντας κατά πολύ το σενάριο. Δώσαμε μια άλλη παράμετρο στον χαρακτήρα που υποδύεται ο Τάσος Νούσιας, κι ένα εντελώς διαφορετικό φινάλε» λέει ο Γιώργος Κορδέλλας.
Το σάουντρακ της ταινίας εμπιστεύτηκε στον παλιό και σταθερό του συνεργάτη Δημήτρη Παπαδημητρίου ( δική του η μουσική στην «Αναστασία») ο οποίος έγραψε τη μουσική και τα τραγούδια της ταινίας που ερμηνεύει ο Μανώλης Μητσιάς, η Χάρις Αλεξίου και η Αρετή Κετιμέ.

ΑΠΕ-ΜΠΕ